Midden jaren 1980 was Frank Miller klaar om de wereld te veroveren. In 1979 debuteerde de toen 22-jarige Miller als tekenaar van Daredevil, op dat moment niet meteen de meest populaire superheld uit de stal van Marvel. Maar Miller voelde wel iets voor deze blinde advocaat die 's nachts gemaskerd de straten van New York veilig probeerde te maken. Al snel drukte Miller zijn stempel, heel de reeks ademde film noir. Hij strooide gretig rond met al zijn invloeden. Zijn voorliefde voor het werk van Will Eisner droop van iedere pagina en wanneer hij later ook de scenario's voor zijn rekening nam, was het alsof Raymond Chandler zelf de voice-over had geschreven. Na vier jaar leek zijn leerschool voltooid en maakte hij een einde aan zijn Daredevil-avontuur. Ondertussen zocht hij zijn invloeden ook buiten de landsgrenzen en geraakte hij helemaal bezeten door manga's en Europese strips. Die invloeden liet hij in 1984 los op zijn eerste originele creatie: Ronin, ditmaal voor concurrent DC Comics.
Twee jaar lang verscheen er geen nieuw werk van Miller. Maar dat zou de kalmte voor de storm blijken. Tussen 1986 en 1987 schoot Miller een spervuur aan projecten af die stuk voor stuk klassiekers zijn geworden: Daredevil: Born Again, The Dark Knight Returns, Daredevil: Love And War, Elektra: Assassin en als sluitstuk Batman: Year One. Een van die titels op je palmares kunnen zetten, zou je al een ereplaats in de stripgeschiedenis bezorgen. Miller schreef er VIJF (en tekende er zelf één van) in een periode van twéé jaar. Om even stil bij te worden.
The Dark Knight Returns tekende hij samen met trouwe kompaan Klaus Janson, zijn vaste inkter bij Daredevil. Elektra: Assassin en Daredevil: Love And War werden in beeld gebracht door Bill Sienkiewicz die zichzelf helemaal heruitvond en zich van een Neal Adams-kloon ontpopte tot een multimediaal schilder en inspiratiebron voor generaties tekenaars en illustrators. De laatste twee uit het lijstje, en onze persoonlijke favorieten, zijn Daredevil: Born Again en Batman: Year One. Beide getekend door David Mazzucchelli, jou misschien bekend van de vertaalde graphic novel Asterios Polyp.
Born Again betekende de terugkeer van Miller naar Daredevil, en hij kwam terug met een duidelijk doel: het laatste Daredevil-verhaal schrijven. Na dat verhaal zou Matt Murdock zijn alter ego aan de kapstok kunnen hangen. Tekenaar van dienst was Mazzucchelli die sinds een goed jaar de vaste tekenaar van de reeks was. Hun samenwerking verliep vlekkeloos. Beide heren bewonderen elkaar en stuwden elkaar naar nieuwe hoogtes. Mazzucchelli transformeerde zijn eerder klassieke superheldenstijl naar een meer uitgepuurde en op sommige momenten zelfs expressionistische stijl. Iedere pagina leek hij nóg beter te worden. En altijd met één doel: het verhaal dienen.
Met Daredevil: Born Again leverden de twee een quasi perfecte strip af en kan je je moeilijk inbeelden dat ze dat niveau samen nog zouden evenaren, laat staan overtreffen... Maar een jaar later is het Dynamic Duo daar opnieuw: Mazzucchelli en Miller. Klaar om een tweede homerun te slaan. Ditmaal zouden ze niet de laatste dagen van een superheld vertellen, maar wel zijn eerste stappen. Die van de gevlederde wreker hemzelve: Batman.
Een jaar eerder, in 1986, veroorzaakte The Dark Knight Returns een schokgolf in (Amerikaans) stripland. Niet alleen de inhoud van het boek was revolutionair, ook de manier waarop het werd uitgegeven. In plaats van goedkope pamfletjes van 22 pagina's met beperkt kleurenpalet, verscheen The Dark Knight Returns in een 'prestige format'. Wat meer te vergelijken valt met een mooi vormgegeven Europese softcover mét diezelfde goede drukkwaliteit en een groter aantal pagina's, maar dan op klassiek comicsformaat. Batman: Year One daarentegen verscheen een jaar later als een klassieke comic binnen de reguliere reeks als deeltjes #404 tot 407. Misschien dat het daarom met iets minder bombarie werd aangekondigd, maar laat er geen twijfel over bestaan: Year One, nu opnieuw vertaald als Jaar Een, is duidelijk de meerdere van het desalniettemin verbluffende The Dark Knight Returns.
In Jaar Een herschreef Miller de begindagen van Batman. Je ziet de eerste stappen van de superheld, maar toch is het geen klassiek 'ontstaansverhaal', zoals je nu zo vaak ziet bij de Hollywoodverfilmingen van superhelden. In de eerste plaats is het een aangrijpend portret van de door corruptie volledig verrotte stad Gotham City.
In de hoofdrol treffen we Jim Gordon aan, nog lang niet de politiecommissaris zoals we hem kennen, maar een simpele flik die probeert op te boksen tegen die corruptie binnen én buiten het korps. De greep van de maffia op de stad is verstikkend. Prostitutie en criminaliteit tieren welig. Parallel hieraan zien we hoe Bruce Wayne terugkeert naar Gotham die hij had verlaten nadat zijn ouders voor zijn jonge ogen vermoord werden. Na jarenlange omzwervingen is hij vastbesloten om zijn ouders, maar vooral ook 'zijn' stad, te wreken. Net zoals prostituee Selina Kyle het recht in eigen handen neemt en, geïnspireerd door de recent opgedoken gemaskerde vigilante Batman, zichzelf tot Catwoman doopt.
Batman is bijna een nevenpersonage in het hele verhaal. Maar daar merk je tijdens het lezen niets van want elk moment dat Batman ten tonele verschijnt, steelt hij de show. En zo hoort het ook. Batman is een nachtdier, hij houdt zich schuil in de schaduwen, zegt weinig en slaat even snel als geruisloos toe om dan weer in de duisternis te verdwijnen. Dat is meteen ook de hele filosofie van dit boek: elke scène, elke pagina, elk moment, elke zin is zo uitgepuurd, zo juist. Eenvoudig en elegant. Pure schoonheid. En dat is in grote mate te danken aan David Mazzucchelli's werk die zijn stijl sinds Born Again nog verder heeft geëvolueerd naar een uiterst klare, uitgepuurde stijl, sterk beïnvloed door onze Europese strips. Geen bombast aan lijnen en arceringen, maar een klare lijn met een magistraal gebruik van schaduwpartijen.
Jaar Een stuwde de populariteit van The Caped Crusader naar nieuwe hoogten en gold vanaf dat moment als hét definitieve Batman-verhaal en de maatstaf voor alle andere avonturen van de gemaskerde held. De impact van dit verhaal valt niet te onderschatten, alle andere verhalen en adaptaties die volgden (van Tim Burtons Batman-film uit 1989 over The Animated Series uit 1992 tot de trilogie van Christopher Nolan) baseren zich op dit werkstuk.
Met Batman: Jaar Een leveren Miller en Mazzucchelli niet alleen het beste werk uit hun (rijkgevulde) carrières, maar ontegensprekelijk ook het beste Batman-verhaal aller tijden én, naar onze bescheiden mening, een van de beste strips ooit gemaakt.
Je hebt het al begrepen... als er één Batman-verhaal is dat je moét lezen, dan is het deze! |