Stripspeciaalzaak.be > Robert en Bertrand

Samenvatting
Robert en Bertrand treffen Nummer 17 aan bij zwervers onder een brug. Hij zit volledig op zwart zaad, omdat Robert hem in het vorige avontuur had beroofd — wat de speurder overigens niet gemerkt had. Hij wil nu zelfstandig detective worden. De vagebonden besluiten hem weer op de been te helpen. Ze steken de draak met een portier bij een duur restaurant. De beroemde actrice Sarah Bernhardt slaat dat tafereel gade en trakteert het drietal op een heerlijke maaltijd. Verder nodigt zij hen uit in het theater. Daar vertelt ze dat ze hen als beschermers wil vanwege aan haar persoon gerichte dreigbrieven. Vooral Bertrand valt in haar smaak. Prompt wordt hij dan ook verliefd op haar. De door Camille ondertekende epistels zijn afkomstig van een scheepskapitein die zijn liefde voor de actrice onbeantwoord zag. Na een voorstelling raakt Sarah verlamd. Robert probeert de dader in de val te laten lopen door Evelyne de rol van Sarah te laten spelen. Die nacht wordt er ingebroken en het corsage De Sarah Griffioen wordt ontvreemd. De dader blijkt een idolate Sarah-fan te zijn, wat Nummer 17 meteen doorheeft, in tegenstelling tot de zwervers. De kapitein blijkt de corsage van een voodoovloek te hebben voorzien. Samen met de fan zoekt het drietal naar aanwijzingen over Camille. Een krantenartikel leidt hen naar de gezagvoerder van de oceaanstomer America, die toevallig nog in Le Havre voor anker ligt. Tijdens de repetitie voor een vaudevillestuk — de dekmantel voor Robert en Bertrand — worden twee aanslagen gepleegd. De tegenspeler van Sarah, Marcel Rouffio, is de dader hiervan. Rouffio blijkt een handlanger van de kapitein en pleegt zelfmoord. De laatste ontkomt door brand te stichten op de laadkade in de haven. Robert, Bertrand en de ingeschakelde Joeki ontsnappen op miraculeuze wijze via een groot vat. Joeki, gewapend met een krat wijn, wint inlichtingen in bij de dokwerkers. De kapitein blijkt op Haïti te hebben verbleven, waar hij voodootrucs had geleerd. Als zombies verkleed houden Robert, Bertrand en Joeki hem voor de gek en hij bekent tenslotte. Door het vernietigen van de identieke griffioencorsage kunnen ze de betovering verbreken. De kapitein komt bij een val om het leven. En Nummer 17 blijkt óók verliefd te zijn op Sarah Bernhardt.

Thema
Bedreiging van de beroemde actrice Sarah Bernhardt (1844-1923). Voodoo.

Locatie
Parijs, Le Havre.

Sarah Bernhardt in 1880, het jaar vóórdat dit album speelt (© WikiCommons).

Periode
Na de terugkeer in Parijs van Sarah Bernhardt na haar verblijf in de Verenigde Staten, waarheen ze op 5 oktober 1880 vertrok. Op 5 mei 1881 was ze terug in Parijs. Een teleurstellende rentree, want “theaterdirecteuren boden geen nieuwe rollen aan; de Parijse pers negeerde haar tournee, en een groot deel van de Parijse theaterwereld nam het haar kwalijk dat ze het meest prestigieuze nationale theater verliet om in het buitenland een fortuin te verdienen.”(1) Daarom vertrok ze naar Londen waar ze gedurende drie weken succesvolle voorstellingen gaf in het Gaiety Theater. Na haar terugkeer in Frankrijk won ze door een verrassingsoptreden op de nationale feestdag op 14 juli eensklaps haar populariteit terug. Dit is in het verhaal niet meegenomen. Daar lijkt het of Sarah net uit de Verenigde Staten terug is en is ze nog altijd populair.

De SNCF is pas actief sinds 1 januari 1938 (zie Bijzonderheden).

Vermomming
Evelyne als Sarah Bernhardt. Robert, Bertrand en Joeki als zombies.

Redding
Geen echte redding, maar Nummer 17 wordt figuurlijk weer op de been geholpen. Zie ook Bijzonderheden.

Bijzonderheden

Zoals op de eerste pagina van de bijgevoegde documentatie over het titelpersonage wordt aangegeven, klopt de verklaring die de gestoorde collectioneur aflegt over het toneelstuk La Dame aux Camelias. Zie de pagina’s 16 tot 19 over het optreden van deze verzamelaar in het album.
Geen leus “Alleen in gevaar, geweld in ’t gebaar”.
De bekendste strip over Sarah Bernhardt is het in de documentatie genoemde gelijknamige Lucky Luke-album uit 1982. Later komt de actrice nog voor in het door Saga Uitgaven vertaalde tweeluik De Vreemde Vogel. Het tweede album uit 2021 heeft als titel De Grote Sarah.(2)

Lucky Luke deel 51, Sarah Bernhardt (1982) en De Vreemde Vogel deel 2, De Grote Sarah (2021).

In 1880 stond Sarah Bernhardt voor het eerst op de planken voor La Dame aux Camelias van schrijver Alexandre Dumas fils (1824-1895). Ze speelde het ruim duizend keer, voorafgaande aan haar Amerika-reis. Aldaar ook nog vijfenzestig keer, plus nog enkele keren in Londen in 1881. Daarna pikte ze dit stuk in 1887 weer op. In 1881 werd het dus niet in Parijs opgevoerd.(3)
Nummer 17, met wie de vagebonden niet willen worden opgescheept, is noodgedwongen zwerver geworden, nadat Robert in het vorige album zijn portefeuille heeft gerold. Een misdaad, op zijn zachtst gezegd een rotstreek en al zeker niet sympathiek! Maar er moest natuurlijk een reden worden verzonnen om hem in Parijs te houden en niet naar België te laten terugkeren, waar hij een succesvolle en gewaardeerde speurder was.

Robert en Bertrand ontmoeten Nummer 17 als zwerver.

Er wordt weer eens aangegeven dat het om een stripverhaal gaat. Als de slak het niet beweert, is het wel een van de hoofdpersonages. De slak is dus ook weer aanwezig.
Een coiffeur is een kapper en een maître tailleur een kleermaker.
Toevallig heet de patron van het hotel-restaurant, waar Sarah Bernhardt verblijft, Bernard.
Het adres van Evelyne, Rue Legendre 92 in Parijs, bestaat echt.
Het Franse ochtendblad Le Matin, dat Bertrand leest op pagina 20, prent 4, verscheen in de periode 1883 tot 17 augustus 1944. Vanwege collaboratie tijdens de Duitse bezetting en de antisemitische en pro-naziberichtgeving tijdens de oorlogsjaren, werd de krant bij de bevrijding verboden.(4)
In het vaudevillestuk komen we Lambik tegen op de pagina’s 21 en 23. Vaudeville is “populair muziektheater met liederen dat ontstond op basis van het Franse improvisatietoneel. Het is een theatervorm die lijkt op wat in Nederland en België wordt verstaan onder variété en het kan daarom worden beschouwd als de voorloper van het hedendaagse cabaret en stand-upcomedy.” Een bekende vaudevilleartieste was Jeanne Bernhardt (1851-1900), de zus van... In Nederland was vaudeville in de negentiende eeuw ongekend populair.(5)

Lambik in actie in een gastrolletje als politieman.

Op de trein is duidelijk SNCF te lezen.

Bertrand komt op pagina 30 weer eens in een ziekenhuis terecht.
Voodoo is de Engelse naam voor de Haïtiaanse religie vodou. Een “godsdienst waarin theologische en magische geloven en praktijken, die oorspronkelijk uit West-Afrika afkomstig zijn, worden gecombineerd met rituele en iconografische elementen uit het rooms katholicisme. Dit wordt beoefend in het Caribisch gebied, in Brazilië en in sommige steden en gebieden in Noord-Amerika, voornamelijk door mensen van Afrikaanse afkomst.”(6) “De naam voodoo is na 1932 algemeen bekend geworden door de eerste Amerikaanse horrorfilms met als basis de occulte religies in Zuid-Amerika, in het bijzonder op Haïti.”(7)
SNCF staat voor Société Nationale des Chemins de fer Français, de Franse nationale spoorwegmaatschappij, die zowel reizigers als goederen vervoert. Het bedrijf is in staatshanden. De SNCF werd opgericht op 31 augustus 1937 en ging op 1 januari 1938 van start na de nationalisatie van de vijf grote particuliere spoorwegondernemingen, die allemaal verlies leden.(8)
De broche Libelvrouw is van de hand van de Franse edelsmid en glaskunstenaar René Lalique (1860-1945), die diverse juwelen voor Sarah Bernhardt maakte.(9)

De getekende en de echte versie van René Laliques Libelvrouw.

Met zijn tirade van vloeken op pagina 36, prent 1 en 2, doet Bertrand onwillekeurig denken aan kapitein Haddock uit Kuifje.

Een als kapitein Haddock vloekende Bertrand.

NOTEN