| 10 BEO DE VERSCHRIKKELIJKE |
BIBLIOGRAFISCH
Titel: De Klassieke Avonturen van Nero 14: Beo de Verschrikkelijke
Voorpublicatie: Het Volk (22/02/1952 – 03/07/1952)
Eerste albumuitgave: december 1952
HET VERHAAL
Madam Nero laat haar man in de waan dat hij zijn arm gebroken heeft na een val van de bankettafel op het einde van het voorgaande verhaal. Hij ontvangt 250 frank van de kostenloze ongevallenverzekering en doet er alles voor om 100.000 frank binnen te rijven, een premie die wordt toegekend bij volledige werkonbekwaamheid.
Mijnheer Pheip, de francofone burgemeester van Moerbeek, die nog niet zo lang geleden debuteerde in De Zwarte Voeten en in het daaropvolgend verhaal De Bronnen van Sing Song Li in het huwelijk trad met Madam Pheip, heeft op de vogelmarkt een beo gekocht om de eenzaamheid te breken. "Maain vrouw, ke weet het, laat mai dikwails allien, dan ies zai in Moscou, dan op de Filipines. Enfin zai is nooi a la maison" (strook 7).
|
En
de lol begint al bij de cover. (Luc Cromheecke
heeft een herdruk met hertekende cover in bezit,
nvdr)
Pheip is ontroostbaar en verkeert op sterven na dood. Zijn hartaderklep is verstopt door het verdriet. Nero belooft de vogel terug te brengen, niet zozeer omwille van de beloning van 200.000 frank, wel om het leven van Pheip te redden.
Wat volgt is een kolderesk avontuur boordevol gags en slapstick, een achtervolging over Belgisch Congo (Boma) naar Indië, de thuishaven van Beo de verschrikkelijke.
In Afrika vindt Nero Jef Pedal en zijn vrouw Isabelle, die zich in Belgisch Congo hebben gevestigd. "In België is immers geen geld meer te verdienen voor een ondernemende jonge man". Verder valt Nero voor de charme van een babyolifantje, krijgt hij het aan de stok met een gorilla, pygmeeën, giraffenvrouwen en meent hij onderhevig aan een zonnesteek keizer van Egypte en de Soedan te zijn. In India vallen Pheip, Nero en Petoetje in handen van de geheime sekte van Jama Mosjid. En uiteraard is er onvermijdelijk Beo die constant stokken in de wielen steekt om het Nero en co lastig te maken. Tot Beo in zijn thuisland een vrouwtje vindt, een nestje bouwt en aan een kroost begint. Wanneer Nero Beo van de dood redt uit de wurggreep van een slang, stelt het vogelpaar zich uiteindelijk toch bereid tot ballingschap in België.
Naast een olifant en een nest Beo's neemt het gezelschap ook nog eens twee koningstijgers onder de arm. Na wat obstakels met fakirs, een octopus, potvis, drenkeling en een Grieks munitieschip arriveren onze vrienden in Gent Zeehaven waar ze worden verwelkomd door burgemeester De Paepe, het schepencollege en de fanfare De Verenigde Pottepakkers van Tjeeleskeist.
Pheip is bij het zien van Beo op slag genezen, de koningstijgers worden aan de Zoo in Antwerpen geschonken, het olifantje wordt Petoetjes speelkameraad en Nero en zijn vrouw vertrekken op vakantie — we zijn begin juli 1952 — naar zee... waar het volgend avontuur De Bende van de Zwarte Kous zal aanvangen.
SITUERING
In de periode van de publicatie van Beo de Verschrikkelijke tekent Marc Sleen naast Nero ook nog Piet Fluwijn en Bolleke en De Lustige Kapoentjes in 't Kapoentje en Fonske in Doorbraak. Stropke (in De Volksmacht) is aan zijn laatste jaar toe net als Pollopof in Ons Zondagsblad die vanaf 16 november 1952 plaats ruimt voor een nieuwe reeks Oktaaf Keunink.
Het album van Beo de Verschrikkelijke, het veertiende Nero-avontuur, verschijnt nog hetzelfde jaar, samen met De Erfenis van Nero. Hiermee zijn zes Nero-strips in album verschenen. De vormgeving van beide albums is merkwaardig: de covertekening wordt met een witte rand omkaderd en het papier waarop de albums worden gedrukt is flinterdun. Beide verhalen zullen in 1954 worden herdrukt met een andere omslagtekening.
POLITIEKE EN MAATSCHAPPELIJKE DUIDING
Sleen schetst met het gezin Pedal een aardig beeld, typerend voor de jaren vijftig, van de uitgeweken Vlaming die als koloniaal zijn geluk beproeft in Belgisch Congo. Over de Congolese bevolking wordt in diezelfde tijdsgeest vrij laatdunkend gedaan. "Met die bijgelovige negers is niets aan te vangen" (strook 61), ze blijken kleinzerig (strook 66-67), zijn opgevoed bij de wilde beesten in de bossen (strook 96) en zijn helemaal niet opgezet met de blanke overheerser (strook 96). Bovendien is in Congo de sociale hervorming niet voldoende doorgevoerd (strook 125).
Een
stomdronken Beo zingt "Vivan Boma, petaaten met... hik... rupsen!",
een Vlaams lied waarin Sleen toepasselijk bomma vervangt door de Congolese
stad Boma. Het fragment doet denken aan het banket naar aanleiding van
een bezoek aan Zaïre in 1975 door toenmalig premier Leo Tindemans,
waarbij Gérard Madiata — en niet zoals vaak
vermeld Papa Wemba — tot grote hilariteit bij de
Belgische delegatie "Viva Bomma, patatten met saucissen" zong.
Bij
hun achtervolging op Beo stuiten Nero en co tekens op het zinnetje "Beo
was hier" dat de gewiekste vogel op alle mogelijke plaatsen heeft
neergekalkd. We zien hier duidelijk een verwijzing naar "Killroy
was here", de beruchte graffitizin die opdook ten tijde van
de landing in Normandië in 1944. Terwijl de Amerikaanse troepen vooruitgang
boekten, ontdekten ze tot hun verrassing dat het opschrift "Killroy
was here" hun telkens was voorafgegaan. Het verhaal wil dat
Adolf Hitler een spion vermoedde achter deze Killroy
en dat Joseph Stalin op de Conferentie van Potsdam aan
een Russische assistent vroeg wie die Killroy nu wel mocht zijn. De slogan
"Killroy was here" werd meestal neergeschreven samen
met een tekening van een mannetje die met grote neus over een muurtje
komt piepen. Ook deze tekening vinden we in Sleens werk in de jaren veertig
meermaals terug. Verder zien we ook nog Nero met een zonnesteek die besluit Faroek van de troon te stoten en keizer van Egypte en Soedan te worden. Farouk I was koning van Egypte sinds 1934 en werd afgezet door een coup onder leiding van Nasser. Op 23 juli 1952, drie weken na het einde van dit verhaal, werd hij gedwongen af te treden.
IN DE MARGE
• Zowel in dit als in het voorafgaand verhaal zijn er onderlinge verwijzingen. Op het einde van Het Vredesoffensief van Nero is er een banket met het goed beschonken drietal Harry Truman, Joseph Stalin en Nero. Onder de tafel vinden we in gezelschap van een fles Beaujolais hoofdredacteur Jan De Spot en Marc Sleen met het scenario van het volgend verhaal. Bij de aanvang van Beo de Verschrikkelijke blijkt Nero's arm in het verband na een val van de tafel bij het 'spietchen' tijdens het banket met Jef en Harry.
• In Beo de Verschrikkelijke probeert Nero volledig werkonbekwaam te worden om zo een verzekeringspremie van 100.000 frank op te strijken. Het weekblad Ons Zondagsblad, voorheen een bijvoegsel van de krant Het Volk, organiseerde in die periode een "kosteloze ongevallenverzekering", waarvoor in alle uitgaven van Het Volk uitgebreid reclame werd gevoerd.
• Van Zwam mag dan wel zijn titelrol kwijtgespeeld zijn, Jef Pedal vergaat het al niet veel beter. In de eerste zeven verhalen krijgt hij een actieve rol toebedeeld, maar dan gaat het bergaf. In het begin van het negende verhaal, De Hoed van Geeraard de Duivel, speelt hij nog wel mee, maar dan laat Geeraard hem samen met Spier en Van Zwam verdwijnen. Eenmaal teruggetoverd vertrekken Jan Spier en Van Zwam naar Indië, Jef Pedal keert terug naar zijn Isabelle. En wanneer twee verhalen later Nero zijn vrienden laat optrommelen, duikt Jan Spier op. Maar Pedal laat het afweten: hij ligt met griep in bed. In dit verhaal krijgen we opnieuw Jef Pedal op het toneel, maar het avontuur laat hij aan zich voorbijgaan. Hij heeft maar één namiddag vrij en zou niet graag ontslagen worden. Pedal zal pas tien verhalen later in Operatie Koekoek worden heropgevoerd als een vergeten personage. In De Krabbekokers krijgt hij nog eens een gastrolletje om felicitaties uit te brengen bij het vijftigste Nero-verhaal en dan is het wachten tot in 1984 (De Gouden Patatten), waarin Jef zijn rouw komt betuigen bij de doodgeschoten vriend Van Zwam. Meteen kan hij aanschuiven in het rijtje stripfiguren die in staking gaat als protest tegen Sleens beslissing om Van Zwam te laten sterven. Uit de tekenpen van Dirk Stallaert krijgt Jef Pedal sporadisch nog een cameo, zowel in de stripreeks als in losstaande tekeningen, maar een tekstrol zit er niet meer in.
• Mijnheer Pheip, die onder de slof van zijn Madam haar familienaam heeft overgenomen, gaat doorgaans door het leven met de voornaam Philemon. Toch heet hij in enkele verhalen anders: in De Bende van de Zwarte Kous heet hij Oscar, in De Daverende Pitteleer Antoine en in Mister Nobody Charles-Louis. In dit verhaal wordt hij Isidoor genoemd.
• Het babyolifantje lijkt niet erg Sleeniaans. Vooral de typische mond en de grote ogen met ingesneden pupillen doen denken aan Disney of Fleischer (Betty Boop). Het hele verhaal zit overigens vol met visuele grappen die aanleunen bij de tekenfilm.
• Nero waant zich Tarzan (strook 104-105). De succesvolle verfilmingen met Johnny Weissmuller in de jaren dertig en veertig liggen nog vers in het geheugen.
• En dan Beo. Toen Marc Sleen van 1950 tot 1953 in het Waalse Ter Hulpen woonde, kreeg hij van een kok die er op het kasteel werkte, een beo (Gracula religiosa) cadeau. Twintig jaar lang was de beo de trouwe vriend van de tekenaar. Hij vloog rond, nam dagelijks zijn bad in de keuken, was een meesterlijke imitator van alle mogelijke geluiden — van een trein tot de melkboer — en sprak zeker zo goed als een papegaai. Het laat dan ook geen twijfel waar Sleen zijn inspiratie voor Beo de Verschrikkelijke vond.
• Kiwi de kiwi doet Mijnheer Pheip in de gelijknamige strip meteen herinneren aan zijn beo. Beo zelf maakt zijn rentree in Beo Is Back en krijgt eveneens een rol toebedeeld in De Steen van Abraham, De Blauwe Woestijn en Zilveren Tranen. Op de backcover vinden we een afbeelding van Beo terug bij de oudste albums begin jaren vijftig, op de achterkant van Nero-strips uit 1960 en op de gewijzigde backcover van De Klassieke Avonturen van Nero uitgegeven door Standaard Uitgeverij.
• In Antwerpen draagt een stripspeciaalzaak de naam Beo. Deze is hiermee niet de enige die verwijst naar de Nero-strip. In Brussel is er Het B-Gevaar, in Gent Adhemar, in Damme Aha!! Tussen boek en strip en in Rotterdam was er indertijd Nero Interstrip.
