Dit is archiefpagina 2 van de rubriek Weetje v/d Week.

Klik verder naar alle eerdere updates, van Weetje 026 tot 050:
• 050 Alles van William Vance?
• 049 Geen blauwe reeksalbum van Het Gouden Paard
• 048 Reclame-Craenhals
• 047 Atalante naar Egyptisch-Amerikaans en Grieks-Brits voorbeeld
• 046 Dan Cooper in de ruimte
• 045 Senta Berger door Karel Biddeloo en Manara
• 044 Kolonel Crickett Clifton
• 043 Eric de Noorman inspireert kunstwerk
• 042 Onbekende comic van Jijé
• 040 Nevenpersonage uit Blueberry wordt hoofdpersonage in Bernard Prince
• 037 Per vergissing vervolgd
• 034 Brandweerman Étienne Schréder, van clochard naar topassistent

 
12/03
  
 
Alles van William Vance?
Nu Willam Vance heeft laten weten dat hij om gezondheidsredenen zijn tekenpen aan de wilgen hangt (toch voor wat XIII betreft want er zit nog een Bruce J. Hawker in de pijplijn), zullen we het moeten doen met zijn œuvre zoals dat op dit moment bestaat. In zijn lange loopbaan heeft de man uit Anderlecht vele duizenden strippagina's volgetekend van goedlopende reeksen als Bruno Brazil, Bruce J. Hawker en natuurlijk XIII. Allemaal klassieke avonturenverhalen die in de betere stripspeciaalzaak volop verkrijgbaar zijn.

Voor werk dat wat moeilijker te vinden is, bestaat sinds een aantal jaren de fraaie verzamelreeks Alles van W. Vance. Daarin zijn strips als Roderik, Howard Flynn, Ringo en Ramiro gebundeld naast een eindeloze reeks kortverhalen die in de jaren 1960 in het weekblad Kuifje werd gepubliceerd. Bovendien zijn in deze bundelingen ook alle illustraties opgenomen die Vance in diezelfde periode maakte bij tekstverhalen, een verschijnsel dat je vandaag de dag nog maar zelden tegenkomt.

In alle Vance-bibliografieën kunnen we lezen dat hij zijn debuut in het weekblad Kuifje maakte in nummer 15 van 1962 met een illustratie bij het tekstverhaal De Grote prijs, geschreven door Step (Pierre Stephany). Slechts weinigen zullen weten dat dit eigenlijk niet de eerste tekening is die Vance in het weekblad publiceerde.



In 1961 werkte William van Cutsem, zoals hij in werkelijkheid heet, voor het reclamebureau Publicem, dat zijn opdrachten kreeg van Philips België. En in Kuifje nummer 46 van dat jaar verscheen een advertentie voor Philips-bandopnemers waarin we duidelijk de tekenstijl herkennen van de latere schepper van XIII. Voor de kenners zal het niet nodig zijn, maar Vance zelf heeft desgevraagd bevestigd dat het hier gaat om werk dat hij als jonge reclametekenaar heeft gemaakt. Omdat in de bibliografieën het reclamewerk van Vance doorgaans buiten beschouwing wordt gelaten, kunnen we 1962 blijven zien als het officiële startpunt van zijn stripcarrière. Maar die kleine vingeroefening uit 1961 wilden we niet onvermeld laten.

Hoewel menig striptekenaar zou wensen dat zijn werk werd uitgegeven op een even fraaie en complete manier als Alles van W. Vance, zijn er toch wel wat kanttekeningen te plaatsen bij deze reeks. Ten eerste zijn er nogal wat redactionele slordigheden. Zo is in deel 6, Howard Flynn Compleet, de inhoudsopgave een rommeltje. De titel van het verhaal De Verrader Slaat toe om Middernacht is abusievelijk over twee regels verdeeld waardoor de paginanummering niet meer klopt. En het verhaal met de verminkte titel In Opdracht voor heet in werkelijkheid Een Opdracht voor Kapitein Flynn.

Iets soortgelijks treffen we aan in deel 10, Ramiro Integraal 1, waar de verhaaltitels die in de inhoudsopgave worden vermeld voor een deel afwijken van de titels aan het begin van ieder hoofdstuk. Bovendien vermeldt de rug van het album bij vergissing de Franse reekstitel Tout W. Vance. In de delen 10 en 11 wordt keurig opgesomd waar en wanneer de diverse Ramiro-verhalen eerder zijn voorgepubliceerd. Het is wat slordig dat daar melding wordt gemaakt van het weekblad Femmes d'Aujourd'hui terwijl er ook een Nederlandse versie was die Het Rijk der Vrouw heette. Dit is waarschijnlijk te wijten aan een ondeskundige vertaler. Overigens werd dat in deel 7 met Roderik wel correct vertaald.

Maar naast deze kleine tekortkomingen moeten we ook constateren dat Alles van W. Vance niet helemaal compleet is. In de reeks kortverhalen, die is verdeeld over de bundels 1 tot 4, ontbreken Voor de Eerste Maal de Waarheid over Attila uit Kuifje 39 uit 1964 en We Halen de Zonnekoning uit het Duister dat in Kuifje 50 uit 1964 werd gepubliceerd. Mogelijk is dat een bewuste keuze geweest omdat het hier gaat om twee strips die Vance tekende in een voor zijn doen ongebruikelijke, want karikaturale tekenstijl. Juist daarom zijn ze zo opmerkelijk en zouden ze een plekje verdienen tussen al het andere, meer serieuze werk. Gelukkig zijn beide verhalen wel beschikbaar in het fraaie boek William Vance van Uitgeverij Stripstift dat in 2005 werd gepubliceerd.

Daarnaast verschenen er ook nog eens zes kortverhalen van zijn hand in andere publicaties dan het weekblad Kuifje. Het vijf pagina's lange Bandieten: De Man van Dieppe is te vinden in Super Kuifje 36 uit 1987. Super Kuifje was een dikkere kwartaaluitgave van het weekblad met thematische strips. In het Franstalige tijdschrift Record verschenen vijf kortverhalen van elk vier pagina's: Charles de Baatz-Castelarmore d'Artagnan (nummer 26 uit 1964), Demain c'est Noël (nummer 36 uit 1964), Robin des Bois (nummer 41 uit 1965), Verdun (nummer 57 uit 1966) en Opération Girafe (nummer 69 uit 1967). Wellicht doordat de rechten van deze kortverhalen het eigendom zijn van de uitgever van Record werden ze niet opgenomen in de integrale reeks Alles van W. Vance staan


Daarnaast is ook Alles van W. Vance 5: Illustraties 1962-1967 niet geheel volledig want ook hier ontbreken twee afbeeldingen. Uit Kuifje 45 uit 1964 is dat de, opnieuw karikaturale tekening die Vance maakte bij het tekstverhaal Jonas van Jacques Acar. In het tweede geval gaat het om een illustratie in Kuifje 15 uit 1967 bij het verhaal De Vriend van Miel van Pierre Perier. Of het nu een bewuste keuze is geweest of slordigheid, feit is dat de reekstitel "alles" van William Vance belooft en die belofte niet helemaal waarmaakt.


Maar genoeg gemuggenzift. Voor de ware Vance-fans is Alles van W. Vance een prachtige reeks. Het is daarom des te meer te betreuren dat de uitgever vanwege tegenvallende verkoopcijfers* niet meer de moeite heeft genomen om deel 12 en ongetwijfeld ook het nog te verschijnen deel 13, het laatste in de reeks, in het Nederlands uit te brengen. Vooral omdat het hier gaat om Ramiro-verhalen die nog niet eerder in Nederlandstalige albums waren gepubliceerd. Nochtans bestaan die verhalen wel in het Nederlands dankzij hun voorpublicatie in Het Rijk der Vrouw... Strips verzamelen is leren omgaan met frustraties.

* De tweede Ramiro-bundel verzamelde zelfs geruime tijd stof in het magazijn van de uitgever. Men was het album 'vergeten' in de handel te brengen. Pas nadat De Stripspeciaalzaak eens navroeg waar die bundel bleef, kwam het na een heraanbieding bij stripwinkeliers alsnog in circulatie, bijna een jaar na het gedrukte resultaat.

(bijdrage van Ed Hengeveld)


 
05/03
  
 
Geen blauwe reeksalbum van
Het Gouden Paard
Eigenlijk hoeven we er deze keer zelf niet veel bij te schrijven. Waarom verscheen het Suske en Wiske-verhaal Het Gouden Paard na de voorpublicatie in Kuifje nooit in de befaamde blauwe reeks? En waarom moest er tien jaar gewacht worden vooraleer het alsnog — in verkorte versie dan nog — in album verscheen? Een uitleg lees je in het artikel uit De Tuf Tuf Club nummer 7 (2011) hierboven.


 
26/02
  
 
Reclame-Craenhals
Regelmatig worden striptekenaars benaderd voor het maken van een tekening of een strip voor een reclamecampagne, al dan niet met hun eigen stripfiguren in de hoofdrol. Grote namen als Jean Graton, Tibet, Eddy Paape, Albert Weinberg en Edouard Aidans hebben daar in de loop der jaren aan meegewerkt. En niet zelden leverde dit ook leuke resultaten op, zoals de platen die zijn te vinden in de eerste nummers van 1975 van het weekblad Eppo. Hoewel de maker niet wordt vermeld, is deze strip gemaakt door François Craenhals die toen al een aantal jaar veel succes had met zijn reeks De Koene Ridder.

Craenhals tekende de strips als onderdeel van een reclamecampagne voor de Matchbox Fighting Furies. Dat was een serie van zes verschillende piratenpoppen die in 1973-1974 werd vervaardigd door de firma Matchbox/Lesney Products en in speelgoedwinkels in de VS en Europa verkocht werd. De hoofdfiguren waren Hook en Captain Peg-Leg en alle figuren hadden een 'geheime gevechtsknop' waarmee de pop een zwaaiende beweging met een zwaard of een mes kon maken. Iedere verpakking bevatte allerlei piratenaccesoires zoals wapens, munten, hoofddeksels, een schatkist en ook een strip waarin te zien was welke avonturen Hook en Peg-Leg zoal beleefden en hoe de diverse accesoires daarin een rol speelden. Zo had Peg-Leg een houten been waarin een schatkaart verborgen was. Er was ook nog een decorset verkrijgbaar, Sea Fury genaamd die bestond uit een kartonnen versie van een piratenschip en die ook als opbergdoos gebruikt kon worden. Overigens was er ook nog een minder bekende westernvariant van de Fighting Furies, bestaande uit dezelfde poppen maar dan gekleed als cowboys.

De Fighting Furies was geen lang leven beschoren omdat de markt voor actiefiguren al gedomineerd werd door Hasbro's GI Joe en anderen. De poppen zijn dus maar enkele jaren te koop geweest. Craenhals maakte in totaal zes strips, eentje voor iedere pop uit de reeks:
Eppo 1975-01: Piraten Worden Vrienden
Eppo 1975-02: De Kung Fu Krijger
Eppo 1975-03: Eenoog de Zeeman
Eppo 1975-05: De Piraat van de Antillen
Eppo 1975-07: De Woestijnvalk
Eppo 1975-08: Kapitein Blood
Al deze strips vind je ook hieronder, klik erop voor een grotere weergave.

De geestelijk vader van De Koene Ridder had wel meer van dit soort werk op zijn naam staan. In de jaren 1950 tekende hij onder meer reclamestripjes voor Victoria-chocolade en voor Governor-kampeerbenodigdheden. In 1970 maakte hij een drietal reclamestrips voor VIP, een van oorsprong Brits benzinemerk dat in die periode werd overgenomen door de Amerikaanse firma Occidental Petroleum. Om de naamsverandering naar OXY te promoten tekende Craenhals drie pagina's, die werden gepubliceerd in weekblad Kuifje. In nummer 29 van 1970 slaagde iemand voor zijn rijbewijs door op het juiste moment bij een VIP-benzinepomp te stoppen. In nummer 37 werd een rally gewonnen doordat de wagen een stuk sneller reed op VIP-benzine. De derde aflevering verscheen in Kuifje nummer 48 en daarin liep Steve-de-dief tegen de lamp. Hij had als alibi opgegeven dat hij bij zijn vaste VIP-pomp had getankt, maar hij wist niet dat de naam inmiddels was veranderd in OXY. Craenhals tekende deze strips in een stijl die doet denken aan die van zijn reeks De 4 Helden. Samen vormen deze reclamestrips een weinig bekend aspect van het werk van deze tekenaar en als zodanig is het interessant om ze uit de archieven op te diepen.

In Kuifje nummer 5 van 1971 volgde overigens nog een vierde reclamestrip voor OXY, ditmaal getekend door Jean Pleyers. In 1975 werden alle OXY-benzinestations verkocht aan de Franse firma Elf.
(bijdrage van Ed Hengeveld) 


 
19/02
  
 
Atalante naar Egyptisch-Amerikaans en
Grieks-Brits voorbeeld
Zouden de artdirector van de film Young Sherlock Holmes (uit 1985) van Rain Man-regisseur Barry Levinson en Crisse heus identiek hetzelfde Egyptische afgodsbeeld als voorbeeld genomen hebben? We betwijfelen dat sterk. Feit is dat het beeld uit de film klakkeloos is overgenomen in Atalante 3: De Geheimen van Samothracië uit 2003.

In het Griekser getinte Atalante 2: Nautiliaa uit 2002 vonden we eveneens een toepasselijk voorbeeld waarbij Crisse zich liet inspireren door een andere kunsttak. Vergelijk onderstaande tekening maar eens met de schilderijen Expectations (1885) en Sappho and Alcaeus (1881) van de Brits-Nederlandse kunstenaar Lawrence Alma-Tadema (die in Antwerpen kunstacademie volgde). Kicken! Paul Teng nam ze trouwens ook al eens als voorbeeld voor zijn illustratie die hij exclusief voor ons maakte.


 
12/02
  
 
Dan Cooper in de ruimte
De astronautencarrière van Dan Cooper vertoont een merkwaardig verloop. Deze sympathieke piloot bij de Canadese luchtmacht, een creatie van Albert Weinberg, beleefde tussen 1954 en 1992 een reeks avonturen die zich voornamelijk in kringen van de luchtvaart afspeelde. Maar reeds in het tweede verhaal liet hij de dampkring achter zich en begaf hij zich in de ruimte, twee jaar vûûr de lancering van de eerste satelliet in 1957. Later volgden nog meer afleveringen waarin de ruimtevaart een belangrijke rol speelde.

In De Meester van de Zon uit 1955 komt Dan Cooper op het spoor van een geheim ruimtestation dat is ontworpen door een zekere professor Scheffer. Wanneer hij de gevangene is van deze geleerde krijgt hij de kans om met een raket naar dat station te reizen waar hij vervolgens een confrontatie beleeft met zijn aartsvijand Sanders. Dat ruimtestation, toen nog verre toekomstmuziek, beantwoordde geheel aan het beeld dat in de jaren 1950 bestond van dit soort constructies. Dat was voornamelijk te danken aan een reeks artikelen in het Amerikaanse tijdschrift Collier's aan het begin van dat decennium, gepubliceerd onder redactie van de befaamde en toen nog niet omstreden raketdeskundige Wernher von Braun. Die artikels trokken vooral de aandacht door de realistische illustraties van onder meer Chesley Bonestell en schetsten hoe de ruimtevaart er volgens de toen bestaande plannen uit zou gaan zien. De afbeeldingen van gevleugelde raketten en ruimtestations in de vorm van gigantische wielen toonden een toekomstbeeld dat nog vele jaren lang in de sciencefictionlectuur zou blijven bestaan.

In Dan Coopers vijfde avontuur, Richting Mars, wordt gepoogd een bezoek aan de Rode Planeet te brengen, opnieuw met een ruimteschip dat zo uit de pagina's van Collier's lijkt te zijn weggevlogen. Zelfs vandaag de dag nog lijkt zo'n reis een zeer ambitieus plan met veel haken en ogen, maar zeker in de jaren 1950 moet dat een onmogelijke opgave hebben geleken. Het leek er dus op dat Albert Weinberg zijn creatie steeds verder het zonnestelsel in zou sturen.

Maar in de jaren 1960 werden de verhalen langzamerhand wat realistischer en kregen ze meer raakvlakken met de technische mogelijkheden van dat moment. En dus doet zich het vreemde feit voor dat Dan Cooper in 3 Kosmonauten uit 1963 wat baantjes om de aarde draait aan boord van een Mercury-capsule zoals die op dat moment werd gebruikt bij de eerste primitieve Amerikaanse ruimtevluchten. Weliswaar worden er in de strip drie naamloze capsules tegelijk gelanceerd vanaf een lanceerbasis in Zwitserland, maar niettemin zien de ruimtescheepjes er precies zo uit als de zeer kleine eenpersoons-Mercury waarmee Alan Shepard in 1961 de eerste Amerikaan in de ruimte werd. Een vreemde degradatie voor een astronaut die al naar de planeet Mars is gereisd!

Vanaf dat moment houden de avonturen van Dan Cooper min of meer gelijke tred met de werkelijkheid. In Paniek op Cape Kennedy laat Albert Weinberg zijn held trainen voor een ruimtevlucht aan boord van een tweepersoons-Gemini-capsule, waarmee de Amerikanen in 1965 en 1966 twaalf succesvolle vluchten maakten. En in SOS in de Ruimte gaat hij samen met zijn astronautenmaatje Kid Dereika ook daadwerkelijk de ruimte in aan boord van Gemini-13. Om zich te documenteren werd Weinberg onder meer op de lanceerbasis Cape Kennedy rondgeleid en aan de illustraties onderaan dit artikel is goed te zien dat hij gretig gebruik wist te maken van het aan hem verstrekte fotomateriaal.

Tijdens het hoogtepunt van de Apollo-maanlandingen in 1969 volgde dan nog Apollo roept Soyoez waarin Dan Cooper naar de maan reist samen met opnieuw Kid Dereika en het derde bemanningslid Frank Lorman. Die laatste naam werd overigens zonder al te veel fantasie 'geleend' van de destijds zeer bekende Amerikaanse astronaut Frank Borman. Het verhaal vertoonde nogal wat onwaarschijnlijkheden en Weinbergs tekenwerk maakte meer en meer een ongeïnspireerde indruk, maar toch was het voor de jonge lezertjes van die tijd een boeiend avontuur.

Weinberg wist als vaste medewerker van het weekblad Kuifje zijn grote kennis over lucht- en ruimtevaart op kundige wijze in zijn strips te verwerken. Het is daarom interessant om te zien hoe hij in de loop der jaren steeds meer gebruik ging maken van documentatie om de werkelijkheid zo getrouw mogelijk weer te geven.
(bijdrage van Ed Hengeveld)



 
05/02
  
 
Senta Berger door Karel Biddeloo en Manara
Dat Karel Biddeloo voor Galaxa de looks van de Duitse actrice Senta Berger als voorbeeld nam en haar soms gewoon natekende zoals de animatie hiernaast aantoont, is geen geheim. In hoofdstuk 3 van De Rode Ridder Story staat een uitgebreide biografie van Senta Berger.
We weten zelf nog maar sinds kort dat ook andere tekenaars een boontje hadden voor de knappe actrice. Zo is de hoofdrolspeelster uit de Italiaanse erotische reeks Jolanda, la Figlia del Corsaro Nero eveneens gebaseerd op Senta Berger.

De reeks verscheen tussen 1970 en 1974 en verscheen als Jolanda ook in vertaling van 1973 tot 1977. 56 van die sekspockets over de piratendochter telt de Nederlandstalige reeks. De nummers 14 tot 61 van de oorspronkelijke reeks waren het werk van Milo Manara. Na deze leerschool zou hij later doorbreken met het erotische De Schakelaar en groeide uit tot een van de meesters van de erotische strip.
Gelijkenissen met actrices werden wel meer bewust beoogd in dergelijke Italiaanse reeksen. Zo kan je in Zora la Vampira de Franse Catherine Deneuve herkennen en in Sukia (ook al een vampier) Ornella Mutti. Zora en Sukia verschenen in de jaren 1970 en tot laat in de jaren 1980 ook in vertaling.
Hieronder vind je enkele losse afbeeldingen uit Jolanda (bij ons weten niet van Manara) naast wat foto's van Senta Berger om je te wijzen op de gelijkenissen.


 
29/01
  
 
Kolonel Crickett Clifton
Yoko Shirishi, Edith Rabatjoie, Dacker (of Jameson) en Carrots, Ragnar, Rikki en Pukki,... Hadden respectievelijk Roger Leloup, Jacques Tardi, Don Lawrence, Jean Van Hamme en Willy Vandersteen voor hun oorspronkelijk bedachte naamgeving gegaan dan kende je Yoko Tsuno, Isabelle Avondrood, Storm en Roodhaar, Thorgal en Rikki en Wiske vandaag niet onder die namen.
Ook Sir Harold Wilberforce Clifton, de Britse kolonel van Raymond Macherot, heette oorspronkelijk anders. Op een illustratie uit 1958, met als doel zijn nieuwe creatie aan de redactie van Kuifje voor te stellen, prijkt nog de naam Crickett. Verder wordt hij omschreven als:
"Een personage met klasse.
De beste detective sinds Sherlock Holmes.
Ex-kolonel van de "Hot Bath Guards"
... verliet het leger na de oorlog om zich bezig te houden met politieraadsels,
met de scouts en met zijn tuin.
- een passie: de jachthoorn
- hij heeft steeds zijn paraplu bij
het is een licht karabijngeweer"

Uiteindelijk zouden we het personage beter kennen als een ex-agent van de Britse geheime inlichtingendienst en als ex-kolonel van de RAF. Hij is op pensioen en woont samen met zijn gouvernante Mrs Partridge. Hij verzamelt sigarenbandjes en is wel nog actief als scoutsleider.
De drie allereerste verhalen van Clifton door Macherot verschenen niet in de reguliere reeks die begon met de albums van Turk en Bob De Groot. Ze verschenen wel in de Collectie Jong Europa (Op Speurtocht met Kolonel Clifton en Clifton in New York) en de collectie Pourquoi Pas (Clifton tegen de Spionnen) en in 1981 in een special waarin alle drie verhalen gebundeld waren.
Na Macherot, die imiddels naar het concurrerende Robbedoes was overgestapt, namen Jo-El Azara en Greg (De Duivelse Dwergen dat later als deel 17 verscheen met toevoeging van enkele kortverhalen door Bédu, Turk en Bob De Groot) het voor één verhaal van hem over alvorens Turk en De Groot (deel 1-9), Bédu en De Groot (deel 10-13) , Bédu (deel 14-16), Michel Rodrigue en De Groot (deel 18-20) en tot slot Rodrigue op zijn eentje (deel 21).
Le Lombard zette de reeks in vertaling stop na deel 18, Jade. De drie laatste albums werden nooit vertaald. In januari verscheen bij Le Lombard deel 1 van een Franse integrale reeks met extra's. De integrale reeks zal zes bundels tellen.


 
22/01
  
 
Eric de Noorman inspireert kunstwerk
Op 29 oktober 2010 werd in de haven van het Nederlandse Wijk bij Duurstede het kunstwerk De Stalen Viking geplaatst. Het beeld werd eigenlijk al eind juni onthuld tijdens het evenement Dorestad Wereldstad, maar toen was er nog geen vergunning om het definitief te plaatsen.
De Stalen Viking moet de roemruchte geschiedenis van de stad symboliseren. In de vroege middeleeuwen lag op de splitsing van de Rijn en de Lek, ongeveer waar nu Wijk bij Duurstede ligt, de handelsnederzetting Dorestad, een van de belangrijkste commerciële knooppunten in noordwest-Europa. Dorestad werd in die tijd met enige regelmaat leeggeroofd door de Noormannen op hun legendarische plundertochten.
Medewerker Sjaak Hagoort van de Rabobank Kromme Rijnstreek werd geïnspireerd door de poster van Dorestad Wereldstad en kwam met het idee van een Viking als symbool voor de handelsvaart op Dorestad van 1200 jaar geleden. Hagoort vroeg de Wijkse vormgever André van Zwieten om hulp en dat resulteerde in het plaatstalen beeld dat nu in de haven van Wijk bij Duurstede staat.
Bij het ontwerp is kennelijk goed gekeken naar de strip Eric de Noorman van Hans G. Kresse. De pose van De Stalen Viking lijkt sterk op een tweetal klassieke afbeeldingen die Kresse van zijn held maakte, waarvan we er voor de duidelijkheid eentje gespiegeld hebben. Of het gaat om een toevallige gelijkenis of een bewuste kopie zullen we hier in het midden laten, want er is al genoeg geduvel rond het beeld. Niet iedereen is blij met zijn komst en volgens goed Nederlands gebruik is een aantal inwoners van Wijk bij Duurstede een actie begonnen om De Stalen Viking weg te krijgen. Tegenstanders vinden namelijk dat het beschermde stadsgezicht wordt aangetast. Burgemeester en wethouders sluiten niet uit dat er "een heroverweging" volgt en dat het beeld zal verhuizen naar een andere plek.
(bijdrage van Ed Hengeveld)

Reactie van de ontwerper
Daags na de publicatie van bovenstaand bericht, ontvingen we volgende reactie van ontwerper André van Zwieten die we hier zeer graag aan toevoegen:
"Dat kan geen toeval zijn! Een op de gestalte van Eric de Noorman geïnspireerd silhouet krijgt een berichtje op jullie stripwebsite.



En jullie suggestie klopt grotendeels. In 2009 vroegen de organisatoren van het evenement Dorestad Wereldstad mij een poster te maken voor hun evenement. Het werd een collage van stifttekening, gevuld met gefotografeerd hout, steen, water, riet, boomkruinen. "Tja," zeiden ze. "Over de geschiedenis van Dorestad hangt de schaduw van die Vikingen. Kun je daar niet iets mee?" Natuurlijk kon ik dat. Een prachtkans om de stripheld uit mijn vroege jeugd (ik las Pep, Sjors, Kuifje, Eppo) te eren! Maar niet alleen de creatie van Hans G. Kresse heeft model gestaan voor deze Viking, ook de schoolplaat van Isings over de plundering van Dorestad, was een voorbeeld, al kon Isings met de anatomie van de menselijke figuur niet goed overweg. Maar daar houdt dan ook de vergelijking op. Een Vikinghelm had geen hoorntjes, en Scandinavische, Schotse en Saksische krijgers zagen er bijna allemaal eender uit.
Het blijft leuk om een viltstifttekening tot 6,5 m hoog in zwart geverfd staal uitgevoerd te zien, wat de omgeving er ook van vindt.
Afgelopen week stond-ie tot z'n knieën in het water. Een prachtgezicht."


 
15/01
  
 
Onbekende comic van Jijé
Op 1 januari 2011 schonk www.bdzoom.com aan zijn lezers een exclusiviteit: Love and Learn, een onbekend stripverhaal van Jijé, tot dan toe nergens anders gepubliceerd dan in een Amerikaanse comic.
Het zes pagina's tellende kortverhaal verscheen in nummer 6 van de romantische comicreeks Romance Trail van DC Comics (de uitgever van Batman en Superman). Het zesde was meteen ook het laatste nummer. Het is gedateerd op maart 1950, maar experts zijn het erover eens dat het verhaal rond de periode mei of juni 1950 is gemaakt door Jijé want comics werden met twee maanden voorsprong gedateerd.
De vondst is een zeldzaamheid en een lucky shot. Romance Trail werd tot voor kort niet verzameld. Er zijn dan ook weinig nummers van bewaard gebleven. De periode 1949-1951 betekende bovendien een explosie van dit soort genrestrips waardoor het best kan dat Jijé nog andere western- en/of romantische verhaaltjes heeft gemaakt voor de Amerikaanse markt tijdens zijn verblijf in de Verenigde Staten. Dat de strips in die tijd (op weinige uitzonderingen als voor E.C. Comics na) niet werden ondertekend, maakt de zoektocht nog hopelozer.
In het personage Brad Tyler kan je een voorloper van Jerry Spring ontdekken, de westernheld die Jijé pas in 1952 voor het weekblad Robbedoes creëerde en waarmee hij grote successen zou oogsten. Het effende het pad voor Blueberry en Comanche.




 
24/12
  
 
Nevenpersonage uit Blueberry wordt hoofdpersonage in Bernard Prince
Er wordt wel eens aan tekenaars gevraagd waar de oorsprong van hun personages ligt. Bij Hermann blijkbaar in andere stripreeksen. Zo beweert hij zelf dat een nevenpersonage uit het Blueberry-album De Man met de Zilveren Ster hem de inspiratie gaf voor Barney Jordan. De trekken van een inwoner van Silver-Creek vormde Hermann om tot het rosse personage dat Barney uiteindelijk is geworden.

Wil je het straffer? Ook Kurdy uit de reeks Jeremiah haalde Hermann uit een andere strip, meerbepaald uit een kortverhaal dat Claude Auclair in het weekblad Kuifje publiceerde. Daarin kwam eveneens een nevenpersonage voor met een helm. Hermann kan zich de titel van het verhaaltje niet meer herinneren, noch of het ooit in album is verschenen. Het gaf de tekenaar alleszins het idee om voor Jeremiah een personage te creëren met een helm en hem een wat sluw, geniepig gezicht te geven.
Een lezer meldde ons achteraf dat hij vermoedt dat het personage waarover Hermann het heeft uit het verhaal Het Eiland Arroyoka komt. Het verscheen in de jaren 1970 inderdaad in opeenvolgende hoofdstukken in Kuifje en Greg was er de scenarist van. Het personage heet Driscoll en maakt zijn opwachting in het derde hoofdstuk van het verhaal dat in 1979 in album werd gepubliceerd.


Hermann beschouwt deze voorbeelden zelf als een kleine en discrete hommage, zeker niet als plagiaat. Hij biechtte zijn jeugdzonde later op aan Jean Giraud. De tekenaar van Blueberry lachte hartelijk. Giraud vertelde op zijn beurt dat Hermann beter paarden kan tekenen en dat hij een enkele keer een scène met galopperende paarden uit Comanche als voorbeeld heeft gebruikt voor een scène in Blueberry. Het kopiespelletje werd dus met gelijke munt terugbetaald.

(Bron: Frédéric Bosser — [dBD] Monographies HS#05: Hermann, Le Stakhanoviste du Dessin)



 
27/11
  
 
Per vergissing vervolgd
In 1990 verscheen in de Collectie Delta van uitgeverij Oranje het eerste deel van Het Kristallen Zwaard. Daarna verschenen telkens in dezelfde periode met een jaar verschil de vier vervolgdelen van het fantasy-epos. De tekenstijl van de Belg Crisse viel in de smaak. Verlost van het juk van jeugdreeksen als Ocean's Kings en Nahomi voor respectievelijk de weekbladen Robbedoes en Kuifje betekende Het kristallen Zwaard zijn grote doorbraak bij een groter en meer volwassen publiek.
Zorya was een fijne heldin om naar te kijken en ook de rest van het tekenwerk was topwerk. Het scenario van de toen debuterende Jacky Goupil (hij was al wel uitgever van Vents d'Ouest, een onderdeel van Glénat die de serie in het Frans uitgaf) kon zich bovendien meten met illustere voorbeelden als Op Zoek naar de Tijdvogel. Het was dan ook terecht dat Glénat voor de veertigste verjaardag van de uitgeverij in 2009 de reeks Het Kristallen Zwaard selecteerde als een van de orgelpunten van veertig jaar eigen uitgeefgeschiedenis. Er kwam daarom een luxueuze integrale versie in een speciale collectie met ook nog De Geheime Driehoek, De Torens van Schemerwoude, De Tien Geboden, Het Land van Langvergeten, Joe Bar Team, De Pioniers van de Nieuwe Wereld, Titeuf, Het Derde Testament, De Zeven Levens van de Sperwer, Peter Pan en Samber, dus tussen de grootste successen van Glénat. Van elk album gingen er in het Frans meer dan honderdduizend exemplaren over de toonbank. Vertalingen verschenen er onder andere in het Nederlands, Duits en Spaans.
In 1995 werd de serie voltooid. Er kwam nog een spin-off met de heksjes Loretta en Harpeya waar twee albums met gags het gevolg van waren. In 1997 kwam er enkel in het Frans het speciale album Les Arcanes de L'Épée de Cristal uit, maar dat was eigenlijk niet meer dan een verzameling voorbereidende schetsen en studies om de personages te ontwikkelen. Sindsdien heeft Crisse wel betere illustratieboeken uitgebracht.

Nu goed, een kleine tien jaar na het afsluiten van de serie, was er plots sprake van een vervolg. Successen dienen nu eenmaal te vaak om uitgemolken te worden. Aanvankelijk bestond het plan om de jeugdjaren van Zorya in een aparte reeks te gieten. Onder supervisie en op scenario van Crisse zou Nicolas Keramidas (Luuna) de tekeningen voor zijn rekening nemen. Goupil op zijn beurt dokterde een andere cyclus uit die het onmiddellijke vervolg zou worden op de reeks. Patrice Wozniak zou 'm een handje helpen bij het scenario.
Over die jonge jaren-cyclus is daarna niets meer vernomen, maar in 2004 verscheen in het Frans deel 6 van Het Kristallen Zwaard, Le Cité des Vents. Dat gebeurde trouwens bij Soleil, de nieuwe uitgever van Crisse die er al onder meer Luuna en Atalante had lopen. De auteurs waren Christian Boube, geruggensteund door Crisse voor het tekenwerk, en Kainzow als coscenarist voor Goupil. Crisse tekende zelf de eerste zes pagina's, maakte dan nog het storyboard voor de volgende tien pagina's waarna Boube het helemaal van 'm overnam. Het verschil spreekt niet in zijn voordeel. Het werd er alleen slechter op.
Maar dan het verhaal. Beeld je een apocalyptisch New York in op het einde van de 21ste eeuw. Zorya en haar monsterlijke broertje Argas zijn veroordeeld tot onsterfelijkheid en waren rond in een helse stad. Ze krijgen te kampen met verschrikkelijke Zoondäks en de hordes van Morbiüs. Zorya en haar nieuw verworven vrienden vluchten tot ze vinden wat ze zoeken: de dood.
De drastische verandering van setting, van een middeleeuws aanvoelend rijk naar een futuristisch decor, lokte een en al kritiek los bij de lezers. De commentaren waren vernietigend. "Ontgoocheling" was het vaakst voorkomende woord in reacties. Op zijn best werd er toch nog uitgekeken naar het tweede deel van de tweede cyclus om de doorslag te geven of ze de serie nog een kans wilden geven. Dat vervolg kwam er niet, nooit.

Deel 6 werd als een vergissing beschouwd. Sindsdien wordt er nog maar weinig melding gemaakt van het bestaan van het sequelalbum. Kainzow, die bij Vents d'Ouest als verkoper werkte, hield het al na zijn eerste verhaal als stripscenarist voor bekeken. Boube liet zijn werk nog eenmaal in publicatie zien in het collectiefalbum Belles et Canons met illustraties over krijgsters, liefst zo naakt mogelijk. Hij komt tegenwoordig aan de bak als illustrator en schilder, bijvoorbeeld voor de decoratie van muren van een kinderziekenhuis.



 
06/11
  
 
Brandweerman Étienne Schréder,
van clochard naar topassistent
Hierboven vind je een voorproefje van het vervolg van het Blake en Mortimer-tweeluik De Dertig Zilverlingen. Het album volgt amper een jaar na het eerste album dat na de dood van René Sterne werd afgewerkt door zijn echtgenote Chantal De Spiegeleer. Omdat ze het vervolg niet wilde tekenen, kwam de onbekende tekenaar Antoine Aubin mee aan bood. Ted Benoit had vijf jaar nodig voor het tekenen van De Zaak Franis Blake (ook al op scenario van Jean Van Hamme). Te lang, vond uitgeverij Blake en Mortimer, waarna met André Juillard en Yves Sente een tweede team werd aangetrokken om meer regelmaat te creëren in het uitbrengen van nieuwe albums. Door de herlancering van de reeks raakten namelijk nooit eerder zoveel albums van Blake en Mortimer verkocht, inclusief het mythische album Het Gele Teken dat aan een tweede leven begon.
Voor het vervolg van het tweeluik moest dus snel een opvolger gevonden worden. Uitgeefdirecteur Philippe Ostermann vond in 2008 een project op zijn bureau van Aubin waarvan het onderwerp (het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog) niet overtuigde, maar de tekeningen wel. Buiten een album voor Les Humanoïdes Associés in 2004 en studiowerk voor Disney-tijdschriften als Winnie had Aubin nog niets noemsnwaardigs gepubliceerd. Toch werd hij uitgenodigd om enkele publicitaire tekeningen met Blake en Mortimer te maken. Als test. En hij slaagde.
Eind 2008 aanvaardde hij de voorwaarden om in de herst van 2010 klaar te zijn met het album De Avonturen van Blake en Mortimer 20: De Vloek van de Dertig Zilverlingen 2: De Poort van Orpheus.
Aubin was het kortere werk gewoon. De verhalen voor Disney telden niet meer dan maximum zes pagina's. En effectief, na zes pagina's van Blake en Mortimer, was Aubin al afgemat. Hij besloot dan maar om te stoppen met inkten en zich voorlopig volledig toe te leggen op de potloodtekeningen om zijn motivatie te herwinnen. In maart 2010 had de uitgever door dat de vooropgestelde deadline een utopie is. Maar ze hadden een joker achter de hand: tekenaar Étienne Schréder.

De in 1950 in Anderlecht geboren Schréder zit al sinds zijn veertigste in het vak. Hij is een voormalig criminoloog die vijf jaar lang in het gevangeniswezen heeft gewerkt. Komt het door het leed van de gevangenen dat hij dagelijks moest aanhoren? Feit is dat hij naar de fles greep, in 1980 ontslag nam en een tijdje doorbracht als clochard. Hij vocht terug en greep vervolgens naar de inktfles. Hij schreef zich in 1985 in voor een avondcursus striptekenen met Alain Goffin als docent. Een jaar later kreeg hij voor een van zijn strips een prijs. De voorzitter van de jury was François Schuiten.


In 1989 publiceerde Schréder zijn eerste strips in het tijdschrift (A Suivre) van Casterman waarvoor veel afgestudeerde tekenaars van Saint-Luc tekenen. Een jaar later was hij beroepstekenaar. Hij hielp mee de grafische opzet van de tekenfilm Taxandria van Raoul Servais te ontwikkellen, publiceerde her en der strips (waaronder zijn debuut Het Geheim van Coimbra uit 1994 en Wolven uit 1995 die Arboris ook in het Frans uitbracht), maar toonde zich vooral als een gewaardeerd assistent. Voor Schuitens Echo der Steden verzorgde hij de lettering en trad mee op als verantwoordelijke voor het Autrique-huis van Victor Horta. Voor Bernard Hislaire schoot hij te hulp om de decors te helpen tekenen en de pagina-indeling van Samber 3 uit te werken, hoewel zijn ware hulp vooral van psychologische aard was. Hij monterde de van 's morgens tot 's avonds aan zichzelf twijfelende Yslaire regelmatig op.
Voor Ted Benoit trad hij op als raadgever voor De Zaak Francis Blake en hielp mee aan de decors. Hetzelfde deed hij ook voor het eerste deel van het tweeluik De Dertig Zilverlingen. Voor zijn hulp werd hij vermeld in een rijtje met bedankingen. Voor het vervolg, waarvoor zijn bijdrage van een grotere significante waarde was, staat zijn naam nu vermeld op de cover als cotekenaar. Hij zette namelijk alle decors van plaat 1 tot 29 in inkt en inktte volledig de platen 30 tot 54.
Een ander verschil zat 'm in de samenwerking. Op de kantoren van Dargaud (waarvan Uitgeverij Blake en Mortimer een imprint is) kregen hij en De Spiegeleer een eigen bureau ter beschikking waar ze samen konden werken. Schuiten kwam nu en dan langs om hen te superviseren om nog meer vertraging te voorkomen. Aubin daarentegen heeft Schréder nooit gezien. Hij weet zelfs niet hoe de tekenaar eruitziet, maar dat vond hij niet zo erg. Wel stond hij ervan te kijken hoe nauw zijn werk wel aansluit bij dat van Edgar-Pierre Jacobs. Zijn potloodtekeningen blinken uit in elegantie en precisie.

Ondertussen is geweten dat het Blake en Mortimer-avontuur vervolgt voor alle partijen. Jean Van Hamme liet zich door zijn vrouw overhalen toch nog een nieuw verhaal van de twee Britse helden te schrijven. Antoine Aubin denkt dat hij de klus deze keer in een tweetal jaar (in plaats van veertien maanden) kan klaren. Van Hamme wilde wachten tot volgend jaar om het verhaal te schrijven, maar uitgeefdirecteur Yves Schlirf van Dargaud Benelux, waarschuwde hem ervoor dat de concurrentie nu al aan de mouw van Aubin trekt en dat hij dus best niet zonder werk komt te zitten. Vandaar dat Van Hamme van een verlofperiode van twee weken profiteerde om aan een nieuw verhaal te denken. Het zal verschijnen in 2013, twee jaartjes na het vijfde album van Juillard en Sente dat voor 2011 is aangekondigd.
Schréders wegen leiden eerstvolgend naar Algerije en Cuba. In Algerije wil hij een stripatelier aan een school voor schone kunsten oprichten. In Cuba presenteert hij een album dat is gemaakt door Cubaanse tekenaars die hij begeleidde. Ondertussen houdt hij een half oog op zijn portable. Dargaud heeft namelijk twijfels over de voortgang van een andere tekenaar en heeft aan de tekenaar al voorgesteld om Schréder te laten helpen. De tekenaar weigerde beleefd, maar voor Dargaud is daarmee nog niet de kous af. Schréder heeft zich al lang geschikt in zijn rol als brandweerman. Het langere werk om bijvoorbeeld op zijn eentje een compleet album van Blake en Mortimer te tekenen, ziet hij toch niet zitten.