Het scheelde niet veel of we konden ons overzicht van De Rode Ridder met dit album afsluiten. Het lot van Johan hing aan een zijden draadje, want Vandersteen speelde met het idee hem te laten omkomen om een punt te zetten achter de stripreeks. Tien jaar nadat hij het eerste stripverhaal mogelijk maakte, is Willy Vandersteen uitgekeken op de reeks en wil hij ermee stoppen. Hij is uitverteld over koning Arthur, hij heeft geen verdere inspiratie meer en hij bereidt al een gloednieuwe stripreeks voor die Karel Biddeloo eveneens zal tekenen: Safari. Zowel de krantenlezers als Karel Biddeloo kunnen Vandersteen overtuigen om toch met De Rode Ridder door te gaan. In de plaats haalt Vandersteen de stekker uit de spionagereeks Biggles die sinds 1965 loopt. Safari is na vierentwintig verhalen hetzelfde lot beschoren. De reeks slaat onvoldoende aan bij het publiek en stopt in 1974.

In ieder geval eindigt De Laatste Droom met een klap na een reeks verhaalwendingen van jewelste waarbij Vandersteen schoon schip maakt met alle elementen rond Arthur die hij sinds het album Koning Arthur (deel 19, 1964) heeft opgevoerd. Merlijn verdwijnt uit het verhaal nadat hij koningin Guinevere verkondigde dat zij haar geliefde niet zal weerzien: "Ik heb naar mijn beste vermogen de edelste man die ik ooit ontmoet heb, bijgestaan! Dit is een keerpunt in de geschiedenis! Arthur en Bahaal... De strijd tussen goed en kwaad... Wat ook de uitslag van de veldslag zal zijn... Arthur zal als een legendarische figuur de toekomst ingaan en zijn ideaal in een laatste offer vereeuwigen." Guinevere zal dat offer zelf niet meer meemaken, want zij overlijdt schielijk door kwaad opzet.

Het kwalijke zaad voor dit trieste lot ontkiemt in het voorgaande album, De Barst in de Ronde Tafel (deel 40, 1969) waarin de machtige heer en magiër Bahaal wordt geïntroduceerd. Hij weet de ridders van de Ronde Tafel in twee kampen tegen elkaar op te zetten. Als twee gigantische legers komen ze in De Laatste Droom tegenover elkaar te staan. Bahaals leger wordt versterkt door Picten en Saksen. In een persoonlijk overleg eist Bahaal de ontbinding van de Ronde Tafel en hij verzoekt Arthur aan de troon te verzaken. De koning wil duizenden levens sparen en vraagt Bahaal zijn leger te ontbinden en zijn land te verlaten. Geen van beide wil toegeven. Net dan komt Lancelot Arthur het verlies van zijn gemalin vertellen. Bahaal kijkt grijnzend toe. Arthur is een gebroken man, maar hij wil koste wat het kost een veldslag vermijden.

Op het slagveld daagt Arthur Bahaal uit tot een beslissend duel. Vooraleer Bahaal daarop kan antwoorden, steekt een horzel een paard van een van Bahaals ruiters en slaat het paard op hol. Aan beide kanten worden de legers opgehitst en rukken als twee niet te stuiten tornado's van metaal en driest geweld naar elkaar op. In alle gewoel worden Bahaal en zijn uitdager Arthur van elkaar gescheiden tot ze uiteindelijk op een met doden en gewonden bedekt slagveld hun persoonlijke duel kunnen uitvechten. Bahaal schreeuwt daarbij om hulp. Arthur zal beslist het pleit beslechten. Johan wordt in een poging om zich een weg te banen naar zijn koning tegen de grond gesmakt. Half verdoofd ziet hij Arthur met zijn roemrijke zwaard Excalibur Bahaal de genadeslag toedienen. Victorie voor het goede, het licht overwint! De vijand slaat op de vlucht, maar Bahaal opent nog eenmaal de ogen...

Op deze ene pagina gebeurt zeer veel, maar als je de pagina omslaat — de krantenlezers van toen moeten een hele dag wachten tot ze het tragische vervolg kunnen lezen — slaat het noodlot toe. Met zijn laatste krachten haalt Bahaal met zijn zwaard verraderlijk uit en zijgt Arthur dodelijk getroffen neer. "Guinevere... Mijn taak... is volbracht... Ik... kom..." zijn z'n laatste woorden. Merlijn krijgt gelijk en Johan herhaalt diens woorden: "Het noodlot maakte een einde aan een mooie droom... Arthur zal als een legendarische figuur de geschiedenis ingaan!"

Met het ombrengen van Bahaal is het kwaad helaas nog niet uitgeroeid, op zich een goede zaak voor de vele lezers. De ridders van de Ronde Tafel verspreiden zich over het land, dat opnieuw wordt overspoeld door barbaarsheid, om als dolende ridders zwakken en verdrukten te beschermen. In een glorieuze, bemoedigende laatste prent rijden Lancelot en de Rode Ridder zij aan zij als dragers van het ideaal van koning Arthur. De koning is dood, lang leve de koning! De strijd tegen het kwaad wordt voortgezet, de volgende albums gaan over zijn letterlijke en figuurlijke nalatenschap en Johan is weer op zijn best als zwervende ridder die her en der opduikt om Arthurs idealen na te streven.

Stripspeciaalzaak Het Gebroken Zwaard brengt in 2014 een artist's edition uit van De Laatste Droom met een reproductie van de originele platen op waar formaat en een artikel met bijkomende reproducties. Een primeurtje: volgend jaar start een gelijkaardige reeks artist's editions. Daarover zullen we het later nog hebben.

DAVID STEENHUYSE