| Onderstaande
bijdrage van Jean-Pierre Fuéri en
Frédéric Vidal verscheen
eerder in het Franse stripmaandblad Casemate
nummer 82 van juni 2015 naar aanleiding van de release
van zijn Franstalige autobiografie die in juni 2015
bij Bamboo verscheen. Op de vraag
welke vier platen uit zijn œuvre hij naar een
verlaten eiland zou meenemen, kwam onderstaande
selectie uit de bus. |
| COMMENTAAR
BIJ DE CHNINKEL PAGINA 139 |
|
|
 |
Over
de gemiste kans: "J'on sprong G'wel achterna
die in de On-wereld werd geduwd door de verschrikkelijke
Zembria. Valt goed mee, als ik het zo mag uitdrukken,
voor hij die er al vanaf het begin van het verhaal van
droomt haar te bespringen. Hier zijn ze dan in een ruimte
zonder hoogte of laagte, zonder zwaartekracht. Het ideale
moment dus! Hij weet haar te ontkleden, hij bereikt bijna
zijn doel, maar hij heeft pech, een luide stem roept hem.
Weer zijn kans gemist!"
Over 'ja, maar': "Ik heb met heel veel plezier
deze plaat geschreven. Het toont aan dat het talent van
Grzegorz Rosinski geen nood heeft aan weelderige decors
om zich uit te drukken. De Chninkel werd op zijn
vraag geschreven omdat hij graag een verhaal in zwart-wit
wilde tekenen. We gingen ermee naar Casterman, de enige
uitgeverij die zich daarop toelegde in de jaren 1980,
en we dachten met open armen ontvangen te worden —
Thorgal en XIII liepen al erg goed —
door Jean-Paul Mougin (de toenmalige uitgever van
Casterman, red.). We kregen er een 'Ja, maar wat
gaan jullie vertellen?' Bestaan er vandaag nog uitgevers
die mensen zoals wij wandelen sturen?"
Over uitgevers: "Ik vind het jammer
dat behalve Jacques Glénat en Guy Delcourt, en
uiteraard Olivier Sulpice bij Bamboo (de uitgever
van zijn autobiografie, red.), oprichters en eigenaars
van hun eigen uitgeverijen, de andere algemene directeurs
in feite werknemers zijn. Soms is het bijna alsof uitgevers
aan auteurs vragen om hen een marketingplan voor te leggen
om te zien hoe hun te verschijnen album moet verkopen!"
Over trouwe lezers: "Voordien had
een serie drie delen de tijd om zich te bewijzen. Als
het eerste deel tegenwoordig niet loopt, stopt men er
al mee. Vandaar de trend van de one-shots. Dat is een
ander systeem. Dat bekritiseer ik niet, er zijn geen tijdschriften
meer, het vergt dus meer moeite om trouwe lezers te vinden..."
| COMMENTAAR
BIJ XIII 3 PAGINA 34 |
|
|
 |
Over
schrijven in beelden: "Drieëntwintig
prenten op één plaat, nog sterker dan in
een verhaal van Jacques Martin! Ik ben net zo trots op
mijn decoupage als op de virtuositeit van William Vance
om het in beelden te vertalen. Geen recitatief, maar de
opbouw van angst die prent na prent groeit. Als je oog
over de plaat glijdt dan voel je, dan beleef je de claustrofobie.
Ik schrijf in beelden, ik zie de beelden terwijl ik me
constant bewust ben van de limieten van het werk van de
tekenaar. Ik zal geen banket van vijftien personen beschrijven
in een dergelijke opeenvolging van prenten."
Over spijt: "Al mijn scenario's zijn compleet
uitgewerkt, met mijn teksten en notities aan de ene kant
en de decoupage in kleine rechthoeken aan de andere kant.
Die decoupage respecteert de tekenaar of niet. De meeste
zijn zo vriendelijk om me te zeggen dat ze niet inzien
hoe het anders zou moeten. Hier gaat het echt om een buitengewone
pagina waar ik maar van één ding hardnekkig
spijt van heb: dat ik er het origineel niet van bezit!"
Over ongeduld: "Het is al negen
jaar geleden dat ik de laatste plaat van XIII schreef.
En Yves Sente beloofde aan onze uitgever dat het volgende
en vijfde deel van de tweede cyclus zijn verhaal zal fronden.
We zullen eindelijk weten wat dat verdomde document inhoudt
waar al sinds Mayflower Day zovelen achteraan
hollen. Ik voel een zeker ongeduld..."
Over XIII Mystery 8: Martha Shoebridge:
"De achtste XIII Mystery verschijnt dezer
dagen (in het Nederlands uitgesteld naar augustus,
red.), een collectie waar ik de editoriale richting
van waarneem. Het lot van Martha is ontroerend, maar persoonlijk
heb ik meer interesse in William Sheridan, de vermoorde
president. Hij leek me het belangrijkste personage van
de aflevering. Rond hem draait het hele album."
| COMMENTAAR
BIJ THORGAL 5 PAGINA 46 |
|
|
 |
Over
Sergio Leone: "Ik twijfel tussen twee platen.
Ik hou erg veel van pagina 47 uit De Zwarte Galei,
de vierde Thorgal, en pagina 46 uit deze De
Schaduwen Voorbij, het vijfde album. Voor de eerste
plaat vroeg ik aan Grzegorz Rosinski om met het genre
van de spaghettiwestern te spelen. Het is een duel, Thorgal
nadert in zes prenten. We zien hem op zijn geheel, daarna
tot onder de neus gesneden, onder de mond... Dit is Sergio
Leone. "
Over er iets van maken: "We mogen niet vergeten
dat Grzegorz geen enkel van mijn scenario's las. Dat was
de taak van zijn vrouw, of zijn zoon die, nadat hij het
volledige verhaal had ontdekt, tegen hem zei: 'Dat is
goed, dat is niet goed...' Daarna nam hij het scenario
pagina per pagina en tekende instinctief wat hij zag.
Uiteindelijk gaf hij geen zier om het verhaal, hij zocht
nooit naar een andere decoupage dan wat ik beschreef.
Hij hield zich enkel bezig met het tekenen. Af en toe
moedigde ik hem aan en schoof hem door: 'Weet je, mijn
scenario is niet slecht, ik reken op jou en je tekeningen
om er iets van te maken...' In feite wist ik toen nog
niet wat ik met Thorgal van plan was."
Over volle wasdom: "In dat vierde
deel dus, dat niet mijn favoriete album is, verre van,
begon de tekenstijl van Grzegorz zelfbewuster te worden.
Hij bereikte zijn volle wasdom in het vijfde deel dat
sommige van de mooiste tekeningen van het hele verhaal
van Thorgal bevat. Alleen al de cover..."
Over de keuze: "En vooral deze plaat
44, met Thorgal tegenover Shaniah achter een muur van
versteende bomen. Uiteindelijk kies ik voor deze emotionele
scène in plaats van de andere, op z'n western,
ook al is die spectaculairder."
| COMMENTAAR
BIJ LAGO WINCH 1 PAGINA 34 |
|
|
 |
Over
het cinemagevoel: "Het onbeweeglijke moment
in de laatste prent symboliseert op magistrale wijze wat
Philippe Francq het 'cinemagevoel' noemt. Ik schrijf 'de
wagen rijdt over de rand van de brug over de Bosporus
op 64 meter hoogte' en hij vindt er het meest logische
beeld voor zodat we die 64 meter ook zien."
Over tekenaars aanmoedigen: "Ik maak voor
Largo Winch net als voor mijn andere series precieze
decoupages die Francq indertijd respecteerde: 'Close-up
van Simon in driekwartporfiel, ondersteboven achter het
stuur, de mond wijd open, opengesperde ogen. Je zal merken
dat er geen enkele dialoog op deze plaat staat, ik weet
hoe vervelend een lettering hier zou geweest zijn. Dat
is toch vriendelijk van mijn kant, hé?' En ja,
je moet de tekenaar, wiens werk traag en meticuleus vordert,
af en toe aanmoedigen."
Over het afgeven van platen: "Ik
heb gemerkt dat de platen die Francq me contractueel verschuldigd
is voor elk album (Van Hamme liet per tekenaar en
per strip contractueel vastleggen dat er een plaat uit
elk verhaal aan hem moet overhandigd worden, red.)
vaak overladen zijn met tekst. Ik hecht daarom meer waarde
aan deze hier die Francq me aanbood."
Over sterke ruggen: "Elke tekenaar
heeft zijn persoonlijkheid. Ik schreef niet dezelfde verhalen
voor Vance of voor Francq. Bij de tweede apprecieerde
ik vooral zijn buitengewoon gevoel voor de bladschikking,
voor het perspectief. Het komt vooral overtuigender over
dan wat ik geschreven heb. Het is uiteindelijk als een
film. Ik gebruik en misbruik ook zijn vermogen om de rug
van mensen te tekenen. Als iemand moeilijk te incasseren
nieuws aan Largo meedeelt, toont Francq liever zijn rug
in plaats van zijn gezicht te zien veranderen, en je begrijpt
heel goed wat Largo voelt. Dat is heel sterk..." |
