De eerste uitgave uit 1996 verscheen bij Casterman.

Het Paard van Troje verscheen in november 1987. Het wordt bijna tien jaar wachten op het volgende verhaal O Alexandrië. De lange pauze heeft meerdere oorzaken. Rond 1991-1992 wordt Jacques Martin getroffen door een oogkwaal. Problemen met het netvlies zorgen ervoor dat hij niet meer scherp ziet en in de onmogelijkheid komt om zijn tekeningen af te werken. In zijn atelier liet Martin een soort retroprojector installeren die het beeld vergrootte op een scherm. Martin tekende en las zonder naar zijn blad te kijken, maar zag het resultaat vergroot op een scherm.(1) De afwerking van zijn platen zou hij moeten overlaten aan medewerkers.(2)

Een tweede reden voor het lange wachten, was een conflict tussen Martin en uitgeverij Casterman.(3) In 1990 startte Martin zelfs met een Griekse alternatieve held, Orion, die hij uitgaf bij Bagheera en in het Nederlands bij uitgeverij Loempia.

Op de cover van O Alexandrië staat enkel de naam van Martin als auteur, maar binnenin wordt vermeld dat de decors van de hand zijn van Rafael Moralès en dat Marc Henniquiau en Rafael Moralès meegewerkt hebben aan de personages. Bij het opstarten van zijn De Reizen van-project had Martin Rafael Moralès geëngageerd om het eerste album over Egypte te tekenen. Rafael leerde Martin kennen tijdens het stripfestival van Sierre (1986). In 1987 werd hij assistent van Martin. Beiden woonden toen in de omgeving van het meer van Lausanne. Rafael heeft een opleiding als decorateur.(4) Marc Henniquiau werd begin jaren 1990 assistent van Martin. Voor De Reizen van Alex tekende hij twee delen over de scheepvaart in de oudheid.

Het verhaal start in Karnak. Alex en Enak zijn door Senoris(5) naar Egypte ontboden. Zij vernemen dat hij gevangen zit in de tempel van Ramses III. Senoris vertelt aan Alex en Enak dat er een twist was tussen twee groepen priesters, waarbij de tempel van Amenophis III(6) is vernietigd. Senoris is van Alexandrië naar Karnak gestuurd om de orde te herstellen. Daar heeft hij het bezoek gekregen van Qaa, die hem verteld heeft over een schat die koningin Hatsjepsoet ontving na haar expeditie naar Poent. Qaa heeft aan Senoris meegedeeld waar de schat zich bevindt. Qaa vroeg om de bergplaats niet te vertellen aan "een onreine geest".

Senoris kent de bergplaats van de schat ven koningin Hatsjepsoet.

Ptolemaeus XIII, die vernam dat Senoris wist waar de schat van Hatsjepsoet verborgen was, liet Senoris folteren en gevangenzetten in de tempel. Senoris vertelt waar de schat verborgen is.

Wanneer Alex en Enak vertrekken, is het donker. Om over de Nijl te raken, nemen ze een boot, de bark van Amon, een heiligschennis. Ze worden gevangen en op kruisen gebonden op bevel van Ptolemaeus XIII. Cleopatra bevrijdt Alex en Enak, in de hoop dat zij aan haar de bergplaats zullen verraden.

Met de hulp van Qaa kunnen ze uit het paleis van Cleopatra ontkomen. Ze slagen er ook in om via een ondergrondse schacht Senoris te bevrijden. Senoris is zo verzwakt dat hij sterft in een oase.

Cleopatra bevrijdt Alex en Enak.

Enak ontraadselt de formule die Senoris kende om de schat te vinden. Alex vindt de schat. De kist met de schat valt en de edelstenen vallen in het woestijnzand, waar woestijnbewoners (vrienden van Qaa) zich meester maken van de buit. Alex en Enak verzamelen een schamele rest van de schat en bezorgen die aan Cleopatra.

Enak lost het raadsel op.

De titel van het album lijkt in eerste instantie vreemd. Het hele verhaal speelt zich af in Karnak en omgeving. Senoris is dan wel vizier in Alexandrië, maar hij zit gevangen in Karnak. Op de eerste pagina komen Alex en Enak vanuit Alexandrië aan in Karnak en op de laatste pagina zijn ze op weg naar Alexandrië om naar huis weer te keren. Een stervende Senoris verzucht echter later in het verhaal dat hij ernaar verlangt zijn stad Alexandrië terug te zien.

Aankomst in en vertrek uit Karnak.

Jacques Martin had veel ideeën over de volgende verhalen. In zijn autobiografie van 1984 geeft hij de exacte volgorde van verhalen die hij wil schrijven na De Keizer van China. Na Het Paard van Troje plant hij O Alexandrië. Hij ziet het verhaal vooral als het album van de terugkeer van Qaa.(7) Het eerste deel van De Reizen van Alex over Egypte brengt overwegend reconstructies van Karnak. Het is dan ook gemakkelijk voor Rafael Moralès, die ook dat album maakt, om het verhaal gelijktijdig in Karnak te laten afspelen.

De Reizen van Alex: Egypte (1), getekend door Rafael Moralès.

O Alexandrië is het eerste verhaal waarin Cleopatra een rol speelt. Martin spint een deel van het verhaal rond de vete en vijandige verhouding tussen Cleopatra en haar broer.

Martin gebruikt (naar Franse gewoonte) de Griekse schrijfwijze voor de Egyptische farao Amenhotep: Amenophis. Hij laat de dodentempel van Amenhotep III verwoesten in de Ptolemaeïsche  tijd. De tempel werd al veel vroeger verwoest door een aardbeving. De Ramsessiden gebruikten elementen uit de tempel voor hun bouwwerken.

Voor de afbeelding van Cleopatra baseerde Martin zich op een basreliëf  uit de derde eeuw voor Christus dat bewaard wordt in het Louvre.(8)

Cleopatra in Alex 20, O Alexandrië en het model in het Louvre (foto uit L'Histoire Hors-Série: Les Mondes d'Alix).

O Alexandrië verscheen rechtstreeks in album bij Casterman in september 1996.

Illustratie van de titelpagina.

GERAADPLEEGDE BRONNEN

1. Avec Alix: L'Univers de Jacques Martin (Thierry Groensteen, Alain De Kuyssche & Jaques Martin, Casterman, 2002, p. 244-245)
2. Een voorbeeld van deze werkwijze uit De Groene Rivier met schets van Jacques Martin, schets van Rafael Moralès en uitgewerkte tekening in Avec Alix: L'Univers de Jacques Martin, p. 250.
3. Casterman besteedde minder aandacht aan haar klassieke strips en plaatste de moderne strips uit haar blad A Suivre/Wordt Vervolgd meer op de voorgrond. Martin begon een juridische strijd met zijn uitgever, waardoor zijn reeksen geblokkeerd werden. Jacques Martin: Le Voyageur du Temps (Patrick Gaumer, p. 398)
4. Le Duel Tintin - Spirou (Hugues Dayez, p. 55)
5. Uit Alex 2: De Gouden Sfinx.
6. De vertaler nam de Franse naam van de farao over. In het Nederlands Amenhotep.
7. Avec Alix: L'Univers de Jacques Martin (Thierry Groensteen, Alain De Kuyssche & Jaques Martin, Casterman, 2002, p. 144)
8. Pauvre Cléopâtre (Maurice Sartre in L'Histoire, Hors-série: Les Mondes d'Alix, maart 2018, p. 56)