De eerste uitgave uit 2023 verscheen bij Casterman.

In het jubileumjaar 2023 viert de reeks Alex zijn vijfenzeventigste verjaardag en verschijnt het tweeënveertigste album, Het Schild van Achilles. Het is het zesde album dat Marc Jailloux tekent. Hij ontpopt zich zo tot een van de bewaarders van de erfenis van Jacques Martin.(1) Jailloux gaat in zee met een nieuwe scenarist, Roger Seiter (°1955). Die is historicus en schreef al  een aantal scenario's voor Lefranc. Het idee voor het verhaal komt van Jailloux. Hij vroeg aan Seiter om het scenario uit te werken.(2)

Het verhaal start met Arbaces die in Ithaka tabletten opgraaft en zijn compagnon vermoordt. De Griek Hermion kan drie tabletten bemachtigen en bezorgt die aan Oratis.

Arbaces vermoordt zijn compagnon.

Alex en Enak zijn onderweg van Egypte naar Italië. In opdracht van Julius Caesar wordt hun boot onderschept en krijgen ze opdracht om naar Nauplion te varen. De stad ligt in het gebied dat, tijdens de burgeroorlog, binnen de invloedssfeer van Pompeius ligt. Daar ontmoeten ze Oratis, de zus van koningin Andrea uit De Laatste Spartaan. De tabletten zijn in een Oud-Grieks schrift dat Oratis kan lezen. Ze onthullen de plaats van het graf met de wapenrusting van Achilles. Wie het schild van Achilles bezit, zou daarmee de Grieken kunnen verenigen om in opstand te komen tegen Rome. Oratis, die de mislukking van haar zus zag, wil dat niet. Ze weet dat haar leermeester Onias in Epidaurus van een vreemdeling tabletten heeft gekregen om te ontcijferen. Oratis trekt met Alex, Enak en Hele, de nicht van Oratis, naar Epidaurus. Daar in Epidaurus heeft Arbaces ondertussen Onias vermoord.

De ontmoeting met Oratis.

Omdat Oratis weet waar Onias zijn dubbels bewaard, weet ze die te vinden en zo kent zij de volledige tekst.

In Epidaurus mobiliseert Kolchas, die verneemt dat men op zoek is naar het graf, de Myrmidonen (legendarische krijgers in dienst van Achilles), om het graf te bewaken.

De Myrmidonen worden gemobiliseerd.

Oratis en Alex vertrekken op zoek naar het graf. Enak en Hele blijven achter. Ze worden overvallen en gevangen door de trawanten van Arbaces.

Alex en Oratis worden gevangengenomen door de soldaten van Pompeius, maar bevrijd door Arbaces. Doordat hij Enak en Hele gevangengenomen heeft, kan hij Alex en Oratis dwingen hem naar het graf te brengen.

Arbaces vertrekt uit het graf met de wapenrusting van Achilles. De groep wordt aangevallen door de Myrmidonen. In een tweegevecht ontwapent Alex Arbaces die in de diepte in een rivier springt. Alex ontvangt als dank een speld met het teken op van de Myrmidonen.(3)

Alex ontwapent Arbaces.

Het verhaal is knap opgebouwd, filmisch haast. Scènes worden afgebroken, zonder dat de lezer weet wat afgesproken wordt. Dat wordt pas later in het verhaal duidelijk.(4) Tullus, die in opdracht van Pompeius achter Alex aangaat, ontmoet hem onderweg naar Epidaurus. Daar heeft hij een eerste confrontatie met Alex, zonder dat hij weet dat het Alex is. Pas in Epidaurus verneemt Tullus dat zijn tegenstander onderweg Alex was. Daarna overvalt hij Alex.

Bij het incident onderweg is ook Kolchas aanwezig, die zo weet dat Alex edelmoedig is en er zeker niet op uit is om de wapenrusting van Achilles voor zichzelf te winnen.

Kolchas weet dat Alex edelmoedig is.

Zoals bij Jacques Martin wordt ook geschiedenis ingelast. Caesar bevindt zich in Pharsalus aan de vooravond van de slag. Oratis kiest partij voor Caesar omdat ze gelooft dat hij de overwinning zal behalen.(5)

Aan de vooravond van de slag bij Pharsalus.

De auteurs trachten zo dicht mogelijk Jacques Martin te benaderen met hun verhaal. Zo zijn er de uitgebreide tekstblokken. Wanneer ze een Griekse schurk nodig hebben, denkt Roger Seiter onmiddellijk aan Arbaces.(6)

In tegenstelling tot Jacques Martin is dit verhaal wel duidelijk te dateren: in -48, aan de vooravond van de slag bij Pharsalus.

Er zijn talrijke verwijzingen naar Latijnse termen en andere verhalen. Daar wringt soms (meermaals) het schoentje. Zo is het Valentus die in opdracht van Caesar het schip van Alex onderschept.(7) In de voetnoot wordt verwezen naar het album De Helvetii. Het is al vreemd dat Valentus zich moet voorstellen. Het wordt nog vreemder: de Valentus uit De Helvetii is een veteraan. Alex gaat vertrouwelijk met hem om. Hij vestigt zich op het einde van het verhaal  De Helvetii in de omgeving van Lausanne.(8) In de herberg in Nauplion herkent een soldaat Alex: "Maar ik ken jou! Jij bent Alex Graccus, de vriend van Caesar. Ik zag je twee jaar geleden in het circus van Rome. [...] Je bent in de arena gesprongen om je vriend te redden [...]." Er wordt verwezen naar het album Het Goud van Saturnus van Marco Venanzi en Pierre Valmour. Dat verhaal speelt zich echter vroeger af, in -52, dus vier jaar voor de slag bij Pharsalus.(9)

De centurio herkent Alex.

Irritant wordt het wanneer in de tekst allerlei Latijnse termen worden gebruikt die dan in een voetnoot moeten worden verklaard: de kapitein van een schip vroeger of nu, blijft een kapitein; een herberg is een herberg, een ragout is een ragout,...

Op de cover prijkt het schild van Achilles. In De Ilias geeft Homeros een uitgebreide beschrijving van het schild met hele taferelen van steden, belegeringen, kudde dieren,... In De Ilias leest men: "En de met zorg op de dekkende laag aangebrachte versieringen stelden de Aarde, de Hemel en de Zee voor, de onvermoeibare Zon, de Maan  als die vol is en alle sterrenbeelden, die de hemelen omranken, de Pleiaden, Hyaden, Orion, Beer, die ook wel Wagen heet, nooit duikend in de zee, doch al ronddraaiend in een kring steeds Orion, de Jager in het oog houdt."(10) Daar loopt het mis. Orion was een belangrijk en centraal sterrenbeeld voor zowel Grieken als Egyptenaren. Op het  schild wordt anachronisch de dierenriem weergegeven.

De Enak in het verhaal is een compromis. Hij is enerzijds jonger en onhandiger zoals in de beginperiode, anderzijds is hij gevoelig voor enige romantiek en wil hij onmiddellijk het nichtje van Oratis onder zijn hoede nemen.

Op het einde van het verhaal verschijnen zowel Enak als Alex onlogisch met gescheurde tuniek en ontbloot bovenlichaam, terwijl alle andere gevangenen hun kledij, zelfs harnassen, mogen aanhouden.

Het verhaal is goed gedocumenteerd: de Leeuwenpoort, het graf van Atreus, de citadel van Mykene, de troonzaal van Minos voor het paleis van Odysseus in Ithaka. Maar ze doen allemaal in een actuele vorm dienst als decor. De tabletten verwijzen naar tabletten in Griekenlands oudste schrift, het Lineair B.(11)

De Leeuwenpoort (uit Avontuur van de Mens: Encyclopedie van 70 Eeuwen  Wereldgeschiedenis, Band 1, hoofdredacteur Henk Dijkstra, p. 178).

De schatkamer van Atreus (uit Avontuur van de Mens: Encyclopedie van 70 Eeuwen  Wereldgeschiedenis, Band 1, hoofdredacteur Henk Dijkstra, p. 181).

Troonzaal paleis van Minos, Knossos (The Epic of Man by the Editors of Life, p. 147).

Grosso modo kan gesteld worden dat (alle aangehaalde kritiek ten spijt) Het Schild van Achilles een geslaagd verhaal is. De lezer, enkel geïnteresseerd in het avontuur, heeft een goed uitgebalanceerd verhaal voor zich.

Het Schild van Achilles verscheen rechtstreeks in album bij Casterman in december 2023.

Illustratie van de titelpagina.

GERAADPLEEGDE BRONNEN

1. Het kost meer dan een jaar om een album van Alex te produceren. Marc Jailloux is volop aan het werk  aan een volgend verhaal met Roger Seiter als scenarist (Le Royaume Interdit) over Kretenzers die hun eiland verlaten om een ideale stad te stichten. Het verhaal moet eind 2025 verschijnen. Ondertussen is ook het contract voor een volgend verhaal getekend. Ook hier levert Roger Seiter het scenario. Eind 2024 verschijnt een verhaal van de tandem Valérie Mangin en Chrys Millien, dat zich in Egypte afspeelt.
2. Tijdens de coronaperiode wisselden Marc Jailloux en Roger Seiter van gedachte over het album De Helvetii. Omwille van zijn beroep was Matthieu Bréda niet beschikbaar. (Le talent d'Achille, entretien avec le dessinateur Marc Jailloux, Boojum).
3. Op de speld staat een gestileerde mier. Myrmidonen is het Grieks voor Miermensen.
4. Alex 42: Het Schild van Achilles, p. 6, strook 3, p. 8, strook 2
5. Alex 42: Het Schild van Achilles, p. 16
6. Le Bouclier d'Achille: l'entretien (Alix Mag', actualité sur l'œuvre de l'univers créé par Jacques Martin, le père d'Alix, Lefranc, Jhen, Orion et Loïs, canalblog.com)
7. Alex 42: Het Schild van Achilleses, p. 9
8. Alex 38: De Helvetii, p. 9, 16, 48
9. Zie Omtrent Alex: Het Goud van Saturnus.
10. Homeros' Ilias & Odyssea (Frans Van Oldenburg Ferme, tekstgetrouwe weergave, p. 325)
11. Lineair-B is een syllabisch schrift dat ontcijferd werd door Michael Ventris.