In 1987 verschijnt het negentiende verhaal van Alex, Het Paard van Troje. In 1988 ontstaat een conflict tussen Jacques Martin en zijn uitgeverij Casterman. Hij verwijt de uitgever ondermeer dat hij te weinig aandacht heeft voor zijn reeksen. De promotie van de uitgever gaat meer naar de 'moderne' reeksen uit het blad À Suivre (Wordt Vervolgd) dan naar de traditionele verhalen die de uitgever groot hebben gemaakt. Het komt tot een breuk. Jacques Martin begint een juridische procedureslag tegen de uitgeverij. De reeksen van Jacques Martin, Alex, Lefranc en Tristan, worden on hold gezet.(1)

Een nieuwe held

Jacques Martin blijft niet bij de pakken zitten en start een nieuwe reeks met een nieuwe held: Orion. Het eerste deel, Le Lac Sacré / Het Heilige Meer, verschijnt in 1990 bij de uitgeverij Bagheera, een uitgever van kinderboeken.(2)

De verhalen van Orion spelen zich af in het Oude Griekenland in de tijd van Pericles, tijdens de Peloponesische oorlogen. Er zijn duidelijke parallellen tussen Alex en Orion. Al in de aanvang van het eerste verhaal neemt Orion de verdediging op zich tegen ruiters die een dorp overvallen.(3) Roekeloos daagt Orion een troep hoplieten uit, hij spaart zijn kritiek op de groten niet.(4) Een vleugje romantiek ontbreekt evenmin. In Sparta ontmoet Orion de slavin Hilona, op wie hij verliefd wordt. Hij noemt haar uitdrukkelijk "mijn vriendin".(5)

Stoutmoedige verdediger (Orion 1: Het Heilige Meer).

Romantiek, Orion verliefd op Ilona (Orion 1: Het Heilige Meer).

Alex voert opdrachten uit in dienst van Julius Caesar. Orion trekt naar Sparta in opdracht van Pericles. Voor beiden (Caesar en Pericles) komt staats- of eigenbelang op de eerste plaats. Daar stopt de vergelijking. Alex en Caesar blijven (min of meer) bevriend. Orion daarentegen komt steeds in conflict met Pericles. In Het Heilige Meer levert Pericles Ilona uit aan de Spartanen en in De Styx bedriegt Pericles Orion. Tegen Orion laat Pericles uitschijnen dat hij met de stam van de leeuwmensen wil samenwerken tegen Sparta, maar in werkelijkheid zal hij met de Spartanen complotteren om de leeuwmensen uit te moorden, en gelijktijdig Ilona te vermoorden. Grosso modo wordt Orion door alle politieke leiders met wie hij omgaat bedrogen, ook door Amyrtaios (in De Farao) die hij met een groep Griekse huurlingen te hulp kwam in de opstand tegen de Perzen, die op dat ogenblik Egypte overheersten.(6)

Eigenbelang op de eerste plaats, Ilona wordt opgeofferd (Orion 1: Het Heilige Meer).

Bedrogen door alle politieke leiders (Orion 3: De Farao).

De beschrijving van Sparta die Jacques Martin geeft, is het traditionele beeld van de  harde, (wrede), gedisciplineerde Spartaanse samenleving met een sterk standenverschil.

Het wrede Sparta (Orion 1: Het Heilige Meer).

De titel van het verhaal, Het Heilige Meer, werd door Jacques Martin vaak geciteerd als een komend Alex-verhaal(7), weliswaar slechts als een idee met een (gedeeltelijk) andere inhoud.

Een scharnierperiode

De reeks Orion wordt gemaakt op een duidelijke scharnierperiode in Jacques Martins leven.

Het Heilige Meer is het laatste verhaal dat Jacques Martin volledig zelf getekend heeft. De pagina's 31 tot 46 van De Styx worden afgewerkt door Christophe Simon. Ook het volgende verhaal, De Farao, wordt getekend door Christophe Simon. De oogproblemen van Jacques Martin maken het voor hem onmogelijk zijn verhalen nog volledig zelf af te werken. Hij ging op zoek naar een jonge tekenaar. Christophe Simon volgde avondlessen tekenen. Een leraar van die cursus, die wist dat Martin jonge tekenaars zocht, bracht Simon in contact met Martin.(8) Het overnemen van een begonnen verhaal is een hele klus. Martin wou niet dat men een verschil in tekenstijl zou merken tussen de twee delen. Simon moest herhaaldelijk pagina's opnieuw tekenen.(9) Het lukte.

Jacques Martin vindt dat het optreden van de leeuwmensen in De Styx kan. Het is de verbinding tussen de Griekse geschiedenis en de mythologie waarin wezens als half mens, half dier (de Minotaurus, centauren) voorkomen.(10)

Leeuwmensen, een verbinding tussen geschiedenis en mythologie (Orion 2: De Styx).

Wanneer Bagheera zich terugtrekt uit de uitgavemarkt voor stripverhalen, start Jacques Martin zijn eigen uitgeverij, Orix, een samentrekking van Alex en Orion. Orix brengt de eerste delen van Les Voyages d' Orion. Omdat het leiden van een uitgeverij te veel tijd in beslag neemt, laat Jacques Martin de distributie over aan Dargaud. In se wordt Orix een inprint van Dargaud. Bij het Franstalige album Le Styx (1996) staat op de cover nog Orix, maar binnenin wordt Dargaud al vermeld als uitgever. Le Pharaon (1998) is duidelijk een uitgave van Dargaud.(11)

Het einde van Orion

Wanneer de breuk met Casterman hersteld is, keert Martin terug naar Alex. Nochtans had  hij al een hele rits verhalen over Orion in zijn hoofd: Le Roi des Rois, Syracusa, L'Espion de Carthage, Le Messager d'Athènes.

Het meest concreet is Le Roi des Rois, op de achterflap van Le Pharaon als het vierde verhaal aangekondigd. Het verhaal zou getekend worden door Cédric Hervan, die al meewerkte aan Le Pharaon en was gepland voor 2004. Orion trekt met de vizier Baalgoas (uit het album Le Pharaon) naar Persepolis. De koning der koningen is een marionet in handen van machtige magiërs. In Perzië is ook een Griekse kolonie. Orion overtuigt enkele van de inwoners om naar Athene terug te keren ten koste van een hevige achtervolging.(12) Van het verhaal zijn slechts van enkele pagina's een scenario en découpage gemaakt.(13)

Aankondiging Le Roi des Rois. (Orion 3: Le Pharaon).

Storyboard Le Roi des Rois, p. 1 (uit Jacques Martin, Le Voyageur du Temps, p. 405).

Uitgeschreven dialoog Le Roi des Rois, p. 1 (uit Jacques Martin, Le Voyageur du Temps, p. 405).

Het leek het einde van Orion. Nochtans zal er een vierde deel in de reeks verschijnen. Het is Marc Jailloux zelf die het voorstel indient voor De Orakels.

Als assistent van Gilles Chaillet, die jarenlang Lefranc tekende en qua tekenstijl zeer dicht aanleunt bij Jacques Martin, is het voor hem geen probleem om een stijl te hanteren die nauw aansluit bij de vorige verhalen.(14) In De Orakels zal Orion een complot verijdelen dat opgezet is door tegenstanders van Pericles om met de steun van Sparta de democratie van Pericles te vervangen door een oligarchie. Orion verneemt van het Orakel van Necromantion(15) dat Ilona nog leeft. Een opstap of een vraag naar een vervolg? Het verhaal verschijnt bij Casterman in 2011, na de dood van Jacques Martin. De Orakels is meteen het laatste verhaal van Orion.

Ilona leeft (Orion 4, De Orakels).

De reeks Orion heeft zijn belang in het gehele œuvre van Jacques Martin. Het is meer dan het opvullen van de leemte die ontstaan was bij de breuk van Jacques Martin met Casterman. Het was de leerschool voor Christophe Simon, die de reeks Lefranc overnam van Gilles Chaillet, om later enkele verhalen van Alex te tekenen.(16) Het was de uitdaging voor Marc Jailloux om een  verhaal over Orion te schrijven en zo de poort te openen naar Alex.

Het is duidelijk dat Jacques Martin enorm veel zorg besteedde aan Het Heilige Meer. Orion moest op gelijke hoogte staan met Alex.

In het Nederlands verscheen het eerste verhaal vrij snel na de start van de reeks in 1991 bij uitgeverij Loempia. Het was wachten tot Casterman in 2009 De Styx en De Farao uitgaf.

GERAADPLEEGDE BRONNEN

1. Jacques Martin, Le Voyageur du Temps (Patrick Gaumer, Casterman, 2021, p. 398)
   Avec Alix: L'Univers de Jacques Martin (Thierry Groensteen, Alain De Kuyssche & Jaques Martin, Casterman, 2002, p. 251)
2. Orion 1: Het Heilige Meer verschijnt bij uitgeverij Loempia in 1991)
3. Orion 1: Het Heilige Meer, p. 3-5
4. Orion 1: Het Heilige Meer, p. 30, 46
   Orion 3: De Farao, p. 39
5. Orion 1: Het Heilige Meer, p. 45
6. Orion 3: De Farao, p. 44
7. Avec Alix: L'Univers de Jacques Martin (Thierry Groensteen, Alain De Kuyssche & Jaques Martin, Casterman, 2002, p. 144)
8. Au Fil du Mékong: Propos et Crayonnés de Jacques Martin et Christophe Simon (Editions Point Image - JVDH, 2007, p. 7)
9. Au Fil du Mékong: Propos et Crayonnés de Jacques Martin et Christophe Simon (Editions Point Image - JVDH, 2007, p. 11)
10. Avec Alix: L'Univers de Jacques Martin (Thierry Groensteen, Alain De Kuyssche & Jaques Martin, Casterman, 2002, p. 261)
11. Eerste uitgave van Alex 22: De Barbaren en De Dooltocht van Alex 2, Lefranc 13: De Diefstal van de Spirit verschenen eveneens bij Dargaud.
12. Avec Alix: L'Univers de Jacques Martin (Thierry Groensteen, Alain De Kuyssche & Jaques Martin, Casterman, 2002, p. 262)
13. Jacques Martin, Le Voyageur du Temps (Patrick Gaumer, Casterman, 2021, p. 402, 405)
14. Hij zal trouwens een van de vaste tekenaars van Alex worden.
15. Eigenlijk Necromanteion, het orakel van de dood.
16. Hij had al de korte strips verzorgd in De Dooltocht van Alex.