Samenvatting Na het spotten  van een zeventiende-eeuwse zeekapitein in de Nederlandse duinen treden Robert en Bertrand in dienst van herbergier Pieter Cocks als vlechters van zandweerder voor in de duinen. De oude dienstmeid Knier vertelt hun de legende van de Vliegende Hollander. Die legendarische figuur lijkt er rond te waren. Hendrik, zoon van Pieter, was in Schotland assistent van ingenieur Joseph Kaufmann, en wordt verdacht deze (buiten bewustzijn) overvallen en beroofd te hebben. Pieter verbergt Hendrik, waarvan ook diens verloofde Aletta op de hoogte is. Nummer 17 gaat Hendrik in Nederland zoeken, in opdracht van Mangin (mag dat eigenlijk wel...?).  Joeki komt hier achter en Robert en Bertrand dus ook. Hendrik is bezig een eigen ontwerp stoomvliegtuig te construeren. Op Nummer 17, die samenwerkt met de Schotse speurder Mac Campbell, worden ondertussen enkele aanslagen gepleegd. Campbell blijkt David Douglas te zijn, Kaufmans andere assistent en de daadwerkelijke dader. Hij wil Hendrik vermoorden, omdat die weet dat Kaufmans plannen waardeloos zijn. Douglas wil deze waardeloze plannen aan vreemde spionnen verkopen. Uiteindelijk wordt hij overmeesterd.   Thema Misdaad. Gewelddadige roof van plannen stoomvliegtuig, uitschakelen getuige en politie. Dit alles tegen de achtergrond van de legende van de Vliegende Hollander.

De Vliegende Hollander, kapitein Willem van der Decken, pagina 3.

Locatie
Nederland, langs de Zeeuwse kusten. Genoemd worden een havenstadje en de herbergen De Amsterdam en De Zilvermeeuw. Herberg De Amsterdam is genoemd naar het schip van De Vliegende Hollander. Op Schouwen-Duiveland bestaat in het kustplaatsje Westenschouwen anno 2021 een Hotel Pension De Zilvermeeuw.(1)

Periode
1869, zo wordt in het laatste prentje op pagina 28 aangegeven.

Vermomming
Het album telt tal van vermommingen en verkleedpartijen: Pieter Cocks als Willem van der Decken, Mac Campbell blijkt David Douglas te zijn, Aletta trekt mannenkleren aan om op afstand als Hendrik Cocks door te gaan.

Redding
Geen redding deze keer, maar schuilen voor de regen brengt de vagebonden ditmaal het verhaal binnen.

Bijzonderheden

• Van alles en nog wat wordt in dit album bij elkaar geraapt: misdaad, vliegexperimenten en de legende van de Vliegende Hollander. De albumtitel heeft dan ook zowel betrekking op de aloude legende als op de vliegpogingen van Hendrik Cocks.
• Het verhaal verscheen als deel 40 in de reguliere reeks op 1 april 1981. Toch was het al eerder uitgegeven en wel in het eerste kwartaal van 1978 in Stripdossier, dat de toenmalige Nederlandse ABN Bank (sinds de fusie met de AMRO Bank op 21 september 1991 ABN AMRO geheten) een tijdlang bij het openen van een bankrekening weggaf. Er waren op dat moment 23 titels van uitgebracht, zo is in Stripdossier te lezen. Deel 23, Het Spookhuis, verscheen op 1 januari 1978, deel 24, De Gouden Kinkhoorn, op 1 april van dat jaar. De reeks wordt “een nieuw hoogtepunt” van Willy Vandersteen genoemd.(2) In de aankondigingsfolder staat dat onder meer het verhaal van Robert en Bertrand nooit eerder in albumvorm verschenen was.

De aankondigingsfolder voor het boek. In 1978 loonde sparen nog, anno 2021 is dat wel anders.

• Tweede album waarin een aspect van negentiende-eeuwse vliegpogingen aan de orde komt, na zweefvliegen in album 8, De Weerwolf.
• De uit Glasgow afkomstige werktuigbouwkundig ingenieur Joseph Kaufman ontwierp in 1867 een model van een “aerial steam machine”, vrij vertaald een stoomvliegtuig. De vleugels van zijn toestel waren elk 10,5 meter lang. De stoommachine woog drieduizend kilogram en leverde 40 pk. De uitschuifbare stang onder het toestel woog veertig kilogram en moest het horizontaal houden. De testen in 1869 met een achttien kilogram wegend model dat de stoom van buitenaf kreeg mislukten doordat de vleugels beschadigd raakten. Hierna is nooit meer iets van het idee vernomen. Er werden in de negentiende eeuw diverse pogingen op dit terrein ondernomen.(3)

Linksboven: Engineering, 6 maart 1868.(4) Rechtsboven: Pagina 6, prent 2. Onder: Het afgeleide stoomvliegtuig van Hendrik Cocks met veel kortere vleugels, een propeller en een aangepaste staart, ontsproten aan het brein van Willy Vandersteen, pagina 26, prent 11.

• Knier, de oude dienstmeid met haar sombere voorspellingen, is gebaseerd op Kniertje uit het toneelstuk Op Hoop van Zegen van de Nederlandse (toneel)schrijver Herman Heijermans (1864-1924).
• In het album is er een uitgebreide uitleg over de legende van de Vliegende Hollander. Er is echter niet één vastomlijnde legende, maar er zijn diverse uiteenlopende mondelinge en schriftelijke overleveringen.(5)
• Op pagina 20, prent 10, omschrijft Bertrand Nummer 17 als “onze aartsvijand”, terwijl ze bijna elk avontuur in meer of mindere mate met hem samenwerken om de misdaad te bestrijden.

NOTEN

1. https://www.hoteldezilvermeeuw.nl/?file=hotel-pension-de-zilvermeeuw
2. Stripdossier (1978, pagina 289, Bibliografie Willy Vandersteen). Het verhaal staat op de pagina’s 290 tot 317.
3. http://gillonj.tripod.com/aerialsteammachine/
   Leonard de Vries, Knotsgekke uitvindingen van de 19e eeuw, Bussum 1972, p. 33.
4. https://longstreet.typepad.com/thesciencebookstore/2013/05/steammegapunk-flyer-1868.html
5. https://nl.wikipedia.org/wiki/De_Vliegende_Hollander_(schip)