Bibliografie van Peter van Dongen
• Muizentheater
• Rampokan
FAMILIEZIEK 


Peter van Dongen + Adriaan van Dis • Scratch Books
128 p. (HC)
Oost-Indische krachttoer

De Nederlandse auteur en presentator Adriaan van Dis had beter moeten weten toen hij bijna tien jaar geleden zijn landgenoot Peter van Dongen vroeg zijn roman Familieziek (2002) te verstrippen. Van Dongen staat niet bepaald bekend voor zijn snelle productie, met een tempo van vier strips per kwarteeuw. En toch wist van Dis — Oost-Indisch doof voor wie hem ervoor waarschuwde — precies wie hij vroeg en had hij gelijk het te doen: beide auteurs delen Indische roots en leverden een prachtige bewerking af, een mooie aanvulling op de familieroman.

Familieziek is meer bepaald een vaderroman: van Dis brengt in taferelen een portret van zijn vader, kort na de repatriëring van het nieuw samengestelde gezin uit het naoorlogse Indië, vanuit het perspectief van de zoon. "Meneer Java" is een ijdele mislukkeling met heimwee, die heel wat van zichzelf denkt en voortdurend teleurgesteld is in zijn zoontje, dat hij eigenhandig wil onderwijzen. Zo kan het er bij hem niet in dat de jongen allergisch is voor paarden, zijn lust en leven. Ook de halfzusjes (van de vorige, onthoofde echtgenoot van de moeder van de jongen) minachten Meneer Java, wiens driftbuien en gat in zijn hand het gezin op de proef stellen.

De ook uit een gerepatrieerde Oost-Indische familie geboren van Dongen, die momenteel aan een Blake en Mortimer-tweeluik werkt, bleef, zoals we gewend waren uit zijn tweedelige meesterwerk Rampokan (1998-2004), trouw aan de waarheid dankzij een doorgedreven research, tot familiefoto's toe. Toch maakte hij een allerminst letterlijke adaptatie van de roman. Desondanks is hij er schitterend in geslaagd de toon en sfeer van het boek weer te geven. Met zorg koos hij uit de vele taferelen van de roman die hij met elkaar verbond, een andere plaats of nieuwe invulling en soms diepere betekenis gaf. Resultaat van deze tien jaar durende krachttoer — tussen illustratiewerk en andere opdrachten door — is een magisch-realistische beeldroman waarin werkelijkheid en "spiegelhuis" door elkaar vloeien en flashbacks naar Indië het zware leven in het Hollandse opvanghuis aanvullen.

De klare lijn van Peter van Dongen is loepzuiver, de inkleuring atmosferisch en broeierig, de teksten sober en intens. Van Dongens bewerking van de roman is toegankelijk en soepel, wat bijvoorbeeld bij stroevere letterlijke verstrippingen, zoals door Dick Matena, minder het geval is. Een welbesteed gebruik van Oost-Indische inkt, dit boek, en een prettige vernieuwde kennismaking met een van Nederlands meest getalenteerde tekenaars (na het wat mindere Drie Dagen in Rio uit 2013). En voor een aantal lezers misschien een aansporing om de Indische of andere romans van Adriaan van Dis te leren kennen.

> KOEN DRIESSENS — november 2017