Samenvatting Na Joeki in Delft naar een kostschool te hebben gebracht, zijn Robert en Bertrand getuige van een aanslag op de nabjar van Poenjab. Mangin benadert de zwervers vervolgens om de onderkoning te beschermen. Een anarchistische groep wil namelijk door een gelukte aanslag de relaties met India (toen Brits-Indië) flink verstoren. Als Italiaanse diplomaten uitgedost nemen Robert(ini) en Bertrand(o) hun intrek op het kasteel van graaf de Whetik van Veel. Ze voorkomen nog twee aanslagen op de nabjar. Kwade genius blijkt de internationale spion Cholavar, alias luitenant Dramaix, die als lijfwacht van de nabjar optrad. Hij chanteerde boswachter Firmin om hem te helpen. De nabjar van Poenjab en zijn dochter Jasmina.   Thema Misdaad: aanslagen.

Locatie
Delft, omgeving van Antwerpen.

Periode
Eind negentiende eeuw. In verband met bereden politie in Nederland: zie bijzonderheden.

Vermomming
Mangin als gemaskerde automobilist. Internationaal spion Cholavar als luitenant Dramaix en als man in kapmantel.

Redding
Geen ditmaal. Na een aanslag op de nabjar van Poenjab slaan beide vagebonden op de vlucht, uit angst als daders te worden aangezien.

Bijzonderheden

Op de eerste prent is de koets overduidelijk op bovenstaande foto gebaseerd. Het is Onderneming van Maassluis op Delft.(1)

• Op pagina 1 is op een paardentram of koets de naam Onderneming Maassluis op Delft te lezen. Dit bedrijf heeft echt bestaan.
• Nederland kent bereden politieafdelingen sinds 1897. De eerste was in Rotterdam.
• Het album staat vol met woordgrapjes, als Graaf de Whetik van Veel, luitenant Dramaix en nabjar Kach-Mir van Poenjab. Dramaix is een naam die niet zou misstaan in Asterix. Kashmir is een gebied dat met name in het huidige India en Pakistan ligt, maar ook een stukje in China. Tussen eerstgenoemde twee landen is het een bron van spanningen.
• Ook Poenjab, ofwel Punjab, is een voormalige provincie van Brits-Indië die na de onafhankelijkheid van India en Pakistan in 1947 werd opgesplitst. Een eeuw daarvóór, na de Tweede Sikh-Oorlog (1848-1849) verviel Poenjab aan Brits-Indië.
• Een onderkoning (pagina 6, prent 2) heet in de taal Punjabi “visaraja”, in het Hindi “vais-roy”.(2) Een nabjaar, beter bekend als abjaarof absjaar is een Vlaams woord voor "rare, speciale persoon".(3) Vermoedelijk heeft Vandersteen daar deze 'titel' vandaan gehaald. In Punjab leefden zeker in de negentiende eeuw voor het overgrote merendeel Sikhs. Desondanks is de nabjar in dit verhaal een Hindoe en geen Sikh. Ten eerste hebben Sikhs baarden, ten tweede heeft zijn dochter het over onaanraakbaren (pagina 27, prent 9). Dat zijn mensen die buiten het Hindoe kastenstelsel vallen, de onderste laag in de maatschappij.
• In Delft lag in de negentiende eeuw de kostschool De Oude Delft 161, "een deftig instituut van naam". In 1849 werd de school overgenomen door Hubertus van Nerum. In 1866 werd Johannes Schouten er ‘instituteur’."(4) Wellicht is de kostschool van Joeki hierop gebaseerd.
• Op pagina 28, prent 6, herkennen we de Oude Langedijk in Delft.(5)

• Op pagina 4 wordt gewag gemaakt van frieten met biefstuk. Dit hoeft geen anachronisme te zijn.  "Het verhaal gaat dat de verkoop van friet op straat begon op de Pont Neuf in Parijs, ergens halverwege de negentiende eeuw, waarna de gewoonte zich snel verspreidde. In 1862 wordt melding gemaakt van een zekere Fritz, afkomstig uit de Elzas, die op de kermis in Luik friet verkocht. In 1864 is men in Engeland begonnen met de verkoop van de bekende Fish and Chips. Aan het eind van de negentiende eeuw waren er friettenten door heel Europa."(6) Wat de waarheid ook moge zijn, zowel Belgen als Fransen claimen de friet te hebben uitgevonden.(7)
• In dit album komt een man met een grijze kapmantel voor. Wederom een geliefd Vandersteen-thema, onder meer bij De Rode Ridder, Suske en Wiske en losse Vandersteen-verhalen.

NOTEN

1. https://stalhouderijen.blogspot.com/?view=classic
   https://www.delftkijkt.nl/VERVOER%20IN%20DELFT.html
2. Via Google Translate.
3. http://vlaamswoordenboek.be/definities/term/abjaar
4. https://pareau.nl/andere-families/arnold-lodewijk-van-moock/kostschool-delft/ en https://www.achterdegevelsvandelft.nl/huizen/Oude%20Delft%20161.htm
5. https://www.delftkijkt.nl/delft%20foto%27s/DELFT%20v_a_%201900.php?paginaid=260479
6. https://www.frietopia.nl/frietopia/wiki/geschiedenis-van-de-friet/
7. De geboorte van het frietje, in: Aad Ouborg, Michiel Houdijk (red.), Het Grote Frietboek (Ellen Scholtens, Trichis Publishing, 2010, pagina 27)