Jim over Een Nacht in Rome 3	24/10 TOP
Onderstaande bijdrage van Sonia Déchamps verscheen eerder in het Franse stripmaandblad Casemate nummer 113 van april 2018. COMMENTAAR BIJ PAGINA 70 Over boven en onder: "Ik besteed altijd veel aandacht aan de positie van de personages in de prenten. Als er een autoriteit mee is gemoeid of de een de ander domineert, plaats ik die altijd hoger dan degene die gedomineerd wordt. Als het ruimtelijk is, zoals hier, let ik daar ook op. Marie, onderaan de prent, kijkt naar Raphaël die bovenaan de prent zit. Goed, ik moest 'm toch boven tekenen, want Raphaël zit op het dak, dat zou de lezer sowieso begrepen hebben. Maar de organisatie van de prenten op deze pagina maakt meteen de situatie duidelijk. In prent 3 staat Raphaël bovenaan de prent en we laten onze blik zakken naar de personages in prent 4, onderaan de prent." Over echo's: "Voor mijn vijftigste verjaardag kreeg ik echt een onderzoek naar darmkanker cadeau! Het is leuk om dat te vertellen. Ik hou ervan dat een verhaal rakelings langs het echte leven scheert. Ik heb dit derde deel als een spiegel van deel 1 opgebouwd. Er was al een feest in Parijs met het geven van cadeautjes. Andere scènes komen ook terug. Zoals de twee paginagrote prenten waarin Raphaël iedereen de deur uit wil, maar waarbij iedereen blijft. Dat is een echo van deel 1 waarin iedereen wegging. Het is een spelletje met overeenkomsten die de lezer amuseert, hoop ik." Over vrijheid: "Ik let er altijd op dat de lezer naast het hoofdpersonage staat. Soms een beetje achter hem. Er zijn duizend manieren om een actie in beeld te brengen, ik probeer de ideale manier te vinden. Een strip is niet het medium die voor mij het meest natuurlijk is, maar wel het welwillendste, het creatiefste. Het geeft me de absolute vrijheid om te vertellen wat ik wil, met de dialogen die ik wil, om de scènes zo lang of kort te laten duren als ik wil, met het aantal figuranten waarin ik zin heb." COMMENTAAR BIJ PAGINA 71 Over voelen: "De eerste prent is een van mijn favoriete. Hier zijn we zelf Raphaël. Ik zoek altijd die nabijheid. het bericht is ook aan de lezer gericht. Een enorm deel van mijn werk bestaat in het uitproberen van toepassingen om de lezer emotioneel te laten voelen wat mijn personages meemaken." Over details: "Ik probeer altijd het verhaal in het echte leven te verankeren. Marie, in Rome, zoekt de weg via de app 'Kaarten' op haar smartphone. Ik hou van dat soort details. Misschien zijn die op een dag uit de mode, maar blijven het getuigenissen van ons tijdperk. Hetzelfde geldt voor de sms-gesprekken." Over eenvoud: "We krijgen te maken met pubergevoelens. Marie trekt een ietwat korte jurk aan, ze is zenuwachtig... Het zijn tegenstellingen voor het feit dat we een verhaal vertellen over mensen van vijftig jaar. Raphaël springt als een puber. De drie laatste prenten zijn leesbaar zonder de tekstballonnen. Ik zoek altijd naar de maximale eenvoud. Als je het verhaal en de machtsverhoudingen begrijpt zonder een ballon te lezen, is het spel volgens mij gewonnen." COMMENTAAR BIJ PAGINA 72 Over veranderingen: "Bovenaan is Raphaël onrustig, hij beweegt, vandaar de close-ups. Marie is kalmer, vandaar een rustige prent. Vanop een afstand gezien twijfelt Marie, ze is een beetje kwetsbaar. Ze voelde zich zelfzekerder in het vorige deel. Haar leven werd gecompliceerder. Daarvóór zette ze veel in op haar verleiding, haar aantrekkingskracht. Je voelt dat de dingen veranderen. In een straat in Rome fluiten de mannen... een andere, jongere vrouw na. Ieder op zijn beurt. Niet evident als je niet van outfit bent veranderd, dat van een moeder bijvoorbeeld." Over de villa: "In een huurappartement in Rome zag ik die hele grote villa staan waarin ik het verjaardagsfeest voor Raphaël organiseerde. Vanop het balkon fotografeerde ik het uit alle hoeken." Over het ietsje meer: "Ook al heb ik er geen nood aan — mijn archieven zijn goed gevuld — laat ik graag mensen poseren. Dat maakt de zoektocht naar de juiste expressies interessanter. Er zijn heel veel details om aan te werken, een manier om een hand, een blik, vermoeidheid, enzovoort te tekenen. Ook houdingen die je niet altijd kan bedenken. Ik ben altijd op zoek naar dat ietsje meer om het echt te maken." Over voorrang: "Afgelopen met tekeningen die uit de kaders komen, afgelopen met prenten die van de bladrand lopen. Die heb ik vroeger genoeg getekend, vooral onder het pseudoniem Téhy in de reeks Yiu. Hier houd ik het heel klassiek, met een neiging naar een zo neutraal mogelijke tekenstijl. Zonder opzichtigheid. Alles gebeurt in de prent. Ik gebruik een heel eenvoudige strokenstructuur. Het enige doel is de vertelling voorrang te geven, om die uit te kleden." COMMENTAAR BIJ PAGINA 73 Over obstakels: "Die parlofoon is een knipoog naar de videocassette in deel 1. Dat was aanlokkelijk! Die twee denken voortdurend aan elkaar, maar heel wat obstakels staan elke keer in de weg." Over belang: "Ik probeer belang te geven aan de momenten waarop ze met elkaar in verbinding staan. Het feest zou veel meer plaats moeten innemen, maar nee, wat telt is het gesprek via de parlofoon. De vorm van de prenten geeft ritme aan het verhaal, het geeft er muziek aan." Over energie: "Ik weet niet wat het beroep is van Marie. Sommige auteurs werken veel aan het verborgen gedeelte van hun personages. Dat geeft hun ongetwijfeld meer vlees, maar dat interesseert me te weinig. Ik spendeer mijn energie liever aan het visuele topje van de ijsberg, en ik laat de gedeeltes vaag die ik niet nuttig vind. Heb ik gelijk of niet? Dat weet ik niet." Over vrijwilligers: "Dit scenario kende drie versies. Ik laat mijn teksten herlezen door mensen die ik niet ken. Op mijn blog vraag ik soms vrijwilligers! Sommigen, wiens opmerkingen ik interessant vind, zijn zo'n beetje mijn officiële lezers geworden. Ik stuur hun alles. Maar ik ontvang ook graag een nieuwe kijk. Ik luister naar wie iets raar vind of wie een scène moeilijk te begrijpen vindt of wie een aflevering nogal zwak vindt. Ik luister liever naar kritiek wanneer ik nog een en ander kan aanpassen dan na het verschijnen van het album. En het schrikt me niet af om werk opnieuw uit te voeren. Goed, nu ik dat gezegd heb, is het ook geen democratische oefening. Aan de eindmeet doe ik toch wat ik wil!"

Jim over Mooie Momenten	16/07 TOP
Onderstaande bijdrage van Jean-Pierre Fuéri verscheen eerder in het Franse stripmaandblad Casemate nummer 87 van december 2015. COMMENTAAR BIJ PAGINA 25 Over het aantal pagina's: "Slechts twee prenten. En het is heel aangenaam om zo veel plaats te hebben! Ik werk meer en meer met veel pagina's waardoor de tekeningen kunnen ademen. Ik heb geleden bij het maken van de bladschikking voor albums van 44 platen — voor mijn sciencefictionserie Yiu - Premières Missions bijvoorbeeld — door de hele tijd prenten te verkleinen terwijl ik spijt had dat ik hen niet wat meer diepte en ademruimte kon geven. Tegenwoordig heb ik die frustratie niet meer, ik neem de ruimte die ik wil en die mij bevalt. Dit is typisch een plaat waar een tekenaar zich een plezier mee kan doen." Over het decor: "Het decor in de eerste prent bestaat et zo min als in de tweede prent. Het is samengesteld uit meerdere gedeeltes van straten. Als ik in Parijs wandel, neem ik enorm veel foto's. De visie die ik op een straat heb, bepaalt de kadrering, de ideeën. Als je voor jezelf schrijft kan je je als tekenaar gemakkelijker uitdrukken en rekening houden met waar je zin in hebt. In de bladschikking vullen de scenarist en de tekenaar in mij elkaar tegelijkertijd aan!" Over intiem en fictie: "Dit verhaal met de titel Je denkt aan je vrouw... is gebaseerd op mijn herinnering aan een reis naar Cadaqués (in de Spaanse regio Catalonië, red.). Vervolgens wordt het een kat-en-muisspel tussen wat voor mij intiem is en wat er fictie is." Over onderwerpen op de telefoon: "Misschien maak ik op een dag een vervolg op dit album. Ik heb een verhaal waar ik erg van houd, maar dat ik een beetje te persoonlijk vind. Het volstaat al om door mijn telefoon te gaan om heel wat andere onderwerpen te vinden. Door je telefoon gaan... die zin betekent over tien jaar niets meer!" COMMENTAAR BIJ PAGINA 26 Over de pijnboom: "Aanvankelijk had ik niet voorzien om zo veel plaats te geven aan deze pijnboom. dat is wat ik een arbeidsongeval noem, die gaandeweg de richting doen veranderen. Dit nogal contemplatieve verhaal bevat weinig wendingen en wordt volledig gedragen door de tekeningen." Over languit in het gras liggen: "Met Delphine (zijn vrouw en inkleurster, red.) bespreek ik uitgebreid de inkleuring. Het zonlicht geeft het beeld hier nog meer schoonheid aan het leven, wat eigen is aan herinneringen. Insecten fladderen rond. Languit liggen in het gras is voor mij een symbiose vormen met een wereld die beweegt en groeit. Ik heb graag dat je dat allemaal voelt om zich zoals de personages in het verhaal te kunnen voelen." Over de vuile lucht: "Je kan veel leren van anderen. Terwijl ik samenwerkte met Dominique Mermoux voor L'Invitation vulde hij zijn hemels met kleine oneffenheden. Ik vond dat mooi en heb het idee overgenomen. Het vibreert een beetje, je voelt dat er dingetjes zijn, vliegende beestjes in de warmte die de inkleuring eraan geeft. Zo is het geen al te cleane wereld en dat is een echt gevaar als je op de computer werkt." Over grote prenten: "Als ik mijn albums open (en ook wanneer ik ze weer afsluit) met een grote prent is dat een spel, maar ook omdat ik vind dat de lezer makkelijker binnendringt in het verhaal. Maar ik ga nu ook niet meerdere opeenvolgende pagina's tekenen met maar twee prenten per pagina. Ik zou niet graag hebben dat de lezer zou denken dat het alleen maar om de tekeningen gaat. Nu ja, daarmee heb ik nog niet gezegd dat ik de oefening op een dag niet probeer voor een pagina of vier-vijf. Maar dat moet je met voorzichtigheid uitvoeren."   COMMENTAAR BIJ PAGINA 27 Over de donkere prent: "Acht prenten, de lezer heeft iets om te lezen! De donkere inkleuring in de middenste prent is een initiatief van Delphine die goed uitkomt terwijl de rest bestaat uit helder verlichte herinneringen, zelfs in de kamer. Sinds we samenwerken, heb ik nog altijd graag dat ze me weet te verrassen. Ik laat haar daarom eerst doen, daarna discussiëren we." Over het kleur groen: "Het groene kleur in de eerste prenten is een zeldzaamheid. Ik vind groen verschrikkelijk, je vindt het weinig in mijn albums. Delphine laat zich makkelijk gaan om het eraan toe te voegen. Maar elke keer sta ik er pertinent op: 'Nee, geen groen!'" Over gezichten: "Als je mijn andere albums kent, zal het gezicht van de vrouw je misschien wat zeggen. Dat is mijn probleem: zoals veel tekenaars val ik telkens terug op hetzelfde soort vrouw. Ik probeerde de trend te doorbreken in het verhaal hierop over de kerstcadeaus. De neus van de vrouw is prominenter, haar kin meer uitgewerkt. Werken op verscheidene gezichten is momenteel een van mijn grootste uitdagingen." Over foto's op cd-rom: "Ik bewaar foto's van vrienden en acteurs en al wat me interessant lijkt. In mijn eerste strip — ik was toen een jaar of twintig — vertelde ik over de stad Niort, een strip in opdracht. Het hoofdpersonage had het hoofd van Mickey Rourke. Belachelijk eigenlijk, nu ik eraan terugdenk! Maar hoe dan ook liep Blueberry ook een tijd lang rond met het gezicht van Belmondo. Het oudste gedeelte van mijn fotoverzameling staat op cd-rom. En ineens gebruikte ik die niet meer. Wie heeft er tegenwoordig nog zin om een cd-rom in de computer te schuiven om erop te gaan zoeken? Dat is allemaal afgelopen."   COMMENTAAR BIJ PAGINA 28 Over de glijdende blik van de man: "Kleine stukjes erotische herinneringen. Een plezier voor een tekenaar. Een groot werk voor een luiaard. In de eerste twee prenten was de vrouw eerst vanop de voeten gezien. Uitgaand van het het principe dat de blik van de man zich eerst naar de borsten richt, haar benen en wat later haar billen (opmerkelijk gevormd door de inkleuring), dacht ik eraan om de tekeningen op te splitsen zodat onze ogen, net als die van het personage, zouden glijden over het lichaam van het meisje." Over de volgorde: "Tekstloze prenten maken zonder zich af te hoeven vragen waar de tekstballonnen moeten staan, is een waar plezier. Leve de voiceover! Maar dat mag je niet te veel doen. Een van de moeilijkheden voor dit album was de volgorde van de twaalf verhalen die niet in die volgorde werden getekend. Er waren meerdere verhalen met voiceovers. Als die elkaar zouden opvolgen, zou dat overdaad zijn. We hebben dus verhalen met tekstballonnen afgewisseld met die met voiceovers." Over prenten apart uitwerken: "Ik werk elke prent op een apart vel uit die ik dan inkt. Daarna scan ik ze in, schik de tekeningen op de pagina en werk ze bij met een stylus. Vandaar de mix van niet altijd coherente stijlen. Soms print ik ze uit en herteken ik ze op de lichttafel een tweede keer in de andere richting. Ik scan die opnieuw in, ik spiegel het en schik het opnieuw op de pagina." Over ongelukjes: "Prenten los van elkaar uitwerken, laat me toe om makkelijker ongelukjes toe te laten. De zaken buiten beeld, verandering van grootte, de fotodocumentatie,...Iemand die ik had gefotografeerd, pulkte in zijn neus terwijl hij telefoneerde. Op zo'n natuurlijk gebaar zou ik nooit gekomen zijn... Daar jaag ik net op, op het vangen van details uit het leven..."

Dossier Een Nacht in Rome door Jim	03/09 TOP
Onderstaand dossier is opgenomen in de integrale editie van Een Nacht in Rome die niet in de handel is te verkrijgen. De inhoud ervan wilden we de vele fans van Een Nacht in Rome evenwel niet ontzeggen. Geniet bij deze dus van de vele schetsen, coverstudies en het commentaar van auteur Jim.

Jim over Een Nacht in Rome	23/03 TOP
Onderstaande bijdrage van Damien Perez verscheen eerder in het Franse stripmaandblad Casemate nummer 48 van mei 2012. COMMENTAAR BIJ PAGINA 27 Over de grote prenten: "Een lengte van 46 pagina's is een hachelijke onderneming. Alle gewenste spektakelscènes en grote prenten moeten matchen met de noodzakelijk scènes om het verhaal te voltooien op heel weinig plaats. Daardoor kan het verhaal falen of je raakt gefrustreerd omdat je het niet kan tekenen zoals je hoopte. Van de 94 platen van Een Nacht in Rome kon ik me talrijke grote prenten zoals deze hier veroorloven, met stiltemomenten en paginagrote tekeningen. Je moet erover waken dat het niet te traag verloopt en dat het verhaal goed opschiet om de lezer niet te vervelen." Over de zitkamer: "Er zijn twee manieren om een handeling weer te geven in een kamer. Ofwel respecteer je nauwkeurig de architectuur en limiteer je de bewegingen van de personages. Ofwel trek je je van niets wat aan en primeert de vertelling. Raad eens tot welke strekking ik behoor? Mijn zitkamer is langs geen kanten consistent getekend! Ik daag je uit om hier een plattegrond van te maken: alle voorwerpen, maar ook de deuren, veranderen van plaats als de bewegingen van de personages daarom vragen. De grote luster zie je overal omdat ik gewoon zin had die te tekenen." Over verandering van plaats: "Bij Petites Éclipes, dat ik met Fane maakte (een one-shot dat verscheen bij Casterman, red.), amuseerden we ons tijdens de maaltijdscènes om de gasten voortdurend van plaats te doen veranderen. De lezers waren zodanig in de ban van de dialogen dat ze daar nauwelijks op hebben gelet. Beter zelfs: het accentueerde de spanningen of de efficiëntie van de dialogen." Over de noodzakelijke derde prent: "De derde prent was noodzakelijk om een beetje ruimte te laten tussen twee drukke prenten. Ik heb ervan geprofiteerd om meer leven te brengen in de strook met het bewegende meisje dat zich naar de achtergrond draait. Het benadrukt dat Raphaël in het midden van een groep staat, een belangrijk gegeven in deze scène." COMMENTAAR BIJ PAGINA 28 Over tics: "In prent 2 wilde ik zo realistisch mogelijk blijven, hoewel mijn komische lijnvoering onophoudelijk de neiging had op te duiken. Ik steel graag scenario-elementen uit het echte leven en door middel van foto's leg ik bestaande elementen vast om er mijn tekeningen mee te stofferen. Daarom nam ik bijvoorbeeld foto's van een vriend die telefoneert, hij knijpt daarbij automatisch in zijn neus. Zo'n tics vind je niet uit. Door ervaring let je erop of je legt ze vast op foto. Ik heb ze gebruikt voor Raphaël en zowat alle ander personages in Een Nacht in Rome om er een veelvoud van kleine facts of life in te verwerken." Over vrienden als personages: "Om een nevenpersonage zo geslaagd mogelijk te maken, is het belangrijkste om hem een karakteristiek uiterlijk en een herkenbaar gezicht te geven. Je kan je ook laten inspireren door vrienden en kennissen. Het personage helemaal rechts in prent 3 zat al in Petites Éclipses, hij is mijn jeugdvriend Hubert. Net voor hem zit de zoon van tekenaar Fredman, een vriend." Over het licht: "Het lichtspel komt pas bij de inkleuring. Sinds De Parasiet (driedelige reeks onder het pseudoniem Téhy waarvan Blitz het eerste deel vertaalde, red.) ontwikkelde ik een maniëristische , volledig uitgewerkte, maar losse stijl die rekening hield met de lichtinval. In Le Dernier Socialiste (komisch album uit 2009, red.) begon ik me er niets van aan te trekken, ik zocht niet meer naar de mooiste lijnen, maar wel naar de levendigste lijnen." Over zijn vrouw: "Het maakt niets uit als je achteraf pas nadenkt over het licht. Die beslissingen neem ik met mijn vrouw, Delphine. We praten veel over de sfeer in elke pagina. Soms teken ik een prent opnieuw na de inkleuring, soms gebruik ik een andere kadrering en dat maakt van Een Nacht in Rome iets meer home made." COMMENTAAR BIJ PAGINA 29 Over de manier van tekenen: "Ik teken rechtstreeks op kalkpapier. Ideaal voor wie het gommen wil vermijden! Ik werk naar voorbereidende schetsen of rechtstreeks naar foto's. Ik teken de personages vaak in verschillende posities op verschillende groottes. Daarna scan ik ze in zodat ik ze kan positioneren op een prematuur storyboard om te zien of mijn plaat werkt. Die montageoefening doet me soms onvoorziene richtingen kiezen. Nadat ik alle elementen heb geplaatst, print ik de pagina uit op groot formaat, ik schets er de decors op, en dan draai ik de plaat om en leg die op de lichttafel om alles weer uit te tekenen. Vervolgens scan ik het opnieuw in, ik herschik en spendeer uren aan het schoonmaken en aan elkaar verbinden van de lijnen. Het is hels werk dat ik niemand toewens." Over het gezicht van Sophia en Marie: "Delphine poseerde voor de twee hoofdpersonages, Sophia en Marie. Daardoor hebben ze een beetje hetzelfde gezicht. Sophia heeft korte, blonde haren en Marie bruine, lange haren. Dat maakte me uiteraard wat bezorgd. Ik heb het probleem opgelost door er een sterkte van te maken. Want als je ervanuitgaat dat Marie en Sophia elk een facet van de liefde voorstellen, is het dan niet logisch dat ze hetzelfde gezicht hebben? Kijk naar Dany, hij gebruikt ook altijd dezelfde vrouw — namelijk zijn eigen vrouw — en niemand zegt daar wat van!" Over beweging: "Belangrijkste handicap van een strip: het beweegt niet! Ik gebruik daarom heel actieve decors zoals in de laatste prent hierboven, met verhaaltjes in het verhaal. Alle middelen zijn goed om de indruk te wekken dat het leeft! Ik gebruik zelfs de tekstballonstaartjes als bewegingslijnen!" Over 'de gevangene': "Terwijl ik mijn storyboards uitwerkte, vond ik de drie opeenvolgende prenten met het televisiescherm heel efficiënt (en ontspannend om te tekenen)! Dit leek goed te werken. Het gaat hier om geavanceerd camerawerk op z'n Spielbergs! Het is slechts één voorbeeld want ik geef enkel stilstaande beelden weer die ik geanimeerd voor me zie... Wat dat betreft, voel ik me niet voor de volle honderd procent een stripauteur. Veeleer een auteur die zijn wensen aanpast voor de strip als drager. En wie zou dit opmerken? De dvd-hoes van Le Prisonnier in prent 3 als knipoogje naar de situatie van het hoofdpersonage. De gevangene van zijn leeftijd, van zijn liefdesverhaal?" COMMENTAAR BIJ PAGINA 30 Over handen: "Ik teken niet graag handen. Zoals alle humoristische tekenaars heb ik de neiging om ze humoristisch te tekenen. Dankzij foto's kan ik die neiging bedwingen..." Over het internet: "Vroeger bracht ik veel tijd door in bibliotheken, las ik veel magazines, enzovoort om documentatie te zoeken. Hoewel ik nu uren win door op het internet te zoeken, mis ik toch die goeie ouwe tijd. Want op Google of andere sites komen alle tekenaars bij dezelfde beelden uit. Je dreigt net dezelfde wagens, huizen of vliegtuigen te gebruiken als anderen. Voor de zitkamer van Raphaël heb ik daarom vermeden om het op het net te zoeken. Zoals in de goeie ouwe tijd stelde ik me tevreden door mijn eigen zitkamer te tekenen!" Over onnozele foto's: "Het is een waar plezier om een prent zoals de laatste te tekenen. Iedereen denkt het zijne, heeft zijn eigen acteursspel. Ik poseer soms voor mijn webcam om zulke beelden te testen. Ik heb van dat soort onnozele foto's een flinke voorraad ter beschikking."