Na
zijn bezoek in het fictieve Yarkand, in het bijzijn van
het komische alchimistenduo Jork en Muulsh en taaie tante
Tesora, laat Johan zich op het schiereiland Djerfat afzetten
door Tesora. Geen toerist of reiziger zou zich wagen op
die door de wrede pacha Kahdi-Sha geregeerde plek langs
de Afrikaanse kust na alle info van Tesora. Johan vindt
dat net "opwindend" en kijkt al uit naar "een
boeiende ervaring". Hij is blijkbaar van het soort
dat het zelf wil ondervinden in plaats van blindelings reviews
van een ander aan te nemen. Volgens afspraak wordt hij over
een maand weer opgepikt. Tot dan wacht hem een nieuwe wereld
en inderdaad een boeiende ervaring op Afrikaanse bodem.
In een tentenkamp in een oase treft hij in een kooiwagen
de blanke deerne Gloriana aan die de volgende dag als slavin
wordt verkocht. Haar broer Olaf is kruisvaarder en is Gloriana
aan het zoeken in de woestijn. Johan belooft hulp en doet
daarbij een beroep op de blinde slangenbezweerder Ouacha,
een mysterieus figuur dat nog voor een eindafrekening zal
zorgen, om Olaf te waarschuwen.
Intussen komt Johan in de stad met de slavenmarkt terecht.
Rond het paleis ziet hij al van ver het al door Tesora vermelde
labyrint met de dodelijke vallen. Uiteraard belandt Johan
in dit dodelijke doolhof, wat een titel had kunnen zijn
voor een Suske en Wiske, maar in De Rode Ridder
doen we niet aan allitererende flauwekul. In tegenstelling
tot de nomadenleider Shildar, die Gloriana verkocht, en
die zijn gedwongen toegang tot het labyrint niet lang overleeft,
betreedt Johan vrijwillig en behoedzamer het labyrint om
het paleis te kunnen binnendringen. Onder toeziend oog van
de briesende pacha waagt Johan zich langs een verraderlijke
valkuil met spiesen en slangen en een waterbekken met een
krokodil. Alsof hij daar nog niet zijn handen aan vol heeft,
springt Gloriana in het labyrint na haar gevecht met de
jaloerse Yasmin. Op dat moment stuurt de pacha een leeuw
in het labyrint. Om Gloriana te redden, moet Johan de leeuw
het hoofd bieden. De cover brengt die elementen samen. Er
ontspint zich een strijd tussen mens en dier. De leeuw kan
het niet navertellen, maar Johan komt er ook niet ongeschonden
uit. Dat biedt al wel een eerste teder momentje op tussen
Johan en Gloriana die hem verzorgt. Ze streelt hem uit dankbaarheid
de wang en een prent later houden ze elkaars handje vast.
Maar ze zijn nog niet uit het labyrint...
Het doolhof met de ene dodelijke boobytrap na de andere
of een reeks beproevingen die een held moet ondergaan, is
geen unicum in heroïc fantasyverhalen. Een van de vroegste
verhalen over een doolhof vinden we terug in de Oud-Griekse
mythologie. De passage over bestialiteit tussen Pasiphaë
en een stier slaan we over om bij de vrucht van hun gemeenschap
te komen: de Minotaurus. Dat gedrocht wordt opgesloten in
een door de Atheense architect Daedalus ontworpen labyrint.
Theseus waagt zich in dat labyrint om de Minotaurus te verslaan
en krijgt van Ariadne, de dochter van koning Minos, een
kluwen wol die Theseus kan ontrollen om zijn weg in het
labyrint terug te vinden.
Hoe kort Johans doortocht in het labyrint ook is, het biedt
Karel Biddeloo de mogelijkheid om creatieve
vallen te bedenken, tot meerder vermaak van de lezer, om
iemand de dood in te jagen. Zijn verhaal dateert van 1975.
Uit de decennia daarna onthouden we andere doolhof- of boobytrapfilms
die voor de nodige spanning en vermaak zorgen. Wat dacht
je van de eightiesklassieker The Goonies (1985)?
In de films van Indiana Jones komt ook meerdere keren een
hindernissenparcours voor in een opeenvolging van scènes
om tot een doel te komen. En wie houdt van films met een
doolhof als verzamelplek van heldhaftigheid, mysterie, spanning
en een zekere race tegen de klok, moet de film Labyrinth
(1986) met David Bowie en het toen nog
tienermeisje Jennifer Connelly van Jim
Henson eens (her)bekijken. The Maze Runner
(2014, gebaseerd op de roman van James Dashner
uit 2009), tapt uit hetzelfde vaatje. Meer dan
noemenswaardig zijn ook de doolhofscène in Stanley
Kubricks The Shining (1980), gebaseerd
op de thriller van Stephen King uit 1977
en Guillermo del Toro's Pan's Labyrinth
(2006). De horrorfilmtrilogie Cube (1997-2004)
en de filmreeks Saw (sinds 2004) zijn dan weer
op gelijkaardige principes gestoeld om personages gevangen
te zetten in een locatie met dodelijke vallen waaruit ze
moeten ontsnappen. Op stripgebied bevelen we De Laatste
Vechter (1979) in de stripreeks Storm aan.
Het is het eerste verhaal dat Martin Lodewijk,
een latere scenarist van De Rode Ridder, schreef.
dat verhaal speelt zich af op een eeuwenoud ruimteschip
dat vol dodelijke vallen en booytraps zit. Er wordt beweerd
dat de Nederlandse filmscenarist Menno Meyjes
inspiratie putte uit De Laatste Vechter voor de
slotscène met Indy's valstrikkenparcours in Indiana
Jones And The Last Crusade (1989). Meyjes werkte mee
aan het script van die film.
Het Labyrint dateert uit een periode waarin Karel
Biddeloos tekenstijl mij het meest aanspreekt. Dat veel
van de albums hiervoor en hierna niet werden ingekleurd,
verdoemt lezers naar tweedehandsbakken, beurzen en veilingsites
om een complete reeks na te streven. Zo moeilijk zijn ze
nu ook weer niet te vinden en je kan ze goedkoop vinden
omdat ze vaak zijn herdrukt. En vanaf volgend jaar start
een integrale uitvoering van de verhalen die door Karel
Biddeloo zijn getekend. Het jammerlijke is dat de drukkwaliteit
van de oorspronkelijke albums en alle herdrukken daarna
een zeer slechte afspiegeling zijn van Biddeloos werkelijke
tekeningen. Er zijn heel veel details verloren gegaan in
het scan- en drukproces. De zuivere lijnen in arceringen
tot in de gezichten en net zo goed Olafs snor toe zijn gebrekkig
gedrukt of verdwijnen zelfs. Wie ooit het geluk heeft om
uit deze periode de originele pagina's te mogen aanschouwen,
staat versteld van de significante kwaliteitsverschillen.
Tot nader order zullen we helaas nooit de ware kracht van
Biddeloos tekeningen uit deze periode in druk te zien krijgen.
Het opnieuw inscannen van de originelen en drukklaar maken
voor een compleet nieuwe uitvoering is te duur. Zonde. Waar
zijn die subsidies om dergelijk Vlaams erfgoed veilig te
stellen?
DAVID
STEENHUYSE |