Stripspeciaalzaak.be > Robert en Bertrand

Samenvatting
Er verdwijnen dertienjarige kinderen in de Parijse wijk Montparnasse. Zwerver Emile beweert dat de gehoornde duivel erachter zit. Nummer 17 wil de zaak oplossen en roept de hulp van Robert en Bertrand in, maar die vernederen hem weer eens in plaats van hem te helpen. Dan wordt Joeki’s vriendje Frédérique ontvoerd door een bultenaar. Joeki slaagt erin te ontkomen en nu helpen Robert en Bertrand wel. In het krot waarin de bultenaar Frédérique meenam, vindt het drietal allerlei vreemde en lugubere dingen, inclusief gebroken kruisbeelden. In de kelder zelfs een schedel en het duivelsgetal ‘de drie zessen’. De drie vrienden raken buiten westen en Joeki’s kruisje zorgt ervoor dat hij niet wordt meegenomen. Bijgekomen maken ze dat ze wegkomen. Nummer 17 heeft inmiddels uitgedokterd dat de kinderen in de Parijse catacomben moeten zitten, maar hij wordt door politiehoofd Maigrir weggehoond. Robert en Bertrand komen ondertussen te weten dat de bultenaar enkele maanden geleden overleden is. Joeki wordt vervolgens als lokaas ingezet en prompt door de bultenaar en de duivel ontvoerd. Robert hield Bertrand, die dit wilde verhinderen, tegen en leek in trance. De vagebonden gaan terug naar het huis en ontdekken een ingang achter het duivelsgetal. Een trap leidt naar de catacomben. Nummer 17 en Evelyne proberen Maigrir en de agenten zover te krijgen om te hulp te komen. Na een lange tocht door de catacomben worden Robert en Bertrand door zombies aangevallen. Ze ontkomen, maar komen uit bij een bron waaruit de duivel — een vrouw in smoking met hoorntjes en bokkenpoten — oprijst. Bij duivelsmaan wil zij de dertien ontvoerde kinderen offeren. De zwervers worden gevangengezet, maar ontsnappen. Hierdoor pas helpt Maigrir Evelyne en Nummer 17. Een groep agenten gaat normaal de catacomben in, de rest via de kelder. Men komt net op tijd om het offer te verhinderen. De duivel(in) ontkomt echter met Joeki en vlucht door de bron naar de hel. Bultenaar Quisto keert terug op het goede pad met de andere duivelshelpers en daalt met Robert en Bertrand via de bron af naar de hel. Hierdoor is de macht van de kwade gebroken en Joeki wordt verlost. Iedereen maakt dat hij wegkomt, maar men vergeet de bron te verzegelen of dicht te maken. Nummer 17 krijgt uiteindelijk nog stank voor dank en wordt door de vagebonden op straat gegooid.

Thema
Occultisme, ontvoering van kinderen om ze in opdracht van de duivel te offeren bij een zwarte mis.

Locatie
Parijs, Pont Neuf, Montparnasse, catacomben. Café du Nord, dat nog altijd bestaat aan 19 Rue de Dunkerque te Paris. Verder de Passage d’Enfer (doorgang van/tot de hel), een straat in het veertiende arrondissement tussen de boulevard Raspail en de weg Campagne-Première.

Periode
Het eerste decennium van de twintigste eeuw. Op pagina 12 heeft Joeki echter een poster met daarop een Zeppelin in zijn kamer hangen. Model LZ1 van dit luchtschip van Duitse makelij maakte op 2 juli 1900 zijn eerste luchtreis. Ontwerper was Ferdinand graaf von Zeppelin (1838-1917). In 1852 construeerde de Franse ingenieur Henri Giffard (1825-1882) het allereerste luchtschip. Dit vloog 28 kilometer, maar was extreem brandgevaarlijk, voorzien van een te zware motor en onbestuurbaar. Diverse andere ontwerpen van Duitse en Franse ingenieurs kenden eveneens stuk voor stuk flinke tekortkomingen.(1) Het luchtschip bij Joeki aan de muur lijkt van medio jaren 1920.

Rechts: De eerste vlucht van Zeppelin LZ1 op 2 juli 1900, die 18 minuten duurde. De afbeelding bij Joeki aan de muur is in elk geval van een recenter model.

Vermomming
Geen.

Redding
Geen.

Bijzonderheden

Een bultenaar in Parijs. Hoe origineel! Uiteraard gebaseerd op Quasimodo, de gebochelde klokkenluider van de Notre Dame uit de roman van Victor Hugo (1802-1885) uit 1831. Zijn naam is Quisto, een mix van Quasimodo en de Bulgaars-Amerikaanse veelzijdig kunstenaar en architect Christo, pseudoniem voor Christo Vladimirov Javacheff (1935-2020). Quisto zegt namelijk op pagina 14, prent 2: “Dan mag ik de echte Pont-Neuf ‘inpakken’!” Artiest Christo deed dat in 1985. Het album is uit september 1986, dus verscheen kort hierna.(2)
Introductie van politiefunctionaris Maigrir. Is hij nu inspecteur (pagina 11, prent 9, pagina 21, prent 3, pagina 30, prent 1) of toch commissaris? Zie pagina 21, prent 5. De naam Maigrir (“vermageren”) past wel bij de dikke, steeds zwetende politieman. Het personage is afgeleid van commissaris Jules Maigret (“mager”) van de Parijse recherche, een romanfiguur van de Belgische auteur Georges Siménon (1903-1989). Deze Maigret is een grote, forse man die bij zijn onderzoeken vooral op zijn intuïtie afgaat. Hij is een fervent pijproker en gek op calvados of calva, evenals de van hem afgeleide Maigrir.(3)

Links: Bultenaar Quisto. Rechts: Inspecteur of commissaris Maigrir.

Een pentakel op een rotswand.

Het pentagon met bok vermeldt de namen Samael en Lilith. Samael is een belangrijke joodse aartsengel, vorst der demonen, “een beschuldiger (satan), verleider en verwoester”, zowel gezien als goed als als slecht. Lilith is een vrouwelijke demon uit de joodse mythologie, “globaal werd ze geassocieerd met het kwaad, ziekte, de nacht, het verleiden van mannen en kindermoord.”(4)
De vrouwelijke duivel in smoking met kleine hoorntjes, kattenogen en bokkenpoten is zeker origineel, maar niet eng. Het personage doet eerder lachwekkend aan.
Patchoeli (pagina 10, prent 7, pagina 11, prent 5, pagina 26, prent 1) is een amberkleurige, etherische olie, waarvan de zoete, sterke, kruidachtige geur lang blijft hangen.(5)
Het treintje van Maigrir en de Parijse politieagenten op pagina 22, prent 7, doet sterk denken aan de Keystone Cops, kolderieke politieagenten uit Amerikaanse stomme films tijdens de jaren 1910. Zie voor het treintje ook de besprekingen van deel 71, Het Spiegelgenootschap, deel 73 De Komeet en het Beest, deel 76, Leonardo, en deel 79, Mannen van IJzer.

De slapstick met de agenten doet denken aan de Keystone Cops.

De leus wordt ditmaal uitgeroepen op pagina’s 6 en 24.
De slak is ook weer van de partij.
In dit album is Nummer 17 — met cilinderhoed, chapeau buse in plaats van bolhoed — opeens weer een slimme speurder.
De duivelsbron blijft open op de pagina’s 35 en 36. Waarom wordt deze weg naar de hel niet hermetisch afgesloten of volgestort met puin of beton? Nu zou er nog steeds ongewenst bezoek kunnen opdagen… In werkelijkheid is deze oude bron overigens wel met beton volgestort. Zie ook de tweede pagina van de documentatie achterin het album. In De Rode Ridder deel 216, Modgudur (2007), is Pierre Haina, ook weleens Witte Menhir genoemd, de toegang tot de hel. Het is een rots ten noordoosten van het dorp Wéris in de gemeente Durbuy in de Belgische provincie Luxemburg.(6)
De documentatie gaat vooral over de Parijse catacomben. Deze ondergrondse begraafplaatsen werden gebruikt van 1785 tot ver in de negentiende eeuw. De beenderen van de overvolle kerkhoven werden naar dit tunnelnetwerk van pakweg 290 kilometer verplaatst, grotendeels anoniem. Verder is er info te lezen over fotograaf, tekenaar, schrijver en journalist Felix Nadar (1820-1910), pseudoniem voor Gaspard-Félix Tournachon, die veel foto’s van de catacomben heeft gemaakt.
De beoogde zwarte mis zou moeten plaatsvinden bij de Sarcophage du Lacrymatoire, ook wel Tombeau de Gilbert genoemd. De naam (Graf)Tombe van Gilbert is eraan gegeven, omdat de dichter Nicolas-Florent Gilbert (1750-1780) in 1780, acht dagen vóór zijn dood, verzen schreef in zijn Laatste Oordeel. Deze verzen staan op de onderste steen. Gilbert werd overigens niet hier begraven, maar op de begraafplaats van Clamart.(7)

Let op het beschadigde kruis in de prent.

NOTEN