Samenvatting
Nadat Robert en Bertrand een man redden die neergeknuppeld wordt, blijkt deze een Britse stakingbreker te zijn. Deze Engelsen kwamen om te werken ten tijde van de stakingen. Samen met stakingsleider Nol ontvoeren de zwervers deze Jack Delmon, met als doel hem en zijn collega's te laten terugkeren naar Engeland. Nols rechterhand, 'de Neus', blijkt een verrader en overhandigt de politie (Nummer 17) een lijst van de stakers. Het lukt Jack niet de overige 'ratten' om te praten en onder dekking van het leger trekken ze naar de fabriek. Geschrokken door de herrie vertrekken ze alsnog. Nol, die daarvan onwetend is, wil hun schip in brand steken. Het gaat echter mis en Jack redt Nol, ten koste van zijn eigen leven.

 

Thema
Stakingen in fabrieken voor hogere lonen, betere arbeidsvoorwaarden en sociale voorzieningen. Gebaseerd op de staking van Antwerpse dokwerkers in 1907.

 

Locatie
Antwerpen.

 

Periode
1907. De aankomst van Engelse 'ratten', ofwel stakingbrekers, in Antwerpen.(1) Het enige wat dit jaartal tegenspreekt, is dat er nog sprake is van kinderarbeid voor tienjarigen en van een klein meisje dat door giftige dampen in de fabriek blind is geworden. In 1889 werd kinderarbeid in de industrie verboden voor alle kinderen onder de twaalf jaar plus nachtwerk voor meisjes onder de eenentwintig jaar (zie deel 6, Het Zwarte Land).

 

Vermomming
Robert als bakkersknecht en als mishandelde echtgenote.

 

Redding
Een man wordt in elkaar geslagen door mannen met knuppels. Robert en Bertrand steken daar een stokje voor. De man blijkt een Engelse ‘rat', een stakingbreker, te zijn.

 

Bijzonderheden

  • Een welhaast revolutionair album, losjes gebaseerd op ware gebeurtenissen, de Antwerpse havenstaking van 1907. Het album zag het levenslicht in 1975. De jaren 1970 waren ook een tijd van arbeidsonlusten, meestal stakingen voor hogere lonen of meer medezeggenschap.(2)
  • Op pagina 5 prent 2 is sprake van de Openbare Onderstand. In 1891 werd in België de Wet op de Openbare Onderstand aangenomen, armenzorg van overheidswege.(3) In 1925 kwam de Wet op de Commissie voor Openbare Onderstand.(4)
  • Nummer 17 wordt in dit album meerdere malen buitengewoon hardhandig aangepakt door het zwerversduo. Op pagina 11 valt hij in een rioolput, nadat hij door Robert was uitgedaagd. Op pagina 26 krijgt hij zelfs een scheepskatrol, waaraan Bertrand hangt, tegen zijn hoofd. Normaal dodelijk of op zijn minst goed voor een flinke hersenschudding of schedelbasisfractuur, maar een pagina later is hij weer hersteld alsof er niets aan de hand is geweest.
  • Willy Vandersteen is in 1977 voor dit album onderscheiden. Op het Internationaal stripfestival van Angoulême kreeg hij de belangrijkste stripprijs, de Prix Alfred voor het beste scenario. "Maar ik heb daarna nog een medaille gekregen voor dat verhaal, misschien omdat de jury voor een groot gedeelte links was”, aldus Vandersteen.(5) De prijs werd later in Brussel uitgereikt, maar Vandersteen kon hem die avond niet zelf komen afhalen. Hij stuurde zijn goede kennis Karel Driesen (1947-2020), met de invitatie waarop Vandersteen voor de organisatoren handgeschreven excuses schreef. Uitgeverij Erasme gaf zevenenveertig albums van de vagebondenreeks in het Frans uit, niet in chronologische volgorde.
  • De Sint Annekes veerdienst, ofwel het Antwerpse veer Sint-Anna, gaat over de Schelde tussen de linkeroever (de overheidssteiger) aan het Frederik van Eedenplein en de rechteroever (het ponton aan het Steen). De dienst is bijna zestig jaar opgeheven geweest, maar werd wegens renovatie van de voetgangerstunnel medio 2017 weer — tijdelijk — in het leven geroepen.(6)

 

NOTEN

  1. https://docplayer.nl/docs-images/96/128690655/images/4-0.jpg
  2. https://oudedokken.gilbertus.com/documents/extrazien.php?id=Staking1907
  3. https://nl.wikipedia.org/wiki/Openbaar_Centrum_voor_Maatschappelijk_Welzijn
  4. https://lib.ugent.be/fulltxt/RUG01/000/514/768/RUG01-000514768_2018_0001_AC.pdf
    https://www.law.kuleuven.be/apps/jura/public/art/7n3/deceuster.pdf
    https://nl.wikipedia.org/wiki/Openbaar_Centrum_voor_Maatschappelijk_Welzijn
  5. Studio Vandersteen. Kroniek van een legende 1947-1990 (Ronald Grossey, Roularta Books, 2007, pagina 256)
    https://archief.stripspeciaalzaak.be/Toppers/WillyVandersteen/95_RB15.html
  6. https://www.visitantwerpen.be/nl/vervoer-antwerpen/veerdienst-tussen-linker-en-rechteroever
    http://www.vic-schlusmans.be/Geschied_StAnnekensboot.html
 
  Leo Kupers © Stripspeciaalzaak.be, 2021