Hardoc over De Oorlog van de Lulu's 5	27/01 TOP
Onderstaande bijdrage van Jean-Pierre Fuéri verscheen eerder in het Franse stripmaandblad Casemate nummer 108 van november 2017. COMMENTAAR BIJ PAGINA 18 Over de laatste keer: "Kijk goed naar deze plaat, het is de laatste waarop Ludwig, Lucas, Lucien en Luigi samen zijn. Ik kende enkel de grote lijnen van het scenario en Régis Hautière bezorgde me zijn pagina's per pakketjes van vier of vijf. Soms zat ik dus in dezelfde situatie als de lezer. Dat is geen probleem voor mij. Het zou me vervelen mocht ik alles op voorhand weten. En Régis kan daardoor tot het laatste moment bijschaven." Over affectie: "Het is raar om te zeggen, maar er sluipt affectie binnen in dit werk. We leven nu al jaren samen met die jongens en Lucy, het Belgische meisje dat ons in het vorige deel verliet. Lezers zeggen ons ook dat ze zich verbonden voelen met die kinderen, die ze hebben zien opgroeien en ouder worden. Zoals zijzelf." Over evolutie: "Ik had niet echt een probleem om hen jaarlijks te laten evolueren per album. Daar had ik geen lange sessies met voorbereidende schetsen voor nodig, ze werden automatisch groter onder mijn pen, bijna als een automatisch handschrift. De wangen vallen in, de gezichten verfijnen, de schouders worden breder, een van hen wordt een kop groter. Hun trekken zijn nogal karikaturaal, want het zijn semi-karikaturale personages in de groteneuzenstijl. Ik heb twee dochters van acht en elf jaar. Ik zie hen evolueren in hun uiterlijk en hun gedrag. We scheppen niets dat niet of gedeeltelijk uit de wereld om ons heen komt." Over verrassen: "Het is een vreemd vak. Als wij, tekenaars, nadenken over een te verschijnen verhaal, beelden we ons gezichten en expressies voor. En dan, als de personages tot stand komen uit ons potlood, zijn we altijd verrast." COMMENTAAR BIJ PAGINA 19 Over mindere kopieën: "Als ik een bos teken, en dat komt vaak voor in de Lulu's, denk ik altijd aan Uderzo. Zijn tekeningen hebben me veel dingen bijgebracht, waaronder de zin voor beweging. Zelfs in de hardste acties vind ik iets liefs in zijn tekenstijl. Of het nu grote auteurs of nieuwkomers gaat, ik stap dolverliefd rond in de stripwereld. Zoals de lezers. Het spijt me alleen dat sommigen, die nochtans talent hebben, mindere kopieën van bekende series tekenen. Ik heb soms de indruk dat we terug in de jaren 1990 zijn met allemaal Bilal-wannabes." Over dieren: "In Picardië, waar ik opgroeide, zijn veel plaatsen ontgonnen. Het bos ruimde baan voor velden. Als kind waren herten en groene reigers de enige dieren die ik observeerde. Helaas geen everzwijnen!" Over de toekomst: "Hier begint de toekomst van de Lulu's. Voor het Picardische tijdschrift Papier Pierre Chicon, dat verhalen publiceert die geschiedenis met plaatselijke folklore mengen, mogen we een verhaal van zestien pagina's maken met ons groepje. Casterman gaf groen licht, op voorwaarde dat ze het later zelf ook mochten gebruiken in een nog te bepalen vorm: als losse uitgave, in een integrale, alles ligt open. De Lulu's ontmoeten daarin twee soldaten, misschien deserteurs. We werken momenteel aan dat kortverhaal. Vervolgens pakken we de tweede cyclus aan, L'Après-guerre des Lulus, ook weer in vijf delen. In 2019 verschijnt het eerste deel. Tussendoor moeten in 2018 de twee delen van La Perspective Luigi verschijnen, een spin-off over wat er hun overkwam in Duitsland tussen deel 3 en 4. Damien Cuvillier (Rode Schoenen) tekent deze spin-off." COMMENTAAR BIJ PAGINA 20 Over Kuifje: "Tijdens een bezoek aan het Diagonale-stripfestival in Louvain-la-Neuve waar Régis en ik het Hergé-museum bezochten en waar we opnieuw gefascineerd raakten door het werk van Kuifjes geestelijke vader. De zenuwachtigheid van zijn tekeningen die tot rust komt door een heel langzame, ietwat beverige inkting, zijn rijkgevulde en overvloedige wereldje. Alle huidige tekenaars kunnen er een lesje van leren. Dat bezoek gaf me ter plaatse het idee om als hommage Auguste Piccard, de wetenschapper die model stond voor professor Zonnebloem, op deze plaat te tekenen. Ik moest enkel nog een sikje toevoegen en hij werd werkelijk Zonnebloem!" Over Haddock/Hardoc: "In feite had ik ook kapitein Haddock op dat bankje kunnen laten zitten. Op mijn veertiende of vijftiende had ik al goed ontwikkelde baardgroei, liep in leer gekleed en droeg Dr. Martens-schoenen. Ik bezocht een zwarte saxofoonspeler die jazz met rap mixte. Op een dag wierp hij me toe dat ik op een personage uit Kuifje leek en die hij vaag had gezien in een album: Hardoc. Die bijnaam is me bijgebleven. Later aarzelde ik om mijn eerste album te signeren met de naam Vincent Lemaire, niet omdat ik me schaamde zoals men me soms vraagt — ik ben trots op mijn voorgeschiedenis en mijn ouders — maar omdat die naam vaak voorkomt in het noorden. Vandaar Hardoc!" Over de trein: "Het was makkelijk om foto's te vinden van treinen uit het begin van de twintigste eeuw. Voor het interieur is het wat moeilijker. Je vindt enkele beelden van oude treinen in Latijns-Amerika, maar geen boeken over het onderwerp. Ik ben aan de slag gegaan met enkele weerkerende elementen. De houten banken, enkele netten. Toen bestonden er drie klassen. Je kan je wel voorstellen dat dit de derde klasse is..." COMMENTAAR BIJ PAGINA 21 Over fouten: "Het is raar, maar een tekenaar ontdekt altijd fouten in zijn werk als het al gedrukt is. Hier had ik enkele kleuren moeten accentueren om meer diepte te geven. En ik had de expressies wat meer moeten uitwerken. Er stoort me iets in de manier waarop de rosse jongen in de voorlaatste prent zijn hoofd draait." Over kampen: "Nieuwe scène in het kamp die de lezer zal herinneren aan deel 1. En aan mijn eigen kindertijd. Met mijn bende vrienden bouwde ik veel kampen in het bos, gemaakt vanuit het niets. Ik herinner me vooral een kamp dat we tussen laaghangende takken hadden gebouwd. De wanden en de vloer bestonden uit takken, planken, stukken golfplaten, toen smerige dingen. En alles bij elkaar gespijkerd. Helaas kwamen jongens uit het dorp het regelmatig slopen. Op een dag bouwden we het opnieuw en sneden we enkele gaten in de muren, zoals schietgaten. We verzamelden enkele plastic dakgoten bij mijn vader en kochten bij de kruidenier een voorraad kleiner vuurwerk. Het was enkel nog wachten op de indringers om het vuur te openen. Ze smeerden 'm en lieten hun fietsen achter. Oorlogsbuit!" Over buiten spelen: "Ik denk dat elk kind die op het platteland opgroeide zulke verhalen heeft meegemaakt. Wij woonden in een gat met driehonderd inwoners. Mijn ouders lieten me niet de hele dag door televisie kijken. Ik speelde veel buiten. Het was een ongelofelijk grote, vrije ruimte voor kinderen. We reden kilometers met de fiets, we vochten, dat was ons grote avontuur."

Hardoc over De Oorlog van de Lulu's 1	30/09 TOP
Onderstaande bijdrage van Paul Giner verscheen eerder in het Franse stripmaandblad Casemate nummer 56H van februari 2013. COMMENTAAR BIJ PAGINA 14 Over structuren: "Terwijl Éditions de la Gouttière ons contacteerden voor een kortverhaal in Cicactrices de Guerre(s), verschenen in 2009, waren Régis (Hautière, red.) en ik al bezig met De Oorlog van de Lulu's. Ik heb me kunnen inzetten voor dat gezamenlijke album en ik heb kunnen nadenken over de personages van onze toekomstige serie. Sommigen zijn dezelfde gebleven, anderen zijn veranderd. Voor de gelegenheid ben ik overgegaan op een digitale inkleuring en op potlood en gemengd krijt voor diverse structuren." Over het verouderingsproces: "Ludwig, met zijn bril, en Lucas, de kleinste van het groepje, had ik snel op papier. Dat was anders voor Lucien. Zijn eerste verschijning, in Cicatrices de Guerre(s), had iets weg van Lucky Luke. Ik weet niet waarom hij me meer moeite kostte om hem te doen leven dan de andere Lulu's. Een van de belangrijkste uitdagingen bestond erin de kinderen te laten verouderebn want hun avontuur speelt zich over vier oorlogsjaren af. Omdat ik heel weinig voorbereidende schetsen maak, zal hun verouderingsproces gaandeweg komen terwijl ik ze teken. Ik voorzie al dat de kleine Lucas, met zijn mooie gezicht en geprononceerde kaken, er verfijnder zal uitzien in de volgende delen. Ze zullen er allen nogal radicaal anders uitzien in de tweede aflevering..." Over de expressies: "Hoewel er anatomisch gezien geen verschillen zijn tussen kinderen en volwassenen, probeer ik vooral de expressies van de Lulu's te overdrijven zonder in de karikatuur te verzanden." COMMENTAAR BIJ PAGINA 15 Over familie: "Een oom van me houdt sinds zijn terugkeer uit Algerije een museum open over de oorlog. Hij toonde me familiedocumenten uit 1914 waaronder een briefwisseling tussen de broer van mijn overgrootvader, die tijdens het conflict stierf, en zijn verloofde. Zijn naam is opgenomen op het herdenkingsmonument in mijn dorp, in Picardië. Mijn ouders wonen nog altijd in het ouderlijke huis, een na de oorlog heropgebouwd boerderijtje. Door met hen te praten, raakte ik meer en meer geïnteresseerd in de oorlog. Daarna kocht ik vele boeken over het onderwerp." Over oorlogje spelen: "De oorlog was zo'n verschrikking dat men het op alle mogelijke manieren probeerde te beschrijven en illustreren. Gewone burgers werden hierbij over het hoofd gezien, zij waren geen prioriteit. Qua documentatie weten we dus weinig over wat jongetjes in 1914 deden, vooral aan de Duitse kant. Het werk van Francisque Poulbot, een tekenaar wiens handvaardigheid ik bewonder, portretteerde kinderen en was een van mijn enige referenties, samen met enkele oude kranten en tijdschriften met karikaturen die tijdens de oorlog gepubliceerd werden en die mijn ouders verzamelden. De kinderen waren geconditioneerd door de oorlog en amuseerden zich met oorlogje spelen. Het werk van Poulbot kwam ook van pas voor de kledij van toen." Over variatie: "Het is delicaat om standpunten en decors in het midden van een bos vol begroeiing af te wisselen. Ik heb geprobeerd om te variëren met de bomen door ze soms vaag op de achtergrond te tekenen of door takken op de voorgrond te brengen terwijl ik ondertussen met de camera speel om het prettiger in beeld te brengen. In de laatste, nogal horizontale prent, kon ik met het perspectief spelen." COMMENTAAR BIJ PAGINA 16 Over de boomhut: "De kinderen ontsnappen van de abdij om naar hun boomhut te gaan. Die moest eenvoudig zijn, niet te klein, niet te complex om te kunnen bouwen. Als kind heb ik zelf heel wat stevige boomhutten gemaakt. We gebruikten zelfs buizen om vuurwerk op onze aanvallers af te vuren. Ik had geen plattegrondje of schema nodig voor de boomhut van de Lulu's. Ik heb alles uit het hoofd getekend." Over digitaal inkleuren: "Digitale inkleuring kan nogal vlak en kil zijn. Ik kleurde de platen eerst in grijswaarden in met gewassen inkt, en daarop kwam de digitale inkleuring. De nuances kwamen onmiddellijk. Ik probeer digitaal te werken zoals een schilder op zijn doek schildert. Zonder te veel in details op te gaan, waardoor eventuele fouten en oneffenheden mogelijk zouden worden. Dat is hier niet het geval, maar David François, de tekenaar van De Brigues et de Sang, hiep een handje bij de inkleuring." Over bomen in alle vormen: "Ik werk graag met licht in de inkleuring, met de schaduw van gebladerte, schaduwen op de huid, met texturen (ik scan zelfs de papierkorrel in om die aan de inkleuring toe te voegen). In de voorlaatste prent zijn sommige bomen weergegeven door met een potlood te wrijven om de prent niet met te veel bomen te vullen. En soms geef ik ze enkel in kleur weer, zoals in prent 3." COMMENTAAR BIJ PAGINA 17 Over het dorp: "De gebouwen van Valencourt zijn sterk geïnspireerd op Buire-sur-l'Ancre, mijn eigen dorp nabij Amiens. Een deel van mijn familie heeft er altijd gewoond. In de kerk ligt de broer van mijn overgrootvaderbegraven. Daar gebeurden ook alle doopsels, communies, begrafenissen... Ons fictieve dorp is ook gebaseerd op oude postkaarten van Aisne die ik op het internet vond." Over inspiratie voor de personages: "In 1914 leken de uniformen veel op elkaar, met kleine verschillen volgens de rangen. Dat ging van variaties in kleur tot de vorm van de sabel en de handwapens. In prent 3 is de ene een sergeant en de andere een gewone soldaat. Ik teken graag dikkere personages. Sommigen vinden dat mijn soldaat op sergeant Garcia uit Zorro lijkt. Ik baseer me heel zelden op bestaande figuren of op mijn entourage voor het uiterlijk van mijn personages. Ik vind ze liever uit." Over het vervolg: "Het derde deel van Le Loup, l'Agneau et les Chiens de Guerre, een serie die Régis en ik in 2004 begonnen, is al lang af, maar we kregen geen nieuws meer van de uitgever (Paquet, red.). Omdat het een Zwitserse uitgeverij is, is de wetgeving om de rechten te recupereren veel complexer dan de Franse wegteving. Wat De Oorlog van de Lulu's betreft, verschijnt deel 2 binnenkort. Régis werkt momenteel aan het derde."