|
Wasjemenou?
De enige manier om de stad Halverwege te bereiken is door
de Woestijn van de Monumenten. En dat kan enkel per trein.
Storm, Nomad en Roodhaar vinden we terug op die trein. Bij
het uitstappen keert Roodhaar op haar stappen terug om haar
vergeten rugzak te halen. Op dat moment kapen de ontsnapte
bandiet Boforce en haar trawanten Twello en Vanakker. Roodhaar
zit gevangen. De trein rijdt echter niet via dezelfde route
terug zoals gebruikelijk, maar doorbreekt een grens en tjoekt
een andere dimensie, de Wentelwereld, binnen. Terwijl Storm
en Nomad de achtervolging inzetten om de op hol geslagen
trein te stoppen, ontwikkelt zich aan boord van de trein
een kat en muis spel tussen Roodhaar en Boforce en haar
mannen.
Vlaamse waardering:
Pandarve is al een universum dat bol staat van de fantasie
met sf-garnituur, maar De Wentelwereld springt
daar duidelijk uit. Achter de bakstenen muur schuilt een
driegende, desolate en gevaarlijke wereld waarin een scenario
met niettemin talloze filmverwijzingen rotsvast op de sporen
voortdendert. Niet alleen de lezer heeft zich geamuseerd,
maar duidelijk ook de auteurs Don Lawrence
en Martin Lodewijk. Zij konden er een overdonderende
hoeveelheid knipoogjes en verwijzingen in kwijt. Zie hieronder
de uit de hand gelopen bewijzen...
Aantal genomineerde albums
van Don Lawrence: 18/354
Aantal genomineerde
albums van Martin Lodewijk: 37/354
Weetjesparade:
Toenmalig hoofdredacteur Peter van Leersum
van het wekelijkse Eppo Wordt Vervolgd beslist
met de voorpublicatie te wachten tot de auteurs het verhaal
volledig afhebben. De lezers moeten er dan wel een jaar
op wachten, maar daarna kunnen de auteurs tijdens de voorpublicatie
rustig verderwerken aan het nieuwe deel, De Robots van
Danderzei. Maar de verschijning ervan moet de belangrijke
herlancering (om meer potentiële abonnees aan te spreken)
van het weekblad op gang trekken. De Wentelwereld
verschijnt uiteindelijk in het allereerste nummer van het
dan tweewekelijkse Sjors en Sjimmie Stripblad in
1988 • Op plaat 1, prent 3, zie je op de locomotief
stickers met afbeeldingen van dieren. Het is een grapje
van Don Lawrence, refererend naar oorlogsvliegers
die zo hun aantal overwinningen in de lucht bijhouden. het
aantal stickertjes op de loco moet dus het aantal overreden
dieren voorstellen • Het idee van de Mœbius-ring
komt van Jacques Post, scenarist van De
Partners. Hij schuift het naar voren op de StripDrieDaagse
in 1986 in Breda wanneer uitgever Cees de Groot
nog tijdens de productie van Vandaahl, de Verderver
graag de opzet wil van het volgende verhaal • August
Mœbius (1790-1868) is een Duitse wiskundige
uit de negentiende eeuw die de ring van — tiens! —
Mœbius uitvindt, een leren riem met een kwartslag om
de drijfriemen van zijn vriends zaagmolen aan een waterrad
dubbel zo lang te laten meegaan. Stripauteur Jean
Giraud ontleent er zijn bijkomende pseudoniem Mœbius
aan • Martin Lodewijk vertoont al
langer belangstelling voor interessante fenomenen en mathematische
constructies, wiskundige formules en diverse meer en keurt
het voorstel goed • Naast wiskunde is Lodewijk eveneens
gepassioneerd door treinen. Tot een Agent 327-verhaal
op bijvoorbeeld de Transsiberische Express
komt het niet, maar in Storm kan hij wel zijn ei
kwijt. Inspiratie vindt Lodewijk in zijn immense collectie
boeken, tijdschriften over treins en films zoals Runaway
Train (1985) over een op hol geslagen trein met de
ontsnapte gevangenen Jon Voight en Eric
Roberts. Ook te noteren zijn Emperor of the
North (1973), The Cassandra Crossing (1976,
met sterren als Richard Harris, Burt
Lancaster, Martin Sheen, O.J.
Simpson, Ava Gardner en Sophia
Loren) en Silver Streak (1976).
Vooral de spanning tussen de hoofdrolspelers Lee
Marvin (als niet-betalende passagier) en Ernest
Borgnine (als sadistische treinconducteur) in Emperor
of the North blijft Lodewijk bij. De manier waarop
de trein het station verwoest ligt zeer dicht bij de scène
uit Silver Streak, een komedie met Gene
Wilder en Richard Pryor over —
opnieuw — een op hol geslagen trein • Ook Lawrence
betoont zich als een treintjesfanaat. De locomotief uit
De Wentelwereld is zijn weerslag van de Zuid-Afrikaanse
Red Devil, maar dan met twee ketels voor
meer power en extra tierlantijntjes om de loco
meer aan te kleden • Aanvankelijk ziet Lawrence de
trein als een stad op wielen, de enorme schaal ervan trekt
hem aan. Maar Lodewijk tempert zijn enthousiasme: het is
echt wel te groot • Op plaat 2, prent 6, hangt achter
Storm een uitnodigende reclameposter voor "Sunny Greenham
Common". Hiermee betuigt Lawrence zijn solidariteit
met de vrouwen die jarenlang bij de Amerikaanse vliegbasis
Greenham Common kamperen uit protest tegen de aanwezigheid
van kernwapens • Omdat een groot deel van het verhaal
zich in de trein afspeelt, schrijft Lodewijk van tevoren
op wat er zich allemaal in de trein bevindt. Burlanes Reizende
Tentoonstelling en de watervoorraad onder het zwembad zouden
daardoor nog hun nut bewijzen • Het landschap van
de Woestijn van de Monumenten doet uiteraard denken aan
Death Valley in Arizona, hoewel Lodewijk eerder de Siberische
vlakten in gedachte heeft. De rotswanden met de gezichten
zijn geïnspireerd op Mount Rushmore in
South Dakota waar de twintig meter hoge gezichten van presidenten
George Washington, Thomas Jefferson,
Theodore Roosevelt en Abraham Lincoln
zijn uitgehouwen en uitkijken over de Black Hills •
De 'rotsgezichten' zijn een idee van Lawrence om in het
decor wat meer afwisseling te brengen. Lawrence tekent altijd
zijn platen zonder tekstballonnen, hij houdt er zelfs geen
rekening mee. Het geeft te maken met vertalingen waarvoor
telkens andere formaten tekstballonnen nodig zijn. Deze
worden er achteraf aan toegevoegd. Het ontgaat de lezer
daarom dat in het laatste prentje van plaat 39 de tekstballon
van Boforce een liggend uitgehouwen gezicht in de rotsen
op de achtergrond voor een deel bedekt • Op plaat
8, prent 6, is een reclameposter te zien voor een frisdrank.
De slogan luidt "It decays you" met inderdaad
een paar zwarte gaten in de mond van de breed lachende dame
waar normaal gezien tanden horen • Het station van
Antwerpen staat in Lodewijks optiek als model voor dat van
Halverwege, een naam die hij bedenkt op basis van het station
Halfweg tussen Haarlem en Amsterdam. Maar voor Lawrence
staat eerder het station van King's Cross in Londen model.
Hetzelfde station als dat van de Harry Potter-films
trouwens • Een Big Blunder
is opgemerkt door lezeres Melanie Cappelaere:
op pagina 6 knipt forse vrouw Boforce haar halsketting door.
Er blijven twee schakels bengelen. Wat zien we aan de hals
van Boforce op pagina 21? Niets! Geen ketting. Nochtans
heeft ze de pagina erna opnieuw haar ketting aan met de
twee schakels. En dat blijft zo tot op pagina 31 waar de
twee schakels ineens verdwenen lijken. Dat dacht je maar
want op pagina 34 is alles weer bij het oude: halsketting
+ 2 schakels = 1 Big Blunder... Of 2 Big Blunders? Jawel,
want letten we nu even op schrielkip Wilp waar Boforce een
oogje op heeft. Blader eens terug naar pagina 7, derde prentje:
halsketting + 1 schakel. Een bewaker houdt ‘m bij
zijn nek vast. Een prentje later blijkt de bewaker een goochelaar
te zijn want de ketting is verdwenen! Twee prentjes later
heeft hij ‘m opnieuw teruggetoverd. Nog een magisch
duwtje in het volgende prentje: ketting weer weg. Maar vanaf
de volgende pagina’s blijft hij de ketting aanhouden.
Tot een enkele uitschuiver op pagina 47 waar hij de ketting
nu eens zonder hulp weggetoverd heeft • Het ideetje
voor het tongmonster op plaat 18 in het woestijnzand komt
door een verhaal dat Lodewijk leest over woestijnspinnen
die een kuiltje in het zand maken om zo hun prooi te vangen.
Hij kent ook de Japanse film Suna No Onna (= Woman
in the Dunes, 1964) van Hiroshi Teshigahara
waarin een diep in het zand wonende vrouw een voorbijganger
gevangen houdt. Wat ons betreft doet het tongmonster en
de scène ook sterk denken aan het zandmonster met
de tentakels en tanden in de terechtstellingsscène
uit Star Wars VI: The Return of the Jedi (1983)
• Boforce heet aanvankelijk Braga, naar de Braziliaanse
actrice Sonia Braga uit de film Kiss
of the Spider Woman (1985) • Een fantasievolle
wereld achter een reuzebakstenen muur vinden we ook terug
in de (teken)film Who Framed Roger Rabbit? uit
1987 • Op plaat 35, prent 7, merken we een muurschildering
op van Frank Millers versie van Batman,
meerbepaald The Dark Knight. Lawrence heeft effectief
het aanbod gekregen om eens een Batman te tekenen,
maar de tijd is er nooit • Twello, Wilp en Varakker
zijn Nederlandse plaatsnamen die je kan spotten tussen Duitsland
en Dordrecht op de wegen A1, A50 en A15 • Het wisselen
van kledij is met dit verhaal ondertussen een onbewuste
running joke geworden. Het gaat om een keuze voor praktische
kledij, maar ook om tijdloosheid na te streven. De malle
pyamapakjes uit Star Trek mogen in hun tijd dan
wel als toekomstgericht gezien worden, nu komen ze hopeloos
gedateerd over. Lawrence wil dat vermijden • De nachtscène
met het kampvuur, waarin Storm en Nomad zichzelf tegenkomen,
op plaat 22 en 23 vindt Lodewijk van het beste dat Lawrence
ooit heeft getekend • Dit album vindt Lawrence ook
zelf tot zijn beste werk behoren. Hij is bijzonder trots
op toch één of twee plaatjes, met name de
scène waar de trein voor de tweede keer door de muur
rijdt. Hij tekent er zelfs het cement waar de muur is gerepareerd,
een detail dat hem veel genoegen geeft • Wie is dat
dametje in prent 1 en 3 op pagina 44? Dat is toch wel toenmalig
premier Margaret Thatcher en haar man Dennis,
zeker! • Nogmaals in het rampenprentje 3 komt een
aankondigingsaffiche in zicht met een double feature
van het eerder aangehaalde Silver Streak en de
western Joe Kidd uit 1972 met Clint Eastwood
waarin een trein een saloon binnenrijdt. Voor dit idee is
Lodewijk verantwoordelijk • In prent 1, pagina 45,
is de Engelstalige cover te zien van het allereerste Storm-album:
De Diepe Wereld - The Deep End • Op dezelfde
plaat, prent 3, hangt rechts in beeld op een gietijzeren
paal het naambordje Jevington, Don Lawrences woonplaats
• De cover van dit album vindt Lawrence één
van zijn beste drie, samen met die van De Levende Planeet
en Vandaahl de Verderver. De rest vindt hij vreselijk.
 |
| D
A T A S H E E T |
Tekenaar:
Don Lawrence
(= Donald Southam Lawrence)
Scenarist:
Martin Lodewijk
Uitgever:
Uitgeverij Oberon b.v.
Eerste druk:
1988
Uitvoering:
SC+HC, kleur |
|