Alex beleeft zijn avonturen in de Romeinse tijd in de periode van Julius Caesar (100 - 44 voor Christus), een woelige tijd. Enkel in de eerste twee verhalen van Alex geeft Jacques Martin een aanduiding wanneer het avontuur zich afspeelt. Voor de rest blijft alles qua tijdsaanduiding vaag. Wanneer hij de pen overlaat aan anderen zal dat veranderen. Nochtans zijn de verhalen van Alex doorspekt met historische, soms mythische feiten.

Geschiedenis en mythen bij Martin

Alex start zijn avonturen in Khorsabad na de nederlaag van Crassus tegen de Parthen bij Carrhae (Harran in Turkije) in -53. Gretig vermeldt Jacques Martin het (onzekere) verhaal van de Romeinse auteur Cassius Dio dat Surena gesmolten goud in de mond van Crassus liet gieten terwijl hij zei: "Ben je nu verzadigd van dat vuil metaal?"(1) In Iorix de Grote komt Martin terug op de veldslag en vertelt hij over de superioriteit van de Parthische boogschutters.(2) Na de dood van Jacques Martin zal ook Géraldine Ranouil in haar scenario van De Laatste Verovering herinneren aan de dood van Crassus en die expliciet in beeld brengen.(3)

De dood van Crassus (Alex 32: De Laatste Verovering).

In De Gouden Sfinx toont Jacques Martin het beleg van Alesia en de overgave van Vercingetorix. In het album Vercingetorix herneemt hij dat.(4)

Op het einde van zijn leven zijn er nog twee verhalen die aansluiten bij een historisch feit. Voor die twee albums schreef Jacques Martin het scenario niet. Hij liet dat over aan scenaristen. Hij leverde wel het idee, een synopsis. Het Was in Khorsabad (scenario van François Maingoval) speelt zich af in -52, het jaar dat Surena vermoord wordt. Kritisch gezien, dus in het jaar na Alex' eerste avontuur. In De Iberiër (scenario van François Maingoval en Patrick Weber) wordt de laatste episode uit de burgeroorlog in Spanje, cmet de slag bij Munda in -45, verteld.

Verhalen over de oudheid

Jacques Martin put voor zijn verhalen uit stof uit de oudheid. Hij geeft in zijn verhalen achtergrondinformatie. Soms gewoon in een tekst of hij laat Alex of iemand anders die betrokken is bij het verhaal vertellen. Af en toe (of meermaals in het begin van de Alex-saga) zijn de weergegeven feiten niet exact.(5)

Het Vervloekte Eiland begint in Carthago. Jacques Martin geeft een kaart van de Mare Nostrum (op het kaartje "mare internum" genoemd) met Carthago en in twee tekstblokken een uitgebreide geschiedenis van Carthago. In De Zwarte Klauw vertelt Gallas het verhaal van de vernietiging van Carthago en in Het Spook van Carthago komt opnieuw de val en de vernietiging van de stad aan bod. Hier wordt uitdrukkelijke de mythe vertelt dat Carthago omgeploegd zou zijn en met zout bestrooid zodat er niets meer zou groeien.(6)

De verwoesting van Carthago (Alex 13: Het Spook van Carthago).

In De Verloren Legioenen is het Alex die het verhaal van de Gallische inval en het beleg van het capitool door Brennus vertelt.(7) Het verhaal over de opstand van Spartacus kan niet ontbreken in De Zoon van Spartacus. Het verhaal wordt door Galva en Fulgor gebracht. Uit dat verhaal zal de nefaste rol van Maia blijken.(8) Voor velen in de oudheid, en zeker voor Caesar, was Alexander de Grote het belangrijkste voorbeeld. Wanneer Alex in De Toren van Babel door de streken reist die Alexander veroverde, is dat voor Jacques Martin de gelegenheid om over Alexander te vertellen. In De Barbaren wil de tribuun Tulius Carbo het noorden veroveren. Hij vergelijkt zijn expeditie met de tocht van Alexander tegen Darius. In De Laatste  Verovering (scenario van Géraldine Ranouil) moet Alex op zoek naar de ring van Alexander de Grote. Caesar vertelt Alex over het einde van Alexander.(9) Het verhaal Het Paard van Troje lijkt soms op een toeristische uitstap door het antieke Griekenland. Ardocles vertelt de Trojaanse geschiedenis.(10)

Alexander de Grote verslaat de Perzen (Alex 16: De Toren van Babel).

Jacques Martin beperkt zich niet tot de klassieke oudheid. In O Alexandrië duikt hij in de geschiedenis van het oude Egypte om te vertellen over de expeditie van koningin Hatsjepsoet (die regeerde van circa -1479 tot ongeveer -1458) naar het land van Poent en haar architect Senmoet en over de rivaliteit met de toekomstige farao, haar neef Thoetmosis III (circa -1479 tot circa -1425).(11) Het verhaal draait rond de verborgen schat van Hatsjepsoet na die expeditie naar Poent.

Na Jacques Martin

In De Helvetii, na de dood van Jacques Martin geschreven door Mathieu Bréda, wordt het verhaal gebracht van de emigratie van de Helvetii, de rol van de Aedui en Diviacos en de nederlaag bij Bibracte.(12) In Veni, Vidi, Vici worden de oorlogen tegen Mithridates verteld.(13)

De inval van de Helvetii in Gallië (Alex 38: De Helvetii).

Wanneer Jacques Martin er wars van was om exacte feiten in zijn verhalen te verwerken, keert dat bij de opvolgers van hem. De tijdsgeest over historische stripverhalen is gewijzigd. Wanneer Jacques Martin Alex start, is de tijdsaanduiding van het verhaal vaak vaag, zeer vaag. De Romeinse oudheid is die oudheid, de middeleeuwen zijn de middeleeuwen. Later wordt historische exactheid belangrijk.

In De Laatste Verovering (scenario van Géraldine Ranouil) steekt Caesar de Rubicon over, het begin van de burgeroorlog.(14) Die burgeroorlog is het actieterrein in enkele verhalen. Hierboven werd al verwezen naar de oorlog in Spanje. In Aan de Overkant van de Styx is de oorlog in Noord-Afrika het decor en in Veni, Vidi, Vici Pontos aan de kusten van de Zwarte Zee. In Het Oog van de Minotaurus wordt aandacht besteed aan de verovering van Massalia (Marseille) tijdens de burgeroorlog, de oorlog van Pompeius tegen de piraten en de wrede verovering van Kreta door de Romeinen.(15) Het Schild van Achilles (getekend door Marc Jailloux op een scenario van Roger Seiter) speelt zich af op de vooravond van de slag bij Pharsalus in -48. De verhouding tussen de twee strijdende kampen wordt aangegeven.(16)

De brutale verovering van Kreta (Alex 40: Het Oog van de Minotaurus).

GERAADPLEEGDE BRONNEN

1. Alex 1: Alex de Onversaagde, p. 5
2. Alex 10: Iorix de Grote, p.4-5
3. Alex 32: De Laatste Verovering, p. 6
4. Alex 2: De Gouden Sfinx, p. 8-18
   Alex 18: Vercingetorix, p. 15, 25-26
5. Zie hierover het hoofdstuk Oei en dan loopt het mis
6. Alex 3: Het Vervloekte Eiland, p. 3
   Alex 5: De Zwarte Klauw, p. 20
   Alex 13: Het Spook van Carthago, p. 4-6
7. Alex 6: De Verloren Legioenen, p. 14-16
8. Alex 12: De Zoon van Spartacus, p. 19-20, 23-25
9. Alex 16: De Toren van Babel, p. 18-19, 36-37
   Alex 21: De Barbaren, p. 18
   Alex 32: De Laatste Verovering, p. 7-8
10. Alex 19: Het Paard van Troje, p. 21
11. Alex 20: O Alexandrië, p. 9-10
12. Alex 38: De Helvetii, p. 19
13. Alex  37: Veni, Vidi, Vici, p. 13-14
14. Alex 32: De Laatste Verovering, p. 12
15. Alex 40: Het Oog van de Minotaurus, p. 8, 14, 18
16. Alex 42: Het Schild van Achilles, p. 8, 16