Stripspeciaalzaak.be > Robert en Bertrand

Samenvatting
Na het redden van Lene Barends en haar verloofde, de toverlantaarnspeler Hans, wordt Hans door Lenes vader toegetakeld. De vagebonden brengen hem naar het ziekenhuis en weten op de boerderij van Barends onderdak te verkrijgen. De keiharde Barends wordt gevreesd door zijn knechten. Voor zijn pachters is de bullebak helemaal meedogenloos. Onderwijl wordt een brandaanslag gepleegd op de schuur van Barends en wordt een tot turfsteker afgegleden voormalige pachter verdacht. Bertrand komt erachter dat de brand door een vrouw is gesticht. Door toeval ontdekt hij dat het verpleegster Annechien is in het ziekenhuis. Barends wil haar vermoorden, komt tot inkeer en doet een bekentenis. Zijn echtgenote en hij waren kinderloos en toen hij Annechien op diefstal betrapte, zette hij haar voor het blok. Hij kocht haar Lene af als baby en ze mocht nooit meer in de buurt komen. Allen mogen op de boerderij komen wonen van Barends, die zijn leven wil beteren.

Thema
Familiedrama tegen achtergrond van sociale kwestie en misdaad (beroving, brandstichting, eigenrichting).

Locatie
Nederland, het noorden van Drenthe. België op pagina 28.

Periode
Het eerste ziekenhuis in Drenthe kwam in 1895 in Meppel, het Stadsziekenhuis, dat tot 1937 bestond. In 1907 kreeg Assen het Wilhelmina Ziekenhuis, dat in 1909 de deuren opende en in 1913 volgde het Bethesda in Hoogeveen. Gezien het feit dat het verhaal zich in het noorden van Drenthe afspeelt, is Assen de dichtstbijzijnde grote plaats in de provincie waar een ziekenhuis zou kunnen liggen. Ook op pagina 27, prent 1, wordt duidelijk gesuggereerd dat het ziekenhuis in Assen ligt.(1)
Wat een eerder jaartal, rond 1850, doet vermoeden zijn de verwijzingen naar de plundering van een graanschip in Harlingen en naar het hongeroproer in Groningen (pagina 10), dat in juni 1847 plaatsvond. Het lijkt dat dat hoogstens enkele jaren geleden is. Hierbij vielen overigens geen vijf, maar zeven doden. Willy Vandersteen haalde zijn informatie hoogstwaarschijnlijk uit Jaap ter Haars Geschiedenis van de Lage Landen 4: Op de drempel van een nieuwe tijd (1971). Deze vermeldt namelijk ook vijf doden.(2)
Als de vaders van Nummer 17 en de Nederlandse veldwachter Smonks in 1830 in Brussel vochten tijdens de Belgische opstand zou eind negentiende/begin twintigste eeuw zelfs met veel goede wil niet mogelijk zijn, tenzij beiden vele jaren later verwekt zouden zijn. Nummer 17 zit zo tussen de 55 en de 60 jaar, Smonks is niet ouder dan 50. Dit zou dan de jaren 1880 suggereren.

Vermomming
Annechien draagt een pruik om de kenmerkende “zandkorrel” op haar voorhoofd te verbergen.

Redding
Geen.

Bijzonderheden

Schuilen onder een hunebed.

Tal van Drentse kenmerken komen aan bod:
- Hunebedden op pagina 1.
- De roman Bartje van Anne de Vries (1904-1964) uit 1935 wordt aangestipt. Die moest dan ook nog geschreven worden, zoals Robert op pagina 1 aangeeft. Het hoofdpersonage, Bartje Bartels, is een jongetje dat opgroeit in een arm Drents landarbeidersgezin dat zich gaandeweg steeds minder schikt naar zijn lot. Het boek Bartje werd in 1972 door regisseur Willy van Hemert (1912-1993) verfilmd in een zevendelige tv-serie. Deze werd in Nederland in wekelijkse afleveringen uitgezonden door de NCRV vanaf 26 december 1972. Titel van de vijfde aflevering is De Klabatse. Dit kan zowel mattenklopper als karwats betekenen, een soort zweepje met stroken leer. Barends dreigt Lene met de klabatse, een zweepje in dit geval, naar boven te ranselen (pagina 11, prent 8). Willy Vandersteen zal dus zeker de tv-serie bekeken hebben en misschien ook nog wel het boek hebben gelezen. De Toverlantaarn is een album uit 1974.
- Het bekendste Drentse volksverhaal, De legende van Ellert en Brammert, wordt aan de hand van de toverlantaarn uit de doeken gedaan.
- Wubbechien en Annechien zijn voornamen die vooral in Drenthe en Groningen werden gegeven.(3)
Het verhaal is enigszins verwant aan De Vuurgeest, nummer 13 in De Rode Ridder.
De uitvinding van de toverlantaarn komt niet voor rekening van de Duitse Jezuïet Athanasius Kircher (1602-1680), zoals Willy Vandersteen Hans Reinders laat vertellen. Dit schijnt een veelgemaakte vergissing te zijn. Kircher deed er weliswaar onderzoek naar, maar de echte uitvinder van deze voorloper van de diaprojector was hoogstwaarschijnlijk de Nederlandse wis-, natuur- en sterrenkundige, schrijver en uitvinder Christiaan Huygens (1629-1695).(4)
De veldwachter met de snor in het laatste plaatje op pagina 22 zou gebaseerd kunnen zijn op Bromsnor, de door Lou Geels (1908-1979) gespeelde veldwachter uit de Nederlandse NCRV tv-hitserie Swiebertje (1955-1975).(5) Het veldwachtersuniform in Nederland is zeker hetzelfde als dat van Bromsnor, niet wat betreft kleur uiteraard.

Links: Bromsnor uit Swiebertje (NCRV, 1972).(6)

NOTEN