Plot:
De berooide Hutu Deogratias nam tijdens de genocide
in Rwanda tegen zijn zin deel aan moordpartijen
tegen hun vijand, de Tutsi's, hoewel hij aanvankelijk
zijn Tutsi-vrienden probeert te verbergen. Na
de oorlog bestaat zijn leven uit het zoeken
van manieren waarop hij Urwagwa, het lokale
bananenbier, kan bekomen. Enkel met voldoende
bier om zichzelf dronken te kunnen voeren, kan
hij de vreselijke herinneringendie in zijn gedachten
telkens opduiken vergeten. Als hij niet dronken
genoeg is, gedraagt Deogratias zich letterlijk
als een hond. Minder verschrikkelijke episodes
uit Deogratias' leven dwalen eveneens in zijn
verknipte hoofd. Vóór de oorlog
was de jongeling namelijk verliefd op de mooie
Appolinaire die evenwel niet verliefd was op
hem. Haar zus Benigne daarentegen wel. Deogratias
nam genoegen met haar. Maar de zusjes zijn allebei
Tutsi's.
Topwaardering:
Mede door Deogratias' transformaties in een
hond, die niet bedoeld zijn als een hallucinatie,
krijgt het aangrijpende verhaal een magisch-realistisch
standpunt. Goed gevonden want niet alleen is
de bloedserieuze ernst daardoor beter te behappen,
het album wordt daardoor ook geen semi-politiek
pamflet met opgeheven vinger. Het terechtwijzende
vingertje naar de domheid van de mensen (zowel
extremisten als kolonialen) en de domheid van
een oorlog in het bijzonder moet elke lezer
met rechtvaardigheidsgevoel maar maken. Verbazend
hoe de geloofwaardigheid van het verhaal er
niet door wordt aangetast. Sterker zelfs, Stassen
treedt in dit album op als een betrokken reporter
ter plaatse zonder dat het dus in een droge
reportagestijl gemaakt is. Deogratias
toont de aanloop naar en de gevolgen direct
na de genocide voor de mensen die er wonen,
elkaars buren zijn, dan vijanden en tenslotte
opnieuw als buren moeten samenleven. Stassen
benadrukt trouwens dat hij in de eerste plaats
een album wilde maken over mensen en niet over
een continent, een land of een oorlogssituatie.
Aantal genomineerde
albums van Stassen: 2/404
|
|
|
| Weetjes:
Eind 1996 verblijft Stassen zes maanden in Rwanda,
twee jaar na de nutteloze genocide volgend op
de moord van de gematigde Hutu, president Habyarimana,
dat uiteindelijk bijna één miljoen
burgers (hetzij Hutu's of Tutsi's, maar allemaal
mensen) het leven kost. Het aantal trauma's
voor het leven en de miljoenen uiteengerukte
gezinnen is ontelbaar. De totale bevolking van
Rwanda telde zeven miljoen inwoners. Stassen
bezoekt er zijn Rwandese vrienden die hij moest
achterlaten. Niet allemaal overleefden ze de
oorlog. Stassen komt er locaties bezoeken en
grafstenen plaatsen. Aanvankelijk wil Stassen
geeneens een strip maken over het gebeuren,
maar hij verzamelt er niettemin getuigenissen,
maakt schetsen en illustraties die zullen leiden
naar de creatie van Deogratias •
In 1999 bezoekt hij de vluchtelingenkampen in
Burundi en Tanzania en begint het scenario te
schrijven. Op dat moment smeult de oorlog nog
steeds in het noorden van Rwanda. Stassen is
er getuige van dat elke dag mensen uit de kampen
de grens oversteken om in Rwanda vijanden te
doden. Stassen vindt het onverdraaglijk dat
de westerse pers laat uitschijnen dat de kampen
er voor slachtoffers zijn terwijl miljoenen
dollars, bestemd voor de kampen, onrechtstreeks
de moordpartijen in stand houden • Deogratias
is het derde solo-album na Stassens samenwerking
met Lapière voor hun
monumentale klassieker Brieven
uit de Bar • Een zoveelste waargebeurd
feit is helaas de via de radio gepredikte haat
dat medeverantwoordelijk geacht wordt voor het
escaleren van de burgeroolog. De Italiaanse
Belg Giorgio Ruggio riep indertijd
op het radiostation Mille Collines
(= duizend heuvels) de Hutu's op deTutsi's af
te slachten • De radiopropaganda stuurt
ook aan op verkrachtingen, een wapen in vele
genocides. Een Tutsi-vrouw die verkracht is,
heeft volgens het Tutsi-geloof een ontheiligd
lichaam en kan/mag bijgevolg geen Tutsi-kinderen
meer ter wereld brengen. In Deogratias
'valt' het dan wel mee, maar in het echt was
het schering en inslag • Hoewel de etnische
situatie tussen de Hutu's en de Tutsi's extreem
gelijkaardig is met de burgeroorlog in voormalig
Joegoslavië (lees de info over Sarajevo-Tango
hieronder), negeert de internationale gemeenschap
het hulpbehoevende Afrikaanse land volkomen
• 85% van de Tutsi's vindt de dood, een
'geslaagde' uitroeiingsoperatie. Stassen beweert
dat er een Canadees rapport bestaat dat het
dodencijfer van de Hutu's noemt, maar door voornamelijk
de Franse pers verzwegen wordt. Volgens deze
bron zouden er 'slechts' 50.000 Hutu's vermoord
zijn • De passage waarin Deogratias in
een lijk bijt, heeft Stassen ook niet uitgevonden.
De Rwandese honden vreten inderdaad de achtergebleven
kadavers op na slachtpartijen. Om die reden
is het hondenbestand na de genocide drastisch
gedaald want de lijkenschennende vierpoters
worden bijna allemaal afgemaakt • Deogratias
wint in 2001 de prijs voor het Beste
Scenario in Angoulême. |
|
