Zep over Een Vreemd Maar Teder Geraas	14/03 TOP
Onderstaande bijdrage van Sonia Déchamps verscheen eerder in het Franse stripmaandblad Casemate nummer 96 van oktober 2016. COMMENTAAR BIJ PAGINA 26 Over de aanleiding: "Om William uit zijn klooster te halen, vond ik een ietwat triviaal verhaal uit over geld. Zijn tante vermeldt hem in haar testament, maar dan moet hij wel aanwezig zijn bij het voorlezen ervan. De kloosterlingen zijn wel gericht op het spirituele, maar ze hebben ook materiële noden..." Over sterven: "In deze flashback is zijn tante ontzet door de beslissing van William om zich uit de wereld terug te trekken. Een radicale keuze, zoals jongeren zich engageren voor de jihad. Dat is verschrikkelijk voor hun familie. Hier is geen sprake van geweld noch het idee om te moorden, maar toch om afscheid te nemen van het leven. Heel moeilijk om te aanvaarden voor zijn familie." Over God en familie: "Zijn tante liet haar eigen zoon los om al haar hoop in William te stellen. En hij verkiest God om te ontsnappen aan het lot van de familie waar hij niet tegen kan vechten. God is inderdaad soms liever dan familie." Over het leven: "Wie weet of hij zijn leven vergooit? Ik probeer optimistisch te zijn, vooral over zaken die ik niet controleer.Er zijn dagen dat alles goed gaat, andere zijn vreselijk. Daar moet je mee omgaan. Klagen over wat er gebeurt, is tijdverlies. Waarom nemen we ons bestaan op deze planeet zo ernstig, we zijn er maar even? We proberen beter zo aangenaam mogelijk te leven en het leven van wie we liefhebben eveneens zo aangenaam mogelijk te maken. Wie op kruistocht wil trekken of wie zin heeft de andere helft van de mensheid te vermoorden, probeert zich een totaal overdreven belang toe te meten. Op het vlak van de wereldgeschiedenis is dat belachelijk." COMMENTAAR BIJ PAGINA 27 Over migratie en populisten: "De voorpagina's van kranten amuseren me of ik vind ze verschrikkelijk. Migratiestromen komen in het nieuws, maar die bestaan al voor de pers. Men zoekt altijd wat een goede voorpagina zou opleveren. Met een zeker cynisme. Lezers verliezen snel hun interesse als dagelijks hetzelfde verhaal wordt verteld. Er moet iets nieuws komen, iets pittigers. Dagelijks vertellen over hoe mensen verdrinken terwijl ze de zee oversteken om voor de oorlog te vluchten, interesseert niemand meer terwijl het in de geschiedenis van de mensheid veel interessanter is dan de verklaring van een of andere populist. Maar hoe kan men leven zonder populisten ons te horen vertellen dat ze vinden dat het afgelopen zomer wel heel warm was?" Over futiliteit: "Wijzelf creëren celebrityfenomen. Zijzelf zijn daar niet voor verantwoordelijk. Als zij het spelletje niet willen meespelen, laten we het een ander wel doen. We nemen aanstoot aan hen, maar uiteindelijk hebben we nood aan wat futiliteit." Over Kennedy: "De kartuizers hebben geen toegang tot kranten of internet. Maar de abt ontvangt tijdschriften. Vaak de lokale krant. Bij belangrijke gebeurtenissen licht hij alle kloosterlingen in. Een kartuizer vertrouwde me toe dat hij in twintig jaar kloosterleven één keer werd samengeroepen met de anderen. Voor de aanslag op Kennedy. Ik vroeg hem wat dat met hem deed. Niets. 'We wisten zelfs niet wie Kennedy was.' Ze bevinden zich elders, in een andere realiteit, afgesneden van de wereld." Over de machine: "Ik vind het grappig dat de eerste persoon die William aanspreekt een machine is. Hij stelt vast dat er veel is veranderd sinds zijn afwezigheid..." COMMENTAAR BIJ PAGINA 28 Over documentatie: "Ik heb maar één getuigenis van een kartuizer opgetekend. Daarna gebruikte ik veel documentatie zoals boeken, maar ook de stille film Die Große Stille (uit 2005). Regisseur Philip Gröning schreef het klooster van de Grande Chartreuse aan. Hij kreeg een positief antwoord... achttien jaar later. Alsof zijn brief de dag tevoren was geschreven. Die mensen leven in een andere tijdelijke realiteit. Gröning filmde een maand lang het dagelijks leven van de kartuizers, zonder een woord te zeggen. Je begrijpt niet al wat ze doen, maar er is veel te zien." Over kleur: "Voor de inkleuring hanteerde ik hetzelfde principe als voor Mannen onder Elkaar met duotonen die per scène veranderen. De vraag was of het moest overgaan in aquarel wanneer William terug in de samenleving komt. Uiteindelijk vond ik dat niet nodig. Hij leeft niet in een zwart-witwereld. Zijn klooster ligt in het midden van de natuur. Ik ben gaan tekenen in Valsaintes, dicht bij Plateau d'Albion, waar William vandaan komt. Een prachtige, magische plek omringd door bergen en conifeerbossen. De wereld van William verandert dus niet in kleur als hij in de stad aankomt. Integendeel, Parijs is grijzer dan zijn schuilplek in de Haute-Provence." Over voorstudies: "Ik maak altijd voorstudies voor de soorten personages die ik tot leven wil wekken. Ik ben geen realistisch tekenaar en ik heb daarom een documentatiebasis nodig, vooral voor lichamen. Ik heb komische gewoontes: mijn personages zouden bewegen alsof ze allen Louis de Funès zijn. Ik vraag daarom aan mensen om voor me te poseren." COMMENTAAR BIJ PAGINA 29 Over het model: "Voor William nam ik Pascal David, een bevriende tekenfilmregisseur, als model voor zijn mooie baard. Hij poseerde voor me in Parijs in een monnikspij die ik had gehuurd. Zijn lange haren en cowboylaarzen staken eruit." Over Mary: "De kartuizer die ik ontmoette, was al lang uit het klooster getrokken, maar hij bleef stil zolang ik hem geen vragen stelde. Ze verliezen de behoefte om te praten. Mary zit voor William. Hij wil eerst niets met haar te maken hebben, het is een soort agressie. Hij is niet heel aangenaam en hij wil vooral dat zij hem met rust laat. En daarna gebeurt er iets tussen die twee. Hij begint te praten met die vrouw." Over twijfels: "Het personage van Mary kwam heel snel. In het begin dacht ik eraan William alleen met zijn familie te laten confronteren. Daarna leek de reis me een mooie kans om verder te gaan. Mary is kwaad op God omdat ze zich veroordeeld voelt. Ze vecht voor haar leven en weigert te geloven in het lot. Het is ook een manier om de zekerheden en de twijfels af te wegen, dat besefte ik wel terwijl ik het schreef. William is een personage dat meer twijfelt dan zij. Mary is radicaler. Onze maatschappij dwingt ons tot het maken van radicale keuzes: dat is goed, dat is slecht, dat zijn klootzakken... En we hebben zelden de tijd om dieper in te gaan op de kwesties. Terwijl het leven van William net bestaat uit het nadenken over de zin van heel wat zaken. Hij kan dus gemakelijker omgaan met twijfels. Alles ligt open. Alles is mogelijk."

Zep over Titeuf 13	07/11 TOP
Onderstaande bijdrage van Jean-Pierre Fuéri en Frédéric Vidal verscheen eerder in het Franse stripmaandblad Casemate nummer 84 van augustus-september 2015. COMMENTAAR BIJ PAGINA 3 Over de comeback: "Het is altijd ontroerend om na enkele jaren opnieuw met een personage in de weer te zijn. Ook al zijn er weinig weken waarin ik niet teken duurde het toch drie jaar zonder dat ik Titeuf leven gaf op een plaat. Bij het scheppen van hem dacht ik na enkele albums al uitverteld te zijn over de kindertijd... Drieëntwintig jaar later lukt het me nog steeds! Titeuf wandelt een prent binnen, ik word tien jaar en ik praat door zijn vuilbekkende mond." COMMENTAAR BIJ PAGINA 4 Over kinderangst: "Als kind joegen dit soort zalen met standbeelden me angst aan. Al die gespierde lichamen zonder leven maakten me zenuwachtig! Daarom spelen nogal wat verhalen van Titeuf zich af in een museum. Volgend jaar zal ik met een van die albums werken, een kans om nu als volwassene wraak te nemen. In de eerste prent teken ik mezelf als Atlas die de aardbol draagt. Een dikke middenvinger naar iedereen die me telkens zei: 'Opnieuw een Titeuf tekenen, dat moet wel doorwegen!' Helemaal niet..." COMMENTAAR BIJ PAGINA 5 Over de meisjes: "Titeuf heeft nooit veel chance gehad met de meisjes uit zijn klas... en nu grijpen ze hem letterlijk en figuurlijk bij de haren! Links Ramatou, rechts Nadia die tot dan toe Titeuf niet zag staan. En je hebt nog niets gezien. Camille, de warrior, komt er nog bij. Helaas is Titeuf net zo min op zijn gemak met het succes bij de vrouwen als met zijn mislukkingen. Ik denk dat ik in de zesde en zevende prent nogal wat Freudiaanse interpretaties presenteer..." COMMENTAAR BIJ PAGINA 6 Over de eightieskleuren: "Voor een keertje brengt Nadia me aan het lachen. Zij heeft de beste replieken van de pagina! Nob (de inkleurder, red.) kopieert nagenoeg mijn eigen inkleurstijl met oker, violet,... Heel eighties. Ik ben daar dol op! Vóór Titeuf kwam ik aan de bak als tekenaar van illustraties en veel affiches. Ik werkte samen met Christian Humbert-Droz, een legendarische zeefdrukker in Genève. Ik heb ermee moeten stoppen want Titeuf gaf me geen uitweg, maar Christian heeft nog jarenlang een groot blik met violet gehouden met het etiket 'violet Zep'."

Zep over Titeuf 12	07/11 TOP
Onderstaande bijdrage van Frédéric Vidal verscheen eerder in het Franse stripmaandblad Casemate nummer 51H van augustus-september 2012. COMMENTAAR BIJ PAGINA 25 Over Ramatou: "Er gebeurt eindelijk iets cools voor Titeuf. Al twintig jaar lang bestaat Nadia's interesse voor Titeuf erin om hem klappen te geven! Het is goed dat er een nieuw meisje kwam. Om haar op te merken, moest ze echt iets hebben dat bijzonder is. Vandaar de grootte van Ramatou. Ik wilde een personage met een beladen lot. Ze komt dus uit een oorlogsland. Zonder dat Titeuf het eerst beseft, neemt ze de plaats in van Nadia. En ze leert snel bij..." Over Titeufs flirtgedrag: "De rode draad van de serie is dat Titeuf evolueert naar een leeftijd waarop jongens en meisjes niet met elkaar omgaan. Zijn jongenswereld observeert de meisjes vanaf de andere kant van het speelplein, maar ze hebben niets met elkaar te maken. Tot nu toe flirtte Titeuf door de groten te imiteren." Over het leerproces: "Eigenlijk heeft Titeuf geen zin om een namiddag met een meisje door te brengen. Om een meisje te verleiden, probeert hij zich in te leven in hun wereld zoals hij gezien heeft in films of wat hij erover las of wat hij erover hoorde, nota bene door zijn ouders. Zo werkt het niet. Maar met Ramatou, zonder verdere verklaring, komt de liefde vanzelf. En hier werkt het wel. Hij beseft dat het cool is om verliefd te zijn. Hij ontdekt ook wat de ander wil. Dit is het begin van een samenwerking met de andere partij! Dat kan je leren, het is geen truc." Over hèt: "Ik heb een heel leuke brief gekregen van twee meisjes van een tiental jaar die aan Titeuf tips gaven om het aan te maken met Nadia. Want Titeuf weet nog niet wat behagen betekent. Maar wees gerust, elk kind dat Le Guide du Zizi Sexuel (vorig jaar door Standaard Uitgeverij vertaald als Ik Ben op Jou!, red.) heeft gelezen, begrijpt wat er te begrijpen valt aan de vinger die tussen de wijsvinger en duim op en neer gaat." COMMENTAAR BIJ PAGINA 12 Over het hoofdbreken: "Seksuele voorlichting is een waar hoofdbreken. Voor de tentoonstelling over Ik Ben op Jou! was het een van de moeilijkste zaken om uit te leggen. We wilden kinderen niet doen verstijven van angst voor seksualiteit en de preventie tegen risico's. Je moet het ook over iets engs hebben zonder eng te zijn. Ze hebben zelf nog niets beleefd en het eerste dat ze hen aanleren is dat ze ervan kunnen sterven, dat ze misbruikt kunnen worden. Er is een nogal moeilijk, dubbel betoog nodig. Hen proberen te doen begrijpen dat seksualiteit ook iets cools is, rijp en niet alleen iets noodzakelijks dat is voorbehouden voor de voortplanting zoals men het hen vroeger uitlegde." Over de grappige manier: "Titeuf heeft de leeftijd waarop hij alles door elkaar haalt en alles omgekeerd begrijpt. Het is ook een manier om van een delicaat onderwerp iets grappigs te maken. Ik ben er zeker van dat deze pagina zal gebruikt worden in lessen voorlichting op school. Vrienden die er werken, vertelden me dat ze liever iets grappigs gebruiken om het gevaar voor seksuele risico's uit te leggen dan onmiddellijk aan te kondigen dat ze het zullen hebben over ernstige zaken." Over taboes: "Seksuele voorlichting is veranderd. Het is geen taboe meer om erover te praten met preadolescenten. Twintig jaar geleden, toen ik met Titeuf begon, was dat nog een beetje punk. Ik maakte een strip met Franco-Belgische invloeden, maar ik pakte onderwerpen aan die zij lieten liggen. Ik had het over seksualiteit, aids, werkloosheid of de crisis. Sindsdien is de stripwereld veranderd. Het zijn geen militante thema's meer. Maar het blijven wel thema's die kinderen ongerust maken!" COMMENTAAR BIJ PAGINA 45 Over afwijkingen: "Een kerel in een rode sportwagen, telefoontje aan het oor, dat bestaat in de wereld van tegenwoordig. Dus moet dat ook in Titeuf komen. Nu alleen nog de manier waarop. Ik heb het probleem opgelost door een antipathiek personage te tonen. Ik hou wel van die afwijkende rollen in de realiteit van Titeuf. Ook elders in het album speel ik daarmee, bijvoorbeeld met een zeer extreem ecologisch bewuste tante." Over opbergen: "Titeuf is een beetje verbaasd door die gast, maar hij vindt 'm ook formidabel. Alle laatste technologische snufjes in het begin doen 'm wegdromen. Daarna is het als een spel, maar Titeuf begrijpt dat er een verschil is in het respecteren van de regels. Titeuf bergt alles netjes op, de peter van François niet." Over de algemene onverantwoordelijkheid: "Hier is er een duidelijker boodschap aanwezig dan in de andere Titeufs waar ik sommige zaken meer open laat zodat iedereen er zijn of haar eigen idee over kan vormen. Zonder me daar al te militant over uit te spreken, druk ik me toch met enige wanhoop uit over dit soort algemene onverantwoordelijkheid waar we dagelijks op kunnen toekijken. Zo'n gast wordt gewaardeerd door kinderen, volgens hen heeft hij het gemaakt." Over eenvoudige waarden: "De financiële rijkdom spreekt de jongens aan die ervan dromen om veel dingen, veel speelgoed zoals de laatste Playstation-console te kunnen kopen. Maar dat is een struikelblok voor ouders die aan hen kinderen moeten uitleggen dat zoiets te duur is, mijn eigen kinderen inbegrepen. In het dagelijks leven moraliseer ik misschien meer dan in Titeuf. Ik probeer mijn kinderen eenvoudige waarden bij te brengen zoals het appreciëren van zaken die je verdient boven zaken die je steelt." COMMENTAAR BIJ PAGINA 31 Over de decors: "Ik amuseer me met de achtergronden. In een andere zwembadscène kan je Blake en Mortimer zien of een jongen met een harpoen. Hier tekende ik een buitenzwembad want, in tegenstelling tot wat men aanneemt, bestaan er veel openluchtzwembaden in Zwitserland. Ik schep steeds meer plezier in het tekenen van decors. Mijn ogen worden er moe van om ze in te kleuren, maar niet om ze te tekenen, tenzij dit het laatste is dat mijn zicht nog toelaat." Over de inkleuring: "Voor Titeuf werkte ik op blauwdrukken voor de inkleuring, een techniek die nog maar weinig, vooral oude tekenaars gebruiken. Ik kon er nochtans tot in de kleinste hoekjes met gouache of aquarel op werken. Tegenwoordig laat mijn zicht zo'n precisiewerk niet meer toe. Ik probeerde het digitaal op te lossen, maar ik maakte de fout van alle debutanten: op de computer hermaken wat ik met het penseel deed. Ik heb de inkleuring daarom uitbesteed aan Nob. Hij leerde werken met de computer en doet nu Titeuf digitaal, maar dan op een goede manier! Hij zal niet op elke pagina kleurverloopjes plaatsen." Over de BIR: "Ik heb al eerder de teelballen van Titeuf getoond en zelfs zijn piemel. Ik heb ook al grappen gemaakt over wedgy's (sinds In De Gloria beter bekend als een BIR, broek in reet, red.) waarbij een onderbroek tot onder de ellebogen van het slachtoffer wordt opgetrokken. Het is nogal gecompliceerd om dat in Titeufs geval correct te tekenen vanwege zijn anatomie: een klein lichaam met een enorm hoofd. Ik ben heel tevreden over deze scène. Zijn zwembroek die tot over zijn oren wordt getrokken, bevalt me. Nu ik het getekend heb, geeft dat het geschikte excuus aan jongens om deze sport te blijven uitoefenen op school!"