|
Onderstaande
bijdrage van Jean-Pierre Fuéri en
Frédéric Vidal verscheen
eerder in het Franse stripmaandblad Casemate
nummer 97 van november 2016. |
 |
Over
de caravan: "Als kind droomde ik van vakanties
in een caravan. Dat heb ik nog nooit gedaan. Ik herinner
me nog een tekenfilm waarin een caravan vast komt te zitten
op een berg. Ik wilde er iets gezelligs van maken, waarin
de personages kunnen koken en zich kunnen wassen. Er hangen
gordijnen aan de ramen en er staan bloembakken op de vensterbanken.
Let ook op het oude kookfornuis, het is er een zoals van
mijn grootmoeder met ronde, ijzeren deksels op het vuur,
de koffiepot en het metaalwerk aan de linkerkant dat toen
vaak voorkwam. Brengt het je wat in de sfeer van Magasin
Général? Goed zo! Ik wilde ook tonen
dat er op een slechte weg wordt gereden. Ineens kwam ik
op het ene idee na het andere: alles schudt door elkaar,
behalve de onverstoorbare Minnie. Clarabella maakt pannenkoeken
die niet zo mooi zijn door het heen en weer schudden.
Er vliegt een pannekoek in de lucht in het gezicht van
een specht die ongelukkig genoeg neerstort. Mijn mooie
groene vogel zou onzichtbaar zijn in het groene gras,
dus maakte ik hem rood."
 |
Over kopzorgen: "Mooi contrast tussen mijn
kwaaie vogel — ik heb gezwoegd op dat beest , ik
heb 'm meerdere keren hertekend — en de rustige
sfeer in mijn caravan. Let in prent 2 op de elektriciteitspalen.
Ik hou van verticaliteit, dus hou ik van palen, dus plaats
ik die overal. Ik zag me niet verplicht er draden aan
te tekenen. Laten we zeggen dat de palen er nog maar net
staan en de draden nog moeten bevestigd worden. De specht
vliegt vanuit vogelperspectief in de caravan. Dat perspectief
zie je niet vaak bij Disney. Net zo min als bij Hergé.
De specht ziet er opnieuw rood uit, maar deze keer uit
woede! De eerste prent van de tweede strook bezorgde me
kopzorgen. Ik had eerst de achtergrond getekend met de
gordijnen, enzovoort. Dat maakte de prent ontzettend zwaar.
Ik heb alles weggegumd en er een blauwe achtergrond, het
fornuis en de personages op geplaatst. Ik heb niets uitgevonden,
mijn Minnie is gekleed zoals in de jaren 1930. En zoals
de anderen heeft ze slechts vier vingers, wat me het tekenen
van een vijfde bespaarde."
Over Karel en Pluto: "Ik heb ook Karel Paardenpoot
uit die periode hernomen, zonder zijn automonteursoverall.
Ik gaf 'm enkel zijn schoenen en de hoed over zijn ogen
die van hem een beetje een straatboef maken. En zijn halster
hangt ook nog rond zijn nek, ongetwijfeld om duidelijk
te maken dat hij een paard is, wat niet evident is om
te zien op het eerste gezicht! Pluto heeft me doen zweten.
In de jaren 1930 was hij een lelijk mormel. In de jaren
1940 kreeg hij echt zijn definitieve vorm. Hij is hier
dus wat voor op zijn tijd. Als Karel een pan in zijn smoel
krijgt en vierklauwens achterover valt, denk ik natuurlijk
aan Uderzo. Die man heeft een geweldig gevoel voor beweging.
Dat levert een grappig effect op die niet bij Disney is
te vinden. Als ik teken, komen allerlei invloeden samen.
Ik dank onze grote Abert. De specht, opnieuw groen, keert
terug naar zijn dagelijkse bezigheden. Dat betekent dat
de scène voorbij is. Kom, enkele palen om dat te
vieren!"
Over Donald: "Die geweldige Donald, opviegend,
laf, gluiperig, een kostbaar personage dat ik er absoluut
bij wilde in dit landelijke decor. Met zijn lange snavel
was Donald uit de jaren 1930 geen mooi personage. Ik verkoos
de proporties van de latere Donald, die van Al Taliaferro.
Let erop dat hij zijn boot Daisy noemt terwijl zijn schatje
pas in 1937 opdook, eerst op het scherm, daarna op papier
in 1940 door Taliaferro. In de close-up forceer ik de
expressie en maak ik gebruik van rood. Dat leverde me
een moeilijkheid op. Het is een van de vallen als het
in album gepubliceerd raakt. Als je deze dubbele pagina
opentslaat, is de eerste prent van de eerste strook een
groter zicht in kleur alsof het het vervolg is van de
laatste prent van de eerste strook van de vorige pagina.
Dat zou een verwarrende volgorde van lezen in de hand
kunnen werken. Door mijn stroken in volgorde te tekenen,
had ik het niet door."
Over beweging: "Ik hou van Donald als hij
doorslaat en zich opwindt zodra iets niet werkt zoals
hij het wil. Zoals hier dus. 'Ik hou niet van koppige
karakters.' We begrijpen later waarom zijn boot niet beweegt,
het is heel dwaas. Donald heeft niet nagedacht. Alle prenten
in de eerste strook vertonen een boog die Donald door
de lucht maakt. Zo is er toch nog een beweging in de hoogte
in een formaat, een strookje, dat bedoeld is voor een
horizontale lezing. Ik had in prent 4 ook een traject
kunnen kiezen buiten het kader, maar dat komt niet voor
in Disneystrips. En ik wilde toch nog een stukje Donald
laten zien zodat de lezer het zeker zou snappen. Ik wilde
voortdurend dat de lezer zich in een tekenfilm waant als
hij de strip leest. Het moet dus voortdurend bewegen.
Het feit dat Donald onderaan naar links gaat en dan naar
rechts dwingt het oog om met hem mee te gaan, wat dus
onbewust de indruk geeft dat er tijd is verstreken."
 |
Over uitdrukkingen: "Van de eerste tot de
laatste pagina heb ik alle potloodtekeningen, alle inktwerk
en de complete inkleuring uitgevoerd. Ik denk al aan de
kleuren vanaf de potloodfase. In prent 3 bovenaan wist
ik dat ik het oog van de lezer niet mocht afleiden van
Donalds bravourestuk. Daar was het dus niet nodig om de
natuur op de achtergrond uit te werken, een gekleurde
achtergond volstond. In de onderste strook gaat de zon
onder en dat geeft aan dat de tijd verstrijkt. Let ook
op de richtingaanwijzers op de boomstam. Die teken ik
al even graag als elektriciteitspalen. In mijn caravannetje
schudt het nog altijd en ik maak gebruik van de gelegenheid
om uitdrukkingen te gebruiken die niet uit de jaren 1930
komen uit de Verenigde Staten, maar uit mijn jeugd in
Frankrijk. 'Avoir le dos en compote' (vertaald
als 'M'n rug is gebroken') en 'En avoir ras le pompon'
(vertaald als 'Ik heb er al m'n buik van vol') worden
tegenwoordig niet meer gezegd, maar ze werden vaak gebruikt
door mijn ouders."
Over het licht: "Ik probeer een tekeningetje
te maken in elk tekstkader. Het feestje bij het kampvuur,
waarin worstjes worden gegrild — vegetarische uiteraard
—, herinnert me aan mijn jeugd, maar ook aan de
muzikanten uit de jaren 1930 die rondreisden met enkel
hun banjo. Strips maken, is ook een beetje beelden en
emoties uit het leven oproepen. Let op de hartjes boven
Minnies hoofd, ze is verliefd zonder Mickey te kussen.
Dat wordt niet gedaan bij Disney. Mijn arceringen op de
achtergrond van prent 3 maken de overgang van het licht
van het vuur en de enkel door het maanlicht doorboorde
zwarte nacht. Het perspectief van de boot klopt niet,
want die ziet er te klein uit volgens de vorige pagina
in vergelijking met de personges. De roeiende Karel vond
ik amusant om te tekenen, de tekening straalt energie
uit!"
 |
Over kleureffecten: "De energie die Karel
inzet op de vorige pagina brengt niets op, want het bootje
zinkt! Ik had prent 2 al normaal ingekleurd tot ik erachter
kwam dat het geheel te homogeen oogde. Een likje groen
en het was opgelost... Morris gebruikte dat systeem dikwijls
in Lucky Luke. Deze strook en pagina 8, waarop
ze een badkuip dragen, waren de eerste die ik had getekend
om aan uitgever Jacques Glénat te tonen en hem
te laten zien in welke geest ik zou werken. Sindsdien
zijn die nogal veranderd. De eerste prent onderaan staat
te vol. Dat is een van mijn gebreken. De oplossing was
het decor achteraan weg te laten en alle personages achter
Karel, Mickey en Donald met blauw te verenigen. We herkennen
hen, maar enkel Karel, Mickey en Donald in kleur staan
los van hen. Hetzelfde geldt voor de laatste prent waarin
Donald en Karel van Mickey (en de reddingsboei) de ster
van de prent maken. Mickey heeft in deze strip trouwens
nog een staart. In de tekenfilms is die een tijdlang verdwenen
omdat het te moeilijk was om te animeren. En die staart
droeg niets bij tot het verhaal, wat niet het geval is
voor de Marsupilami."
 |
Over uitbuiting: "Een bulldozer
heeft alles verwoest bij Clarabella. Zij en Minnie laten
Goofy zich uitsloven. En daar zijn mijn palen weer, deze
keer om het wasgoed aan op te hangen. Deze prent moest
echt goed lukken. Ik ben altijd gefascineerd geweest door
wasdraad. Mijn moeder bevestigde een slazwierder aan een
van de palen om er wasknijpers in te leggen, zoals hier.
Ik had veel zin om een eenvoudig tafereel te maken met
het trapladdertje, de wasmand, de bloemen. En de onderbroekjes
die Minnie aan de wasdraad hangt, komen uit die periode!
De uitgeputte Goofy beseft goed dat de meisjes hem uitbuiten,
maar het zit niet in zijn natuur om daartegen in te gaan.
Net zo min als de uitgebuite arbeiders die totaal uitgeput
naar huis gaan. Let op de uitspraak van Minnie: 'Als je
dat graag wilt, natuurlijk! Het is geen verplichting!'
Dat zei mijn vader me wanneer ik uit de kelder een fles
wijn of iets anders moest halen. 'Als je dat graag wilt...'
heeft me zwaar getekend."
Over Mickeys ogen: "Oorspronkelijk
waren Mickeys ogen helemaal zwart. Rond 1938 vond Ward
Kimball (de tekenaar van onder meer van Jiminy Crickett)
het leuk om hem te tekenen met wat wit in de ogen. Dat
beviel Disney waarop hij besliste om Mickeys ogen voortaan
zo te laten tekenen. Daar hou ik minder van. Maar de blik
van Mickey levert soms probemen op. Kijk, zonder het wit
in zijn ogen lijkt het alsof hij ze uit elkaar spreidt.
Met integendeel wat wit werkt het! Om dat probleem uit
te schakelen, moeten vooral vooraanzichten zijaanzichten
en driekwartzichten gebruikt worden. Ik heb ook gespeeld
met de oren. Normaal zijn ze mooi rond, ik heb er ovalen
van gemaakt om hen beter te laten bewegen. Ik zie hier
graag hoe Goofy er alleen maar aan denkt om weg te lopen
van de meisjes. Minnies uitspraak komt van mijn tante.
Minnie is op haar manier ook een beetje een slavendrijfster,
ook al beseft ze het later pas."
Over verleidjng: "Waarom zoveel tekstblokken?
Omdat er niets gebeurt en omdat de inhoud van de teksten
belangrijker is dan de beelden. Door het raam zien we
enkel de zwaaiende bloemetjes op de hoedjes van Minnie
en Clarabella. Minnie, die Goofy de hele dag heeft afgebeuld,
is verschrikt door de gewoontes van slavendrijvers. Clarabella
is realistischer. En er is toch wat animatie nodig, vandaar
de kat die op een muis jaagt (ja, een kat kan op een muis
jagen in Mickey Mouse, op voorwaarde uiteraard
dat het om met haar te spelen is en niet om op te eten!),
de muisjes in de kamer van Goofy, die arme drommel...
Ik heb weerstaan aan de verleiding om grijze schaduwen
te gebruiken. Die komen niet voor bij Disney: het is ofwel
wit of zwart, om techniche redenen, want de stroken verschenen
in kranten op papier dat inkt opslorpte."
Over inkten: "Ik wissel graag eenvoudige
zichten af met meer gecompliceerde, met meer personages
op de voorgrond zoals in de eerste prent. Bij Disney zal
je nooit een been in close-up zoals hier aantreffen, noch
een beeld vanuit de lucht zoals de prent eronder. De indruk
dat er wordt gelopen, is benadrukt door Mickeys oren die
naar achter zijn gericht. Ik heb me verplicht om dagelijks
twee of drie stroken in potlood te tekenen. De tekenaars
uit die tijd maakten dagelijks een complete strook. Voor
de inkting deed ik er één of anderhalf per
dag. Ik moest het weer wat leren, want Jean-Louis Tripp
heeft al onze negen delen van Magasin Général
geïnkt die ik in potlood tekende. Ik had wat
problemen met het papier, de inkt liep uit. Ik ben drie
keer van papier veranderd en de inkt liep nog altijd uit.
Ik heb dan maar een pen in plaats van een penseel gebruikt
of ook soms een onuitwisbare viltstift."
Over
de sidecar: "Ik wilde zo graag een sidecar
gebruiken, een fantastisch voertuig, ook al ben ik er
nooit in geklommen. De motor is een Indian, de referentie
uit die tijd. Natuurlijk loopt het snel fout met Minnie
die niet kan rijden. Blijkbaar heeft Floyd Gottfredson
Mickey in dezelfde situatie getekend aan de stuurknuppel
van een vliehgtuig in een van zijn verhalen, maar ik zweer
je dat ik dat verhaal niet kende. Wat hier het belangrijkste
is, wat me fascineert, is de noodzaak om beweging te tonen.
De motor stuift weg en om dat over te brengen, is er een
beweging van links naar rechts met de indruk van snelheid.
Het oog is daaraan gewoon. Als je de tekeningen zou spiegelen,
zou het niet meer werken. In een andere prent rijdt de
sidecar van rechts naar links omdat Claraballa wil remmen.
En dat werkt! Door naar deze strook te kijken, gaat een
gedachte uit naar de arme kip die zich afvraagt wat haar
overkomt..."
 |
Over
Boris en Sylvester: "Clarabella pompt, Minnie
helpt haar op haar manier... En hier is het 'vakantiekamp'
waar de families van de slavenarbeiders zijn verzameld.
'Vakantiekamp' is veel gezegd, er zijn een uitkijkpost
en een afsluiting te zien die aan een sinister verleden
herinneren. Boris Boef is een favoriet personage van me,
hij is geweldig als slechterik van dienst. Oorspronkelijk
was hij een grote kater die sindsdien veel is veranderd.
Tegenwoordig is hij heel anders en heeft hij een kropgezwel.
Dat doet me aan een anekdote denken. De Franse tekenaar
Calvo weigerde voor Disney te werken waarop Disney met
een proces dreigde omdat zijn wolf volgens hem te veel
leek op die uit de drie biggetjes. Op de originelen van
Calvo's Het Beest Is Dood zijn nog aanpassingen
te zien waarop het hoofd van de wolf is hertekend... Sylvester
Slibber, de handlanger van Boris, dook slechts op in de
eerste twee of drie jaar van Mickeys stripcarrière
voor hij in de vergetelheid belandde. Ik vond dat ze een
leuk duo vormen en ik heb hen opnieuw bij elkaar gebracht."
Over
roken: "De slechteriken hebben een wasknijper
op de neus om de geur die iedereen naar hun hamburgers
lokt te weerstaan. Alleen de baas heeft geen wasknijper.
Als nijlpaard passen twee champagnekurken beter in zijn
neusgaten. Dat is hij zijn standing verplicht. Het is
de enige verwijzing naar alcohol. Elders in het album
heeft Clarabella het nog over het elixer van haar oma.
Ik had eerst 'drankje' geschreven, maar dat moest ik veranderen.
Uiteindelijk maakt het geen verschil uit. Ik was hier
eindelijk tevreden over Rook Füller rechtsbovenaan,
een creatie van mezelf. Het evenwicht tussen de ogen,
de hoed en zijn schofterigheid lijkt me geslaagd. Nochtans
heb ik hem op de vorige pagina's niet hertekend... Füller
rookte in het begin een sigaar en Bernie, de ooievaar,
een pijp die gemaakt was uit een maïslkolf. Dat was
verboden. Füller kauwt daarom op worstjes sinds zijn
vrouw hem de tabak verbood. Maar het probleem is dat hij
daarvan dikker wordt..."
Over
het gevecht: "Het spuiten van mosterd betekent
het einde van de scène vol close-ups. Dit soort
kadrage hoort niet bij de Disneycultuur, maar ik kan er
de aanwezigheid van de slechteriken mee versterken. Hier
is Boris weer met zijn houten been. De lezer zal natuurlijk
zoeken waar ik me van been heb vergist. Dat heb ik soms
gedaan in potlood, maar dat corrigeerde ik in de inkting.
En ik ben niet alleen... Om korte metten te maken met
alle vergissingen, beslisten de Amerikanen om Boris' houten
been weg te laten. We kunnen veronderstellen dat hij voortaan
een prothese draagt. Hier staat ook het begin van een
mooi gevecht. Ik wreef bij voorbaat in mijn handen. Als
de goeden en de slechten klappen krijgen, is het echt.
Er valt niets te lachen, ze slaan door. Maar uiteraard
gaat het om een strip en staat iedereen weer recht met
in het slechtste geval een paar builen die snel weer verdwijnen."
Over het einde: "En ik schud je dooreen,
en ik wurg je! En ik sla je tegen de vloer! Mickey gaat
met twee vuisten en de tanden op elkaar tot het uiterste
tegen Boris. Ik zal niet zeggen dat de verhoudingen tussen
de twee altijd kloppen, maar wie let daarop? Ook hier
weer denk ik tijdens het tekenen van die prent aan de
oplawaaien die Asterix en Obelix de Romeinen geven. In
de bovenste strook had ik problemen met de ogen van Clarabella.
Haar ogen met pupillen werkten niet, het leek wel alsof
ze de situatie prettig vond. Met een motorbril was er
geen probleem meer. In de vierde prent teken ik Clarabella
en de motor in tegenlicht om Minnie, maar vooral het arme
biggetje, uit te spelen. Net zoals de kip op een eerdere
pagina vraagt hij zich af wat hij daar doet. Op het einde
van het verhaal publiceer ik een aftiteling met de acteurs,
zoals in de cinema. Daar net voor schrijf ik het woord
'einde' terwijl Mickey mompelt: 'Mja, dat valt af te wachten!'"
|
