|
D
A T A S H E E T |
Tekenaar:
David B.
(Pierre-François Beauchard)
Scenarist:
David B.
(Pierre-François Beauchard)
Uitgever:
Atlas
Eerste druk: 2006
Oorspronkelijke titel:
L'Ascension du Haut-Mal
Uitvoering:
SC, zwart-wit |
Quoi?
"In dit eerste album moet de familie omgaan met
het onbegrip en de onwetendheid van de wetenschap.
Halfweg de jaren zestig begon hun tocht langs alle
mogelijke deskundigen die hen één voor
één in hun onwetendheid lieten. Ze zoeken
dan hun heil in homeopathische en andere esoterisch
getinte oplossingen. De kleine Pierre-François
zelf probeert met deze vreemde ziekte en de verschillende
mogelijke oplossingen om te gaan door ze te verbeelden
in tekeningen waarin hij de ziekte tastbaar maakt.
In Vallende Ziekte zelf verbeeldt hij de epilepsie
steeds als een kronkelend beest dat zich doorheen
de pagina's in het leven van de familie Beauchard
nestelt." (geciteerd uit deze
bespreking)
Et alors?
Toen de FransenTop
als wedstrijd werd georganiseerd was er nog geen sprake
van het tweede en afsluitende deel van het autobiografische
meesterwerk van David B. Vallende
Ziekte is het soort œuvre dat het genre
van de autobiografie overstijgt in plaats van een
zoveelste uiting te zijn van egocentrische navelstaarderij.
Aantal genomineerde albums
van David B.: 3/440
|
Faits
divers (David B.):
Meer over David B. lees je bij Het
Alfabet der Ruïnes.
• Het moment dat Pierre-François
Beauchard besloot om stripauteur of artiest
te worden, veranderde hij zijn naam in David B. Hij
kwam daartoe door in die tijd veel te lezen over de
Amerikaanse indiancencultuur. Het fascineerde hem
dat ze hun naam veranderden tijdens cruciale gebeurtenissen
in hun leven. Niet iedereen nam hem die keuze in dank
af, vooral zijn grootouders waren het gewend om hem
Pierre-François te noemen. Maar dit ging verder
dan zomaar het aannemen van een pseudoniem. David
was geen gewone naam voor hen, zeker niet met zijn
katholieke achtergrond. David is een joodse naam en
zijn opa was vrij rechts, zelfs lid van een Franse
nationalistische beweging zonder dat hij daarom als
nazist of fascist moet uitgescholden worden. Het was
voor een deel een statement tegen zijn opa om zich
af te zetten tegen diens opvattingen. Je kan deze
informatie lezen in Vallende Ziekte 2.
• In de periode van zijn naamsverandering namen
zijn ouders de artistieke ambities van hun zoon niet
al te serieus. Ze zouden wel zien. Liever zagen ze
hem school lopen in Nederland voor een studie cartografie.
Maar David weigerde resoluut omdat hij er Engels zou
moeten spreken, wat hij niet kon, en omdat hij er
te onzeker voor was. Met de naam David viel een groot
stuk onzekerheid weg.
• Een eerste kennismaking met tekenaar en tekenleraar
Georges Pichard gebeurde in zijn
jeugd via het stripblad Charlie. Zijn ouders
sloten de meest pikante pagina's van de erotische
avonturen van Paulette (op scenario van Georges
Wolinski) af met paperclips, maar die peuterde
David los op het toilet. Een tweede kennismaking gebeurde
op de tekenacademie waar Pichard lesgaf. Hij was de
eerste persoon die iets over zijn tekeningen kon vertellen.
Maar hij schrok vooral van Davids donkere gedachten.
Hij moedigde hem aan weg te vluchten van de kleine
wereld waarin hij zich terugtrok, weg van die zwarte
mentaliteit. Hij gaf hem de raad niet ter plaatse
te blijven trappelen in een eigen gecreëerd wereldje.
Uiteindelijk hielp Pichard hem om zich op grafisch
gebied en meer nog als mens te ontwikkelen.
• Pas door de eerste publicaties zagen zijn
ouders dat het nog wel goed zou komen. Zelf waren
ze allebei leraars die kantooruren gewend waren. Toch
garandeerden zijn publicaties geen vast en regelmatig
inkomen. Vandaag is dat anders. Nu kan hij probleemloos
van zijn strips leven.
• Dat veel auteurs van L'Association
klassieke genres vernieuwen door er een heel persoonlijk
tintje aan te geven werd hen door andere auteurs wel
eens kwalijk genomen. In 2000 uitte Jean-Charles
Kraehn zijn ongenoegen in het infoblad La
Lettre de Dargaud. Hij vond dat ze die genres
door hun manier van werken afbraken, hoewel David
B. vond dat niets minder waar was. David wierp zich
in een interview voor Gert Meesters
in ZozoLala 118 op als woordvoerder door
te benadrukken dat ze erg houden van de klassieke
genres als western en sciencefiction maar dat dit
niet hoefde te betekenen dat men moet blijven kopiëren
wat al honderd keer is gemaakt. "Niemand heeft
toch iets aan honderd kopieën van Hergé",
was daarbij een argument.
• Le Cheval Blême en Le Livre
Somnabule zijn twee dromenbundels. Deze eerste
bestempelde David als een inleiding op Vallende
Ziekte omdat hij er voor het eerst persoonlijke
dingen in vertelde. Dat lukte goed omdat dromen tegelijk
persoonlijk en fictief zijn.
Faits divers (Vallende
Ziekte):
• Davids hele jeugd concentreerde zich op en
rond de ziekte van zijn broer. Het wilde volgens David
ook zeggen dat hij dingen meemaakte en zag die anderen
niet beleefden. Om er de absurdheid van te aanvaarden,
moest hij de confrontatie aangaan. En voor David was
het belangrijk om dat te kunnen tekenen.
• Nadat er epilepsie werd vastgesteld bij zijn
oudere broer trokken de ouders van David B. van genezer
naar genezer, met steeds alternatiever behandelmethoden
in de hoop op verbetering. Werkelijk alles hebben
Davids ouders geprobeerd om hun zoon van zijn epilepsie
af te helpen. Van traditionele geneeskunde tot homeopathie,
magnetisme, macrobiotiek en zelfs een enkele keer
voodoo en duiveluitdrijving. Een zorgenloze kindertijd
zou het niet worden. Daarbij hoorden boze blikken
van buren die dachten dat de kinderen drugs kregen
toegediend.
• Bij aanvang dacht hij zijn verhaal kwijt te
kunnen in één album, maar al vlug groeide
het project uit tot een langer verhaal. Tijdens het
proces kwamen steeds meer herinneringen terug met
beelden en emoties. Hij toonde zijn werk aan zijn
ouders die het van de nodige commentaar voorzagen
en anekdotes ophaalden die hij dan weer wel was vergeten.
En zo groeide de verhaalmaterie zienderogen. Van het
ene deel kwam het andere. Hij voelde zich ook niet
gebonden aan een aantal te tekenen pagina's of aantal
te publiceren delen. Het verhaal moest gewoon kunnen
verteld worden.
• "Epilepsie is een ziekte
die in vele vormen bestaat en vaak is het gissen naar
de oorzaak", is een vaak voorkomende uitspraak
van David B. in interviews. Dat is ook duidelijk in
de reeks. David had ook geleerd dat mensen er eigenlijk
zo weinig mogelijk over willen weten. Uit angst, zoals
hem duidelijk werd door een lezing van een medicus
volgend op een introductie die David verzorgde op
een film over epilepsie. "De mensen in onze maatschappij
hebben angst om dood te gaan, voor ziektes en onverwachte
dingen."
• David B. maakt vaak gebruik van visuele metaforen.
In Vallende Ziekte stelt de draak de epilepsie
voor. Iemand die zich psychisch wapent zal in een
harnas getoond worden. Zo wilde hij de tekeningen
heel gevoelig maken terwijl de echte informatie in
de begeleidende tekst staat.
• In de kinderjaren van Pierre-François
overleed ook zijn grootvader langs moeders kant, een
man die een grote invloed op hem heeft uitgeoefend.
In de vorm van een donkere vogelfiguur blijft hij
Pierre-François dan ook in het verdere verhaal
volgen. Deze vogel is overigens niet de enige geest
die hem blijft achtervolgen. Zo groeit Vallende
Ziekte met elke pagina en ontstaat er een strijd
tussen David B. en de demonen uit zijn jeugd.
• Bij het schrijven van Vallende Ziekte
vond hij bij zichzelf de mentaliteit terug die hij
als kind had en later als tiener of adolescent. Hij
probeerde die momenten vast te leggen in beelden.
Toen was het echt zo dat de monsters, geesten en fantastische
universums, waar hij veelvuldig gebruik van maakte,
heel erg deel uitmaakten van zijn gewaarwording. Hij
bouwde er als het ware een verzameling om zich heen
mee op omdat hij zich geïsoleerd voelde in het
grote huis en de grote tuin waar ze woonden. Hij wilde
niet alleen zijn met zijn broer. Alles wat hij nu
tekent, is afkomstig uit deze periode.
• Wie dacht dat Vallende Ziekte een
"zie eens wat mij overkomt en heb meelij alstublieft"-verhaal
is geworden, geschikt voor een avondfilm op Vijf
TV, komt bedrogen uit. Net zoals David zijn
broer wilde helpen door zijn ziekte te willen overnemen,
gedroeg hij zich op andere momenten net agressief
tegen zijn broer als om hem los te schudden van zijn
ziekte. Hij vond ook dat zijn broer geen misbruik
moest maken van de situatie en alles gedaan krijgen.
Daar zette David zich ferm tegen af. Ondertussen evolueerde
hij verder en werd volwassen terwijl zijn broer steeds
naar zijn kindertijd terugwilde. Hij was bang voor
het gecompliceerdere leven van een volwassene, las
kinderboeken, lag altijd op bed en werd steeds passiever.
Zijn opstand tegen zijn ziekte resulteerde in rebellie.
Als hij ergens niet in slaagde of ontevreden over
was, werd hij agressief en sloeg David en hun ouders.
David en zijn zus Florence waren
bang voor zijn gedrag. Dat was een zware periode die
beschreven stond in Vallende Ziekte 2.
• Als er al een boodschap valt af te leiden
uit Vallende Ziekte dan is het wel dat niet
alleen een epilepsielijder een slachtoffer is, maar
ook de mensen om hem heen.
• Tegen de onmacht om zijn ziekte te beheersen,
associeerde Davids broer zich met wereldleiders als
Stalin, Hitler en
net zo goed Gandhi. Het waren niet
hun politieke overtuigingen en daden die hem fascineerden,
maar eerder hun statuut van leider die een internationale
bekendheid genoten en veel volgelingen kenden. Het
was dat soort macht dat hij zelf ontbeerde.
• Net zoals in Maus praat ook David
B. met zijn ouders over de strip in zijn
strip. Het was zeker niet de bedoeling om Maus
na te apen. Hij vond gewoon de reacties van zijn ouders
op wat hij maakte zinnig genoeg om het erover te hebben.
Maar door L'Ascension du Haut-Mal 3 en 4
wilden ze een tijd lang niet meer met hun zoon praten
omdat ze vonden dat hij hen belachelijk maakte. Volgens
David zat daar ook achter dat ze zijn visie op wat
er gebeurd was niet accepteerden. Bovendien kwam hij
met zijn visie op tv en radio en in de geschreven
pers, ook in de kranten die zijn ouders lazen. Daardoor
konden ze niet verkroppen dat hij succes had met Vallende
Ziekte. Dat vonden ze maar niks.
• Vallende Ziekte was voor zijn ouders
dus een schok. Voor het eerst kwamen ze te weten wat
er in hem omging. Vooral zijn moeder was onder de
indruk van de tekeningen en sommige van zijn standpunten.
Ze realiseerde zich niet dat hij zoveel kon herinneren.
Ze vond het vreselijk dat hij zoveel had meegenomen
naar een latere leeftijd. Dat hij ook een oordeel
over dit alles had, was ook nieuwe informatie.
• In 2000 kreeg hij een Alph'Art in
Angoulême voor Vallende Ziekte. Deze
albumprijs maakte toen niet zoveel uit want het was
voor het vierde deel van L'Ascension du Haut-Mal
dat al een redelijke oplage kende.
• In het Amerikaanse Comics Journal 220
van 2000 sprak de anders terughoudende en relativerende
stripcriticus Baert Beaty na vier
verschenen deeltjes van Vallende Ziekte uit
dat hij "met zekerheid kan zeggen dat ik nog
nooit een betere strip las. Punt." Een Engelse
editie bestond toen nog geeneens. Die kwam er pas
vanaf 2001 in vertalingen per twee delen door Fantagraphics.
• Van de Franse versie gingen bij L'Association
meer dan honderdduizend exemplaren over de toonbank.
Het eerste van de zes delen verscheen in 1996, elk
jaar een hoofdstuk tot in 2000. Toen bleef het twee
tot drie jaar stilliggen omdat hij een rustperiode
nodig achtte om afstand te kunnen nemen en na te kunnen
denken over een waardig slot van een verhaal dat eigenlijk
blijft doorlopen. Hij had geen idee hoe dat aan te
pakken. Uiteindelijk heeft hij er een soort dialoog
tussen hem en Jean-Christophe van gemaakt onder de
titel Het Monster, één lange
droomscène. Het verscheen in 2003. Atlas
koos voor een bundeling van telkens drie albums in
twee volumes waarvan het tweede in november 2007 verscheen.
• Na het laatste Franse deeltje kwam er in 2004
een staartje met Babel in de internationaal
uitgegeven collectie Ignatz (die in het Nederlands
flopte en een stille dood stierf). In Vallende
Ziekte vertelde hij over zijn jeugd en adolescentie.
In Babel vertelde hij het ongeveer opnieuw,
maar nu door de ogen van de man die hij in 2004 was.
• Inmiddels zijn er een twaalftal vertalingen
verschenen. Je kan edities lezen in het Frans en Nederlands
uiteraard, maar ook in het Grieks, Engels, Chinees,
Braziliaans, Spaans, Portugees, Noors, Duits, Italiaans,
Tsjechisch en Japans (waarvan 2.500 exemplaren werden
gedrukt die na twee à drie maanden voor de
helft waren verkocht. De Japanse uitgever was geen
stripuitgever, maar eerder gespecialiseerd in boeken
over psychologie en geesteswetenschappen. Ook in de
VS (Pantheon, die een integrale editie
uitgaf) en Nederland-Vlaanderen (Atlas)
geven de uitgevers eigenlijk in hoofdzaak boeken en
graphic novels uit.
• In 2005 won David B. op het Amerikaanse SPX-festival
(het belangrijkste festival voor onafhankelijke strips)
een prestigieuze Ignatz Award in
de categorie Outstanding Artist voor de vertalingen
van Vallende Ziekte en Babel. Hij
klopte daarmee onder andere Ventilatoren 1
van Seth en Carnet de Voyage
van Craig Thompson.
• Hij ontving erg veel aanbiedingen en vragen
om Vallende Ziekte te verfilmen, maar hij
stond daar eerder weigerachtig tegenover. Moest het
pure fictie zijn, zou hij er geen problemen mee hebben
met wat ze ervan zouden maken (en al zeker niet met
de bedragen die hem werden voorgesteld), maar het
ging wel over zijn leven en dat van zijn familie.
Daarnaast was er nog het probleem van het imaginaire
deel in de reeks, de dromen, de angst en de onrust.
Essentieel voor zijn verhaal en niet ter discussie
staand om dat eventueel weg te laten. Maar een resoluut
nee wil hij niet als standaardantwoord hebben. Mocht
een fantastisch project zich alsnog aandienen, ja
dan...
• Toen Geert De Weyer in 2006
met hem sprak over het eerste deel van Vallende
Ziekte in het Nederlands, schoten Davids ogen
om de haverklap vol tranen als hij het over zijn twee
jaar oudere broer had.
• Vandaag heeft zijn broer nog steeds epilepsie,
maar geen drie crisissen meer per dag hoewel er nu
en dan nog steeds zeer agressieve aanvallen gebeuren.
Hij woont in een centrum voor gehandicapten. Hij zit
onder de medicijnen en een conversatie met hem aangaan,
lukt amper. Hij reageert tergend traag en leeft zonder
herinneringen aan het verleden als een plant als hij
al niet regelmatig op zijn hoofd valt. Dokters weten
niet welk gedeelte van de hersenen is aangetast. "Epilepsie
is een kortsluiting of een orkaan in de hersenen",
omschrijft David B. de ziekte. Zelfs al zouden de
medische en chirurgische evolutie veel verder staan,
dan nog zou het in het geval van zijn broer ontoereikend
zijn om er iets aan te verhelpen. "Het is tragisch,
de manier waarop men hem wilde genezen heeft hem daarbij
kapotgemaakt...", vertrouwde hij toe in een interview
na de verschijning van Vallende Ziekte 2.
|
|