PAGINA 9
ROBBEDOES EN KWABBERNOOT

ie enkel de albums kent, zal wel denken dat Kwabbernoot al altijd aan de zijde van Robbedoes stond. Dat klopt niet, net zo min dat Kwabbernoot een creatie zou zijn van Jijé.


Kwabbernoot werd onder de naam Fantasio in 1939 bedacht door de eerste hoofdredacteur van het tijdschrift, Jean Doisy. Zijn naam refereerde naar het fantasie-element waarvoor hij moest staan. Hij kwam voor het eerst voor in Spirou nummer 23 waarvan dus nog geen vertaalde versie bestond. Kwabbernoot was de zogezegde schrijver van de rubriek Voyez-vous les Erreurs? Lezers kregen de wekelijkse opdracht zijn fouten op te sporen. En hij maakte inderdaad de ene na de andere flater. Zijn lijfspreuk luidde dan ook: "Vergissen is menselijk!"

Hij was dus een fantast en niet blondharig. Zijn haren waren bruinkleurig met een witte lok. Later kreeg een marionet deze gelaatstrekken. Naar deze pop wordt nog steeds gezocht. Een foto bestaat nog wel, zie hieronder.



Tot 2010 nam men altijd aan dat Jijé zich op deze pop baseerde om Kwabbernoot als dandy af te beelden op de cover van Spirou-verzamelalbum 11, ook donkerharig zoals Doisy het wilde. Maar dat is fout. Het personage dat uit het raampje van poppenkast Le Farfadet piept, is een karikatuur van poppenkastspeler André Moons. Wat hieromtrent nu de precieze aanleiding tot een verstoorde relatie tussen Jijé en Doisy was, zullen we pas in 2013 weten wanneer een boek over Robbedoes zal verschijnen. Wat we wel al weten, is dat Jijé een gloeiende hekel had aan de communistische achtergrond van Doisy. Hij was zelfs zo bevreesd voor een invasie van de Russen dat hij in 1948 met zijn gezin, André Franquin en Morris naar Mexico vluchtte.
Farfadet bekleedde in de Franstalige geschiedenis van Robbedoes nog een mooi hoofdstukje in de periode 1942-1946 en nog eens in 1950-1951 tijdens spelen aan de Belgische kust. Tijdens de oorlogsjaren stond het weekblad op een lager pitje, maar daarnaast zorgden onder meer het poppenkastspel voor een sterke band met de lezertjes. In de music halls van die tijd waren de poppen ware vedetten. De opvoeringen, gesponsord door Spirou, trokken tienduizenden bezoekers. Voor een van de opgevoerde stukken schreef Doisy een verhaal waarin het personage Fantasio voorkwam.
In Vlaanderen maakte in dezelfde periode (1942-1945) Nonkel Riks Poppenkast een tournee. Op dezelfde coverafbeelding van Robbedoes-verzamelbundel 10 is de karikatuur van Moons en zijn poppenkast Farfadet weggeretoucheerd. Dat eventjes door Jijé laten hertekenen om er Nonkel Riks op te zetten, was wellicht te veel gevraagd. De Franse versie en de afwijkende Nederlandse versie vind je hierboven.
Klik op de afbeeldingen voor grotere versies.

Jijé wilde het personage ook in de avonturen van Robbedoes laten voorkomen en herschiep Kwabbernoot als een strippersonage, niet langer als dandy maar opnieuw als iemand vol fantasie. In die vorm kwam hij voor het eerst voor op de eerste strippagina van Robbedoes-Almanak 1944 (zie linkerplaat hierboven), maar dan ook enkel op deze pagina. In de rest van het verhaal, dat ook opgenomen staat in het album Robbedoes op Avontuur (1949 - zie rechterplaat waarop een deur en een schilderij is bijgetekend en de tekst werd herletterd), komt hij niet meer voor. Zijn eerste optreden was al memorabel genoeg: de kwast vergat zijn broek aan te trekken.



In volgende verhalen werd Kwabbernoot steeds blonder van haarkleur en mat hij zich naar het voorbeeld van de mannelijke held in de Amerikaanse gagserie Blondie (in 1930 gecreëerd door Chic Young) een bepaalde air aan. Let op het kapsel van het personage links en vergelijke dat nog eens met het kapsel van Kwabbernoot... en dat rode strikje! Maak kennis met Dagwood Bumstead met daarnaast Blondie Boopadoop (naar Helen Kanes populaire liedje I Wanna Be Loved by You uit 1928 waar Betty Boop ook knipoogde naar het zinnetje boop-boop-a-doop in het refrein), de hond Daisy, zoon Alexander en dochter Cookie.
Met Franquin zou Kwabbernoot stunteliger en opvliegender worden en langzaamaan krimpen tot ongeveer dezelfde grootte van Robbedoes.



Kwabbernoots voornaam luidt Piet en wellicht is dat gebaseerd op een vertaalfout. In het verhaal Robbedoes en Kwabbernoot Reizen terug in de Tijd uit 1945 komt meermaals deze voornaam voor. Op een van de platen lezen we in het Frans "FANTASIO!!! Nom d'un p'tit bonhomme!" dat in vertaling klinkt als: "KWABBERNOOT!!! Zo'n drommelse Piet!" Robbedoes' verwijt met het woord "p'tit" werd aldus Piet.
Een andere mogelijke verklaring ligt verscholen in de term "p'tit bonhomme" dat te vertalen is als "ventje", "kereltje" of "mannetje" waarbij Robbedoes' uitspraak "Piet" dan veeleer te herleiden is naar "manspersoon" in de trant van "een hele piet" of "zeurpiet".
In het Frans heeft Fantasio helemaal geen voornaam. Over de voornamen van IJzerlijm en Robbedoes hebben we het later nog...