Onderstaande bijdrage van Jean-Pierre Fuéri verscheen eerder in het Franse stripmaandblad Casemate nummer 35 van maart 2011.

COMMENTAAR BIJ PLAAT 23

Over 'accidentjes': "Het einde van een flashback. Er wordt nogal vaak versprongen tussen het heden en het verleden. We hebben gekozen voor lichtere kleuren, een beetje verschoten, en ik heb de kaders weggelaten zodat de overgang duidelijk is. Ik verkies dit boven een flashback in zwart-wit. Te klassiek."
Brigitte Findakly: "Voor de kleuren van de flashback heb ik een losse inkleuring gemaakt, wat niet mijn gewoonte is. Ik hou van propere en afgebakende vlakken. Maar Lewis pusht me steeds verder om meer gebruik te maken van 'accidentjes', vlekken, het effect van het materiaal op het papier"

Over de kaart: "Ik heb de kaart getekend op een vel Faber Castell (India Ink). Ik heb die ook gebruikt om de spoken te tekenen. Daardoor creëer je het effect dat ze niet tot hetzelfde niveau van realiteit behoren. Ik ben begonnen met een voorstelling van de wereldkaart van Ralph Azham en ik heb die stukje bij beetje opgevuld. Ik ben graag geloofwaardig in dit soort structuren en verbanden tussen personages. Het helpt me om vergezochte ideeën te gebruiken."

Over monsters: "Ik ben geen tekenaar van nature. Ik heb steeds getekend om te vertellen wat er in mijn hoofd omging. Gelijk welke tekening is lastig. Daarom werk ik al improviserend... Ik vorder stap na stap zonder al te veel rekening te houden met de moeilijkheden. Voor Het Eiland Bourbon 1730 moest ik een boot tekenen. Dat is minder evident. Hetzelfde voor paarden. Zeker omdat ik doorgaans geen potloodschetsen maak. Ik heb dus valsgespeeld voor de boort en de paarden. Fietsen zijn ongelooflijk moeilijk om te tekenen, dararmee dat ik hybride monsters teken die als vervoermiddel dienen."

COMMENTAAR BIJ PLAAT 24

Over technische uitdagingen: "Zestien prenten! En een ervan telt minstens vijftig personages... Met mijn tekenstijl gaat dat. Het neemt tijd in beslag, maar het is te doen. Het is wel een stap achteruit, het vertraagt het tekenproces. Nog goed dat ik improviseer. Ik weet niet al te lang op voorhand welke technische uitdagingen op me zullen wachten."
Brigitte Findankly: "Toen Lewis me zei: 'vijftig mannetjes per prent, veel plezier!' geloofde ik hem niet. Pas daarna zag ik de tekeningen. Hij moest nogal lachen. Voor de nachtscène moet je een gele verlichting voorzien op een toon van blauw of grijsblauw zonder dat het groen wordt. Zelfs 's nachts laat ik de vogels wit. Daardoor kan je snel zien waar de held zich bevindt. Maar ik word hetzelfde betaald voor alle huidskleuren, ook witte. Het voordeel van een klassieke inkleuring is dat het niet dezelfde perfectie als van een computer heeft. Met Photoshop zien alle strips er op de duur uit met hetzelfde kleurenpalet en dezelfde sfeer. De ongelukjes die op papier gebeuren, geven leven en warmte aan een tekening."

Over luiheid: "Vooraleer ik een personage als een bepaald dier teken, denk ik er toch kort over na. Ik vergelijk de uiterlijke verschijning met zijn ingesteldheid. Zeker als het een personage is dat op de voorgrond meespeelt. Voor een pagina uit Les Petits Riens (een seie dagboekstrips, red.) met alle winnaars van de grote prijs van Angoulême heb ik me er sneller vanaf gemaakt. Ik ga geen drie uur spenderen aan een goeie karikatuur van Mézières, Veyron of Juillard. Vergeet niet dat ik een luiaard ben... en grafisch beperkt. Ik weet wel dat het grote publiek liever heeft dat iets 'mooi' is getekend, en zeker als het niet om dierenpersonages gaat. Een kleine opmeking toch: de stemmer die ontbreekt is Ralph Azham. Hij is gestraft en zit opgesloten bij de varkens. Vandaar de ergernis van de patriarch."

COMMENTAAR BIJ PLAAT 25

Over Chinese inkt: "Ik gebruik een metalen veer, Chinese inkt en aquarelpapier. Ik trek mijn kaders met een oude meetlat die nog dateert van mijn studies industrieel tekenen. Voor Les Petits Riens tekende ik alles met een vilstift en aquarel. Ik heb alleen valsgespeeld bij het schilderen van schaduwen met Chinese inkt. Ralph in actie werd er alleszins duidelijker door."
Brigitte Findankly: "Ik gebruik Colorex-inkt want ik beheers de moeilijke aquareltechniek niet. Aquarelkleuren mengen moeilijk en je kan ze niet herwerken. Met Colorex kan je zelfs het wit van het papier recupereren met bleekwater."

Over ontspanning: "Als ik de personages wat te veel heb laten babbelen, las ik een tekstloos moment in. Het personage dat een radslag maakt, biedt de lezer wat ontspanning."

Over superoriginelen: Brigitte Findankly: "In tegenstelling tot blauwdrukken werk ik liever op de grote originelen. Dat is heel aangenaam. Je hebt meteen een definitief resultaat."
Lewis Trondheim: "En het levert superoriginelen op. Omdat ik niet weet wat ermee gedaan, zou ik ze aan lezers kunnen schenken om hen tevreden te stellen. Ach! Brigitte vertelt me dat ik dat niet mag doen... Ondanks mijn limieten beleef ik nu en dan plezier aan het tekenen. Zeker sinds ik schets naar de natuur. Dat heeft me al veel bijgedragen aan mijn tekeningen."

Over superoriginelen: Brigitte Findankly: "Ik heb het gedrukte album nog niet gezien, maar ik maak me geen illusies. Lewis heeft er alls voor gedaan om zo trouw mogelijk scans te laten maken, maar men kan nooit de helderheid van een pigment nabootsen met vierkleurendruk. Ik nodig je dus graag uit om de originelen te bekijken op een tentoonstelling."