|
Wasjemenou?
Het misdaadmuseum is een plaats waar criminalia van overal
ter wereld een weg vinden naar de collectie in het gebouw.
Jarko Jansen komt er solliciteren bij commissaris Noordenwind.
Franka werkt er als secreterasse. Door de opgebouwde expertise
van het museum komen onder andere politiespeurders al eens
te rade. In het dorpje Luttel is een brute diefstal gepleegd
die Noordenwind en Jarko onderzoeken. De zaak leidt via
een antiquair uiteindelijk naar de republiek Oceanaqua waar
het gezelschap meehelpt een staatsgreep tot een goed einde
te brengen.
Vlaamse waardering:
Wellicht is deze topwaardering voor het eerste deel net
zo goed een signaalvermelding om eigenlijk de hele reeks
zijn pluimen te schenken. Een extra pluimenhoed verdient
Henk Kuijpers. Doe het 'm maar eens na
zonder tekenopleiding, enkel maar met voorbeelden uit voornamelijk
de weekbladen Robbedoes en Kuifje. Hij
is het levende bewijs dat een autodidact het kan maken met
veel, héél veel oefenen, een open blik, leergierigheid,
een ferme dosis zelfkritiek en een drang naar zelfverbetering.
Vandaag willen jonge generaties Nederlandse striptekenaars
vooral snel scoren met het kortere humorwerk. Kuijpers moet
wel één van de laatste Nederlandse auteurs
zijn die zich nog wagen aan het langere avonturenwerk. Vlaamse
hand op de schouder om te zeggen dat hij dat goed doet.
Aantal genomineerde albums
van Henk Kuijpers: 15/354
Weetjesparade:
Als 15-jarige begint Henk Kuijpers aan
een verhaal over een verloren gegane faraocultuur dat voortleeft
in de gigantische oerwouden van donker Afrika. Het blijft
steken bij twaalf pagina's • Voor het 25-jarig bestaan
van het weekblad Kuifje in 1971 stuurt Kuijpers
het twee pagina's tellende verhaal George Longfellow:
12 mei 1907 in voor een amateurstripwedstrijd. In het
verhaal over een brokkenpiloot is al een eerste versie te
herkennen van Jarko en Franka. Hij wint niet, maar op de
tentoonstelling Kuifje Brengt de Wereld van de Strip
in Brussel ziet hij voor het eerst originele stripplaten
met schetslijntjes, correcties en andere werksporen. Bovendien
op groter formaat dan de albumuitgave, wat Kuijpers bij
het tekenen van zijn platen nog niet wist dat het zo hoort.
Hij wint er zelfvertrouwen door • Kuijpers geniet
geen tekenopleiding, studeert geen architectuur of decoratie,
maar wel sociologie. In 1973 stapt hij nog tijdens deze
studie naar de redactie van PEP met een tiental
strippagina's over een filmmaatschappijtje. De redactie
is enthousiast, maar het verhaal zien ze toch liever wat
anders. De autodidact wordt evenwel aangenomen en tekent
de kortverhalen Het Aller-, Aller-, Allerlaatste Kerstverhaal,
Uit de Memoires van George Longfellow: 12 mei 1907
(een herwerking van zijn Kuifje-inzending) en De
Muiterij op de Meermin • Voor het eerste en enige
nummer van het bedoelde maandblad Baberiba (1974)
tekent hij Talentenjacht, een verhaal van vier
pagina's op scenario van Jan van Erp. Hij
staat er tussen auteurs als Fred Julsing,
Claire Bretécher, Dik Browne
(de tekenaar van Hägar), Marcel Gotlib
en Don Lawrence, die in het introductienummer
staat vertegenwoordigd met het acht pagina's tellende De
Zoon van de Jager. Talentenjacht zal later
herbruikt worden als basis voor het Franka-verhaal
Circus Santekraam • Dan start het echte
en langere werk. Onder de reeksnaam Het Misdaad Museum
(Franka is dan nog een edelfigurante) loopt in PEP
in 1974/1975 het eerste verhaal De Staatsgreep.
De hoofdrollen worden weggekaapt door Jarko Jansen, commissaris
Arend Noordenwind en zijn bulldog Bars • Commissaris
Noordewinds looks zijn gebaseerd op die van de Franse acteur
Jean Gabin • Na het opheven van PEP
in 1975 verhuist de reeks naar opvolger Eppo waar
het wordt gedoopt in Franka. Franka ontplooit zich
in het verhaal Het
Meesterwerk als de onbetwistbare titelheldin. Ook
fysiek evolueert ze enorm. Zo zeer zelfs dat er een redactionele
ingreep nodig is om haar borsten en tepels in toom te houden
• Franka speelt maar op 14 pagina's van dit verhaal
mee • Het Misdaadmuseum verschijnt al vroeg
ook in het buitenland, ons land: zowel in het Nederlands
in Robbedoes als in het Frans in Spirou
vanaf nummer 2240 van 19 maart 1981. Bij de halve inleidende
pagina om deze nieuwe reeks in het blad aan te kondigen
tekent Bernard Hislaire (zeg maar Yslaire)
een illustratie met Franka als een standbeeld zonder benen
• Ook Het
Meesterwerk, het kortverhaal De Pyromaan en
Circus Santekraam verschijnen in voorpublicatie
in Robbedoes/Spirou. De drie albums worden in het
Frans uitgegeven door Dupuis. Aan de Franse albumlijst voegt
Les Humanoïdes Associés nog
het tweeluik De Tanden van de Draak (= De
Tanden van de Draak + De Ondergang van de Donderdraak)
toe in 1987. Kuijpers tekent voor alle Franse vertalingen
een gloednieuwe cover. De covers van het tweeluik De
Tanden van de Draak vormen naast elkaar gelegd één
razend knappe tekening • Wie de eerste albumversie
met de Robbedoes-publicatie vergelijkt zal verschillen
opmerken. Niet alleen is de inkleuring opnieuw gedaan door
Studio Leonardo, maar Kuijpers maakt terloops
van de gelegenheid gebruik om Franka een beetje te moderniseren.
Met name haar kapsel ziet er anders uit. De verhaallengte
wordt ook met anderhalve pagina uitgebreid. Later zal Kuijpers
bij andere titels nog wel meer veranderingen doorvoeren
tussen de voorpublicatie en de albumversie van hetzelfde
verhaal • Op plaat 5 rijden jarko en commissaris Noordenwind
naar het fictieve dorpje Luttel in Twente. De naam past
in het rijtje Groterdam en Middel. Nog kleiner is dus Luttel,
dat wordt iopgebouwd met huisjes uit het grensstadje Glanerburg
waar de Kuijpersen wonen. Bovendien bestaat er een dorpje
Lutte in Twente • Groterdam is eigenlijk Amsterdam,
maar het zou pas echt zo heten als de reeks Franka
meer en meer een realistisch karakter krijgt • Franka
rijdt al in een Mini sinds plaat 11 van
dit verhaal. Het echtpaar Kuijpers wordt er in 1976 voor
beloond met een echte Mini. Blader snel door naar pagina
30, prent 5, in Het
Meesterwerk om er Kuijpers himself te
zien zitten in hun eigen Mini. In dit prentje moeten we
aannemen dat zijn echtgenote rijdt want in die tijd heeft
Kuijpers zelf nog geen rijbewijs • De Vroegkrant,
dat in het album twee keer opduikt als krant, is te herkennen
als een variant op De Volkskrant • Op het
laatste prentje herkennen we in Jarko (compleet met plusfours
en Bars) ongetwijfeld Kuifje en Bobbie • Naast striptekenaar
is Kuijpers een goedbetaalde illustrator en reclametekenaar.
Hij houdt er een opmerkelijke productie aan over met talloze
illustraties, promotionele kortverhalen en publiciteitstekeningen.
Een deel ervan is gepubliceerd in het Stripboekgeschenk
2002 Felle Flitsen dat tijdens de Nederlandse Stripboekgeschenkdagen
van 22 mei tot 2 juni gratis wordt weggegeven bij aankoop
van een bepaald bedrag aan strips. Ook De Stripspeciaalzaak
springt mee op de kar en verdeelt de strip in de Vlaamse
stripspeciaalzaken • Punten van kritiek: met het verstrijken
van de jaren krimpt het hoofd van Franka tot een anatomische
wanverhouding tussen hoofd en lichaam merkbaar wordt. Haar
hoofd is echt te klein... Maar dat is een beetje zinsbegoocheling,
mede veroorzaakt door Franka's weelderige haardos. Een Nederlandse
blogger controleert aan de hand van het album Kidnap
(2005) de anatomische verhoudingen en komt tot de vaststelling
dat Franka's hoofd een achtste van de totale lichaamslengte
voorstelt. In werkelijkheid is dat een zevende. Beeldhouwers
uit de Griekse oudheid gebruiken een achtste als schoonheidsideaal
voor hun godenbeelden. Een andere kritiek zijn er op haar
dikwijls spastische bewegingen. Het lijkt wel alsof een
wesp haar in de billen heeft gestoken. Kom tot rust, meid,
je maakt ons nerveus • Van Franka verschijnen
albums in het Nederlands, Frans, Catalaans, Duits, Noors,
Spaans, Galicisch en Zweeds • Henk Kuijpers wint in
1990 de Stripschapprijs voor zijn hele
œuvre.
|
| D
A T A S H E E T |
Tekenaar:
Henk Kuijpers
Scenarist:
Henk Kuijpers
Uitgever:
Uitgeverij Oberon b.v.
Eerste druk:
1978
Uitvoering:
SC, kleur |
|