Sinds 1965 is Casterman de uitgever van de stripreeks Alex. De reeks is een succes en heeft een trouwe lezersschaar. Vanaf het ogenblik dat Jacques Martin oogproblemen krijgt en hij het tekenen moet doorgeven aan medewerkers, nadat hij de scenario's moet overlaten aan assistenten en na zijn dood een rits tekenaars en scenaristen de reeks voortzetten, kent Alex de nodige ups en downs. Jacques Martin sterft in januari 2010. In oktober ontmoeten Denis Bajram en Valérie Mangin(1) Reynold Leclercq, uitgever bij Casterman, elkaar in Brussel. Leclercq vraagt aan Mangin of ze een scenario wil schrijven voor Alex. Mangin is verrast. Ze is historica, gediplomeerd aan de in Frankrijk gerenommeerde Parijse École des Chartes. Ze bespreekt de mogelijkheden met Barjam en dient een project in. Het comité Martin (met onder andere de kinderen van Jacques Martin) gaat akkoord. In 2012 verschijnt het eerste deel van de reeks Alex Senator, De Adelaars van Merula.

Alex een vijftiger (illustratie van de backcovers van de albums van Alex Senator).

 

Concept van de reeks

Valérie Mangin begint de reeks in het jaar 12 vóór Christus, het ogenblik waarop de macht van Augustus geconsolideerd is. Alex heeft in de burgeroorlog de zijde van Octavianus (Augustus) gekozen. Hij is nu een vijftiger en senator. Naast Alex wordt in het eerste deel van de reeks ook een belangrijke rol gespeeld door zijn twee zonen: Titus en Khephren. Titus is de zoon van Alex en een onbekende moeder (alhoewel in tekst en tekening vanaf het derde album hints gegeven worden).(2) Khephren is de zoon van Enak en een hofdame van Cleopatra, die door Alex geadopteerd is na het verdwijnen van Enak. In het vijfde album, De Schreeuw van Cybele, zullen Titus en Khephren zelfs de hoofdrol spelen en verschijnt Alex pas op pagina 35 op het toneel. In dat album maakt Titus ook kennis met Camma, zijn vriendinnetje. In het eerste album is Enak afwezig. In een interview van 8 augustus 2012 op ActuaBD.com laat Mangin al uitschijnen dat Enak nog een rol heeft.(3)

Khepren en Titus: de zonen van Alex (Alex Senator 1: De Adelaars van Merula).

In de eerste zeven verhalen is een belangrijke rol weggelegd voor Augustus en zijn vrouw Livia. De verhouding tussen beiden en de wil van Livia om haar zoon Tiberius Augustus te laten opvolgen, zijn de motor van het verhaal.

Keizer Augustus (Alex Senator 2: De Laatste Farao).

Alex heeft enkele trouwe gezellen die in meerdere verhalen meespelen: Xanthos, de Griekse slaaf die hij volkomen vertrouwt, en de centurio Quintus. Ook Septima, de voedster van Khephren en Titus, komt af en toe in beeld.

Van het openingstrio, Alex, Titus en Khephren verdwijnen Khephren en Titus geleidelijk aan uit beeld. Khephren komt om in deel 7, De Macht en de Eeuwigheid. Van dan af is hij een droomfiguur bij Enak. Titus verdwijnt in deel 10, Het Woud der Carnivoren. Hij is met Tiberius mee naar Dalmatië.(4) In deel 14, De Eed van Arminius, duikt Titus weer op, om op avontuur te trekken met zijn vader. Dit verhaal speelt zich af in -9. Titus is nu drie jaar ouder dan in het begin van de reeks.

In de avonturen van Alex omvat elk avontuur één album. Bij Alex Senator worden sommige verhaallijnen over meerdere albums gespreid, naast verhalen die zich wel beperken tot één album. Andere formules zijn eveneens mogelijk. Het negende album, De Schimmen van Rome, bouwt verder (zonder dat de lectuur ervan essentieel is) op het vorige verhaal, De Gifmarkt, en voltooit eveneens de tweede cyclus van de reeks (de delen 4 tot 7). In de Atlantis-cyclus (vanaf deel 12, De Schijf van Osiris) is elk verhaal zelfstandig te lezen. De tocht naar Atlantis is slechts een los bindmiddel. Mangin gaat nog een stap verder wanneer ze aanvaardt een regulier Alex-verhaal te schrijven, Het Oog van de Minotaurus, een schijnbaar afgerond verhaal dat een ultieme ontknoping vindt in haar reeks Alex Senator in deel 13, Het Hol van de Minotaurus.(5)

Een andere ontknoping dan in de reguliere Alex-reeks (Alex Senator 13: Het Hol van de Minotaurus).

Om de albums op elkaar te laten aansluiten, introduceert Mangin nieuwe figuren in een album om een brug te maken naar een volgend verhaal. Zo wordt Quintus Maximus Rufus vermeld op pagina 22 in De Adelaars van Merula. Hij speelt een beperkte rol, wordt naar het einde van het verhaal belangrijker en essentieel in het volgende album, De Laatste Farao. Uit het niets duikt in De Slaaf van Khorsabad Isispriesteres Tefnoet op. Uiteindelijk blijkt dat zij Alex kwam verwittigen dat Enak "op sterven na dood was" toen hij in het Isisheiligdom aankwam. Ze vormt een brug naar het volgende verhaal, De Schijf van Osiris.(6)

Titus en Khephren hebben een verschillende belangstelling (Alex Senator 2: De Laatste  Farao).

De tekenstijl verschilt van de stijl in de reguliere reeks, alhoewel ook daar de verschillen in tekenstijl tussen de tekenaars soms groot zijn. Thierry Démarez is een expert in het weergeven van gezichtsuitdrukkingen.

 

Alex / Alex senator

De reeks Alex Senator is dan wel een zelfstandige reeks, maar blijft verbonden met de basisreeks Alex. Personages uit Alex worden meegenomen in Alex Senator. Boven werd reeds de rol van Augustus, de vroegere Octavianus, aangegeven. Lidia blijft een rol spelen tot ze — historisch correct — sterft in -11.(7)

Alex en Lidia (Alex Senator 3: Het Complot van de Roofvogels).

Wanneer Alex in opdracht van Augustus naar Griekenland trekt, ontmoet hij in Athene Numa Sadulus. Hij is nu een vooraanstaand magistraat in Athene, maar nog even heimelijk en bedrieglijk als in Alex' avontuur op het eiland Icarios, De Val van Icarus. In Griekenland is ook Heraklion van de partij. Heraklion is geen partijganger van Rome, maar vooral Griek én Spartaan. Door het vertrouwen tussen Heraklion en Alex worden de snode plannen van Numa Sadulus doorzien en verijdeld.

Het optreden van Heraklion (Alex Senator 4: De Demonen van Sparta).

In Gallië ontmoet Alex zijn geromaniseerde neef Vanik(8) en verschijnen ook Olovia en Edorix, vrouw en zoon van Vercingetorix uit het album Vercingetorix op het toneel.

Niet enkel de personages komen aan bod. Regelmatig wordt rechtstreeks gerefereerd naar Alex zelf. De scène met de adelaar over de uitverkiezing van Octavianus komt al in het eerste album aan bod. Het vignet met het broodje wordt letterlijk overgenomen.(9) In De Laatste Farao noemt Enak Caesarion "mijn zoon". De band tussen Enak en Caesarion is niet enkel het gevolg van de redding van Caesarion, na de dood van Cleopatra, door Enak. In De Schaduw van Sarapis redt Enak de peuter Caesarion. Het is Isadora, de hofdame van Cleopatra (en vermoedelijke moeder van Khephren) die de peuter verzorgde.(10) Wanneer Khephren en Titus voor het Apollobeeld staan in Delphi, herinnert Titus Khephren eraan dat Alex, wanneer ze stout waren, vertelde over het verwoestende Apollobeeld dat een hele stad vernietigde.(11) Wanneer lichtgevende schimmen Rome onveilig maken, zegt Alex: "Die schimmen herinneren me vooral aan Brutus Tarquinius, het spook van Carthago." In beide verhalen gaat de gevaarlijks straling uit van orichalcum.(12) In Het Woud der Carnivoren vertelt Alex aan de zoontjes van Vanik over de slag bij Alesia. Mangin grijpt de gelegenheid te baat om te verwijzen naar de twee versies in de Alex-verhalen. Alex vertelt het sneeuwverhaal. Een van de zoontjes merkt op: "Alex, vader zegt altijd dat het zomer was." Monkelend verbetert Alex zich: "Hé, je hebt gelijk! Het is ook zo lang geleden! Het sneeuwde toen ik terugkeerde met Vercingetorix..." Inside grapje van de historica? Door het zo te stellen als een vergetelheid, herleidt Valérie Mangin de avonturen van Alex tot herinneringen van de oudere senator.(13) Wanneer senator Alex naar Khorsabad trekt, kan het niet anders dan dat de slag bij Carrhae aan bod komt. Zowel in De Slaaf van Khorsabad als in Het Was in Khorsabad (scenario François Maingoval en Jacques Martin) wordt de slag in beeld gebracht. Bij Valérie Mangin is dat om aan te duiden dat Alex in die slag meestreed naast zijn vader en dat diens zwaard buitgemaakt werd.(14) In hetzelfde verhaal wordt de scène tussen Alex en Surena hernomen, waarbij Surena Alex waardeert en hem een zwaard schenkt.(15) Wanneer Alex in Khorsabad ingesloten en belegerd is, is de list met de opgestelde dode soldaten een toepassing van wat hij zag in Cyrenaica, waar Varius Munda de dode soldaten aan palen vastbond.(16)

Verwijzing naar Alex 9: Het Afgodsbeeld (Alex Senator 4: De Demonen van Sparta).

Het karakter van senator Alex zoals Valérie Mangin het schetst, is gelijk aan dat van Alex uit de reguliere reeks. Agrippa, trouwe vriend van Augustus, zegt (wel in een andere context): "Je zal ook nooit veranderen, Alex."(17) Alex blijft de verdediger van de zwakken, is tegen geweld op slaven. Hij verwijt Julia dat ze slaven liet kruisigen, verzet er zich tegen dat Rufus een slaaf wil laten geselen, verdedigt leprozen en neemt ze op in zijn villa.(18) Hij verwijt Ounas dat hij de gevangen Siwi liet doodmartelen en eist dat hij de bedreigde boeren zou opnemen in de stad.(19) Wanneer Monases bedreigd wordt, verdedigt Alex hem onmiddellijk.(20) Wanneer Vanik hard wil optreden tegen de opstandige Galliërs, verdedigt Alex hen en vindt hij dat ze een eerlijk proces moeten krijgen. Hij is woedend wanneer hun dorp in vlammen opgaat.(21) Alex' tegenstanders kennen die zachtmoedigheid van Alex. Wanneer Quintus de verrader Ptahmosis wil aanpakken zegt die overtuigd: "Ik ben niet bang van jou, Alex. Je geeft jouw centurio nooit de toestemming om mij te martelen."(22)

Alex' zachtmoedigheid is bekend bij zijn tegenstanders (Alex Senator 2: De Laatste Farao).

Alex' moed en trouw zijn algemeen bekend in Rome.(23) Zijn trouw aan Augustus is vergelijkbaar met zijn vroegere trouw aan Caesar. Augustus zal hem dan ook regelmatig inzetten. Augustus getuigt over Alex: "Hij is mijn trouwste vriend."(24)

Alex gelooft altijd in de goede afloop en draagt dat vertrouwen over op zijn omgeving. Wanneer Enak en Titus opgesloten zitten in een cel, zijn ze ervan overtuigd dat Alex hen zal redden: "Hij redt ons hier wel uit. We sterven niet in deze cel!"(25) Wanneer Alex en Khephren gevangen zitten in het mausoleum van Augustus, of hij ingesloten is in Khorsabad, geeft Alex de moed niet op.(26)

Alex en Khephren gevangen (Alex Senator 7: De Macht en de Eeuwigheid).

In de Alex-verhalen wordt regelmatig een stukje geschiedenis verteld. Ook Mangin doet dat. In De Adelaars van Merula zijn het Titus en Khephren die het belang van Agrippa voor de verfraaiing van Rome en de twijfelachtige reputatie van Julia, Agrippa's weduwe, vertellen.(27) Opnieuw zijn het Titus en Khephren die zich kritisch uitlaten over de plunderingen van Athene door de Romeinen en Xanthos vertelt aan Titus over de houding van de Romeinen tegenover Griekenland.(28) In De Schreeuw van Cybele wordt de mythe van Cybele verteld.(29) De verhouding tussen de Nabateeën en de Joden en de kwalijke rol hierbij van Syllaios, nadat hij afgewezen is door Herodes wordt verteld in De Gifmarkt. Het verhaal over Alesia kwam al eerder aan bod. In De Eed van Arminius gaat Mangin nog een stapje verder. Het verhaal speelt zich af in het jaar 9 vóór Christus. Op de laatste pagina geeft zij een voorbeschouwing op gebeurtenissen van later: de nederlaag van Varus in het jaar 9 na Christus.

Een dubbele verwijzing naar de slag bij Alesia (Alex Senator 10: Het Woud van de Carnivoren).


Alex beschermer van de zwakken (Alex Senator 9: De Schimmen van Rome).


Titus en Khephren

Op de Franstalige website van Alix Senator (niet langer onbereikbaar) werd als geboortejaar van Khephren -30 aangegeven. Khephren wordt dus geboren kort voor de dood van Cleopatra in augustus. Een slavin bracht Khephren naar Alex op het ogenblik dat Cleopatra en haar dienaressen zelfmoord pleegden. De avonturen van de reeks starten op 6 maart van het jaar -12. Khephren is dus zeventien à achttien jaar. Titus is duidelijk jonger. Van hem wordt geen geboortedatum gegeven, maar in een interview geeft Valérie Mangin aan dat hij ongeveer veertien is (bij de start van het verhaal in 12 vóór Christus).(30) Beiden bewonderen ze Alex en zien in hem hun voorbeeld. Daarom trekken ze al in het eerste avontuur op speurtocht om de temmer van de roofvogels te vinden.(31)

Khephren neemt het voortouw. Wanneer enkele jongens ze vragen naar het feestje van Claudia Pulchra te komen ("We kunnen er plezier maken"), aarzelt Titus. "Ja, maar ik vrees dat vader er niet zo over denkt." Het is Khephren die zegt: "Dan klimmen we weer over de muur zoals vorige keer." Tijdens het feest voert Khephren het hoge woord.(32) Dat Khephren rijper is, blijkt ook tijdens een feestmaal in Egypte. Terwijl Titus de glimmende schedel van Ptahmosis met marmer vergelijkt, heeft Khephren alleen maar oog voor de borsten van de slavin die hem bedient.(33) Na de komst van Enak, waardoor Khephren meer en meer verneemt over zijn voorgeschiedenis, groeien de twee geleidelijk uit elkaar. Titus is voorzichtiger, wil niet ingaan op de provocaties van andere jongeren in het badhuis.(34) Tijdens de reis naar Griekenland trekken Titus en Khephren nog samen op. Het bezoek aan de Pythia in Delphi maakt het verschil tussen de twee duidelijk. Titus vraagt wie zijn moeder is, Khephren vraagt of hij ooit machtiger zal zijn dan Alex.(35) In Pessinus groeit de spanning. Khephren is boos omdat Titus hem gevolgd is. Titus ontmoet er Camma(36) en wordt verliefd op haar. Terwijl Titus de avond doorbrengt met Camma, bedrinkt Khephren zich en loopt hij door de stad met een vrouw van lichte zeden. Om Khephren te beschermen, volgt Titus hem zelfs tot in een bordeel. De poging om de zus van Camma te redden, loopt faliekant af voor Khephren.(37) De breuk is voltrokken.

De voorspelling van de Pythia aan Titus (Alex Senator 4: De Demonen van Sparta).


De voorspelling aan Khephren (Alex Senator 4: De Demonen van Sparta).

Terwijl Titus dezelfde blijft — in De Gifmarkt leren we nog wel dat Titus enorm jaloers is wanneer Camma zich laat verleiden door de veel oudere Alexander — maakt Khephren een hele psychische evolutie mee die mooi wordt weergeven in het verhaal.

Eerst hoort Khephren het verhaal dat altijd verteld werd over zijn ouders: Enak sneuvelde als een moedig man in de slag bij Actium, zijn moeder was de trouwste dienares van Cleopatra en volgde haar in de dood. Een slavin bracht de baby naar Alex, wat Khephren de woorden ontlokt: "Ze liet me aan mijn lot over". Ptahmosis openbaart aan Khephren dat Enak niet sneuvelde in Actium, maar zich aansloot bij het leger van Cleopatra. Hij wilde niet deelnemen aan de nederlaag van zijn volk en was verliefd op een dienares van Cleopatra. Enak was met Caesarion de woestijn ingevlucht. Rufus ging achter hen aan en doodde hen. Khephren verwijt Alex nu dat die zijn vader niet gewroken heeft. Maar ook dat verhaal klopt evenmin. Rufus was mislukt in zijn opdracht. Caesarion werd gered door Enak, die in Egypte onder een andere naam, Heb, bleef.(38) Deze kennis wekt de haat van Khephren op tegen zijn vader. Hij verwijt hem dat hij hem, als baby, in de steek liet voor Caesarion. Khephren krijgt het ook met Alex aan de stok. Hij irriteert Alex zo hard dat die hem een klap geeft, waarop Khephren hem "laffe hond" noemt. Khephren ontmoet Livia en die betrekt hem in haar duistere plannen, tegen Augustus en Alex.(39)

Heb: de anonieme Enak (Alex Senator2: De Laatste Farao).

De reis naar Griekenland brengt een nieuwe evolutie op gang. Door toeval krijgt hij het twaalfde Sibillijnse boek in handen. In dat boek leest hij dat de Orichalcum Cybele de sleutel is tot macht en oneindigheid. Hij zou het boek aan Livia moeten geven, maar de spreuk van het orakel in Delphi, "Het geheim waar de gier op aast is niet voor hem bestemd" (hij kent Livia als "de gier" in een complot tegen Augustus) overtuigt hem dat hij geroepen is door de Cybele.(40) Van dan af begint zijn speurtocht naar de Orichalcum Cybele. In Pisenum, basisstad van de ritus van Cybele (de Grote Moeder), schrijft Titus een wanhopige brief aan Alex. "Vader, elke dag raakt Khephren meer in de ban van het geheim dat hij in het Sibillijnse boek las. [...Hij wil de tempel betreden] om er een "god" te worden. [...] Kom naar hier voor Khephren helemaal gek wordt." Khephren breekt in de tempel in, het schrijn is leeg, en hij wordt ontdekt, met als gevolg dat hij gecastreerd wordt.(41) Hij is ervan overtuigd dat Alexander de Grote het beeld heeft meegenomen naar de Amon-oase in Egypte. Met Alex reist hij naar Egypte. De gids die hen begeleidt, is een verrader en leidt hen naar een valstrik. Khephren is overtuigd van zijn  goddelijke uitverkiezing. "De goden zullen het voor me laten regenen, net als voor Alexander." Wat ook gebeurt tijdens de overval in de woestijn en waardoor de overvallers vluchten. Zijn bezetenheid, gekoppeld aan zijn ongeluk, drijft hem tot gewelddadigheid. Hij doodt de gids die hen in de valstrik leidde en twee jongens die met hem lachen. In de oase ziet hij enkel de sporen waar het beeld ooit stond. Alex en Khephren vallen in de handen van handlangers van Livia en horen dat Augustus het beeld al naar Italië heeft laten overbrengen.(42)

Terug in Italië laat Livia Alex en Khephren martelen in de hoop dat Alex zal vertellen waar het  beeld is, wat hij niet weet. Ze sluit hen op in het mausoleum van Augustus om te sterven. Khephren schreeuwt zijn haat uit en is niet voor rede vatbaar. Hij blijft ervan overtuigd: "Cybele zal mij wel redden. Je zult zien dat ik gelijk heb. [...] Cybele schenkt me macht en eeuwigheid. Iedereen zal meer van mij houden dan van jou! En ze zullen mijn avonturen eeuwenlang blijven vertellen." Wanneer de laatste olielamp dooft, zegt Khephren in wanhoop: "Iedereen is ons vergeten. Cybele is mij vergeten. Ze heeft lak aan stervelingen, net als elke god. Ze heeft net als iedereen lak aan mij. Alex, ik zal hier sterven, niet? Houd me steviger vast. Het is hier koud." Dankzij Lidia laat Livia Alex en Khephren bevrijden. Tijdens de ceremonie bij de Cybele herleeft de droom van Khephren. "Dat groene licht! Ik wist het, de Grote Moeder wacht op mij! Daarom ben ik nog in leven! Ik ben haar uitverkorene!" Wanneer op initiatief van Augustus het beeld wordt omgetrokken en in de lava stort, springt Khephren in het vuur: "O Cybele, ik smeek u ! Maak me almachtig! Ik voel de macht! Ik voel hem branden! Ik ben eeuwig." Khephren komt om in de vlammen en de dubbelzinnige uitspraak van de Pythia komt uit. Livia is er niet in geslaagd de macht te verwerven.(43)

Khephren gestraft (Alex Senator 5: De Schreeuw van de Cybele).

Het hele verhaal van Khephren is tragisch. Zijn gelukkige jeugd wordt dooreengehaald wanneer hij ontdekt dat het verhaal over zijn adoptie bij Alex niet klopt. Hij voelt zich door iedereen verlaten. Zijn ontdekking van het laatste Sibillijnse boek en de dubbelzinnige spreuk van de Pythia met zijn hang naar erkenning drijven hem tot waanzin, die hij met de dood bekoopt.

Ook de profetie van de Pythia aan Titus, die hem aanvankelijk met afschuw vervulde, klopt en is de ontknoping van de tweede cyclus van de reeks, Lidia is zijn moeder.(44)

 

Een begeleidende website

Aan de reeks is een website, www.alixsenator.com, gekoppeld. Het is de bedoeling om achtergronden te geven bij de reeks. in de rubriek Personnages worden de personages die voorkomen in de verhalen voorgesteld: historische en fictieve. Van de historische personen is een getrouwe, beknopte biografie gegeven (voor zover die biografie bekend is)(45), de fictieve krijgen een gefingeerde levensbeschrijving. Hier ontstaat een dubbelzinnigheid. De beschrijvingen kloppen niet altijd met de gebeurtenissen in de verhalen. Bovendien moet voorzichtig omgesprongen worden met de gegevens dat men de clou van een verhaal niet verraadt. Soms staat er wel een fout. Zo wordt Obodas III als een fictief personage aangegeven. Hij was van -28 tot -8 echt koning van de Nabateeërs.

De rubriek Chronologie geeft een overzicht met data van -753 (de legendarische stichting van Rome) tot 1453 (de val van Constantinopel en het Oost-Romeinse Rijk). In de lijst worden ook de geboortedata van Alex, Enak en Khephren opgenomen, maar niet van Titus en Camma, hoewel de geboortedatum van Ancyra, de zus van Camma, een erg secundair personage wel is opgenomen. De geboorte van Caesarion wordt geplaatst na de dood van Julius Caesar. Een betwistbare keuze, die vrijwel enkel in de Franse geschiedschrijving (onder andere door Jérôme Carcopino, 1881-1970) te vinden is. De keuze van data voor zo'n lijst is altijd subjectief, maar dat de sterfdata van Cleopatra en Marcus Antonius ontbreken, is wel een leemte. Die dood is een gegeven in de verhalen.

In de rubriek Albums wordt geen inhoud van de verhalen gegeven. Het zijn teasers. Interessant is wel dat hier op het einde steeds een Vrai ou faux is opgenomen(46) waarin je je kennis over de Oudheid kan testen.

Alex Senator is een geslaagde aanvulling op de reguliere Alex-reeks. De verhalen sluiten nauw aan bij de reeks zoals ze door Jacques Martin gecreëerd is. Ze zijn wat harder. Hoofdpersonages, zoals Khephren, kunnen sterven en soms spat het bloed van de pagina's. De psychische evolutie van Khephren is knap uitgewerkt. Ook Alex evolueert. Hij wordt gedegouteerd door het spel tussen Augustus en Livia en verlaat Rome. Zoals in de reguliere reeks trekt Alex de wereld rond: naar Gallië  (Het Woud der Carnivoren), Het Midden-Oosten (De Slaaf van Khorsabad). Met De Schijf van Osiris start een nieuwe cyclus over Atlantis. Hierin zet Alex zijn reizen verder naar Egypte, Kreta (Het Hol van de Minotaurus), Germanië (De Eed van Arminius), de megalietculturen (De Cirkels van de Reuzen).(47)

Alex Senator kent succes. Het contract tussen de auteurs en uitgeverij Casterman wordt regelmatig hernieuwd.




In 2012 verscheen deel 1 van Alex Senator. De reeks loopt nog steeds en telt inmiddels (tot eind 2023) veertien delen.


GERAADPLEEGDE BRONNEN

  1. Denis Bajram is striptekenaar, de scenariste Valérie Mangin zijn vrouw.
  2. Vanuit de hoofdreeks is al de sympathie (of meer dan dat) tussen Alex en Lidia bekend. In het derde deel, Het Complot van de Roofvogels, komt Lidia op het toneel. Onmiddellijk blijkt de nauwe relatie tussen Alex en Lidia. In woord op p. 20, in beeld eveneens op p. 34 en verder. In Alex Senator 6: De Dodenberg zijn er suggesties van Augustus op p. 17. In Alex Senator 7: De Macht en de Eeuwigheid verneemt Titus dat Lidia zijn moeder is.
  3. www.actuabd.com/Valerie-Mangin-J-aimerais-que-l-on
  4. Alex Senator 10: Het Woud der Carnivoren, p. 5
  5. ValerieMangin.com: Alix classique rencontre Alix senator
  6. Alex Senator 11: De Slaaf van Khorsabad, p. 23
  7. Alex Senator 9: De Schimmen van Rome, p. 45-47
  8. Vanik in de reeks Alex.
  9. Alex Senator 1: De Adelaars van Merula, p.37, 48
    Alex 8: Het Etruskische Graf, p. 5
  10. Alex Senator 2: De Laatste Farao, p.36-37 (verschenen in 2013)
    Alex 31, De Schaduw van Sarapis, p. 42-46 (verschenen in 2012)
  11. Alex Senator 4: De Demonen van Sparta, p. 28
    Alex 9: Het Afgodsbeeld
  12. Alex Senator 9: De Schimmen van Rome, p. 7
    Alex 13: Het Spook van Carthago, p. 4, 27, 37, 41
  13. Alex Senator 10: Het Woud der Carnivoren, p. 10-11
    Alex 2: De Gouden Sfinx, p. 8-17
    Alex 19: Vercingetorix, p. 25- 26
  14. Alex Senator 11: De Slaaf van Khorsabad, p. 3-4
    Alex 25: Het Was in Khorsabad, p. 4
  15. Alex Senator 11: De Slaaf van Khorsabad, p.31
    Alex 1: Alex de Onversaagde, p. 11
  16. Alex Senator 11: De Slaaf van Khorsabad, p. 33
    Alex 9: Het Afgodsbeeld, p. 54
  17. Alex Senator 1: De Adelaars van Merula, p. 7
  18. Alex Senator 1: De Adelaars van Merula, p. 18, 34
    Alex Senator 9: De Schimmen van Rome, p. 4-6
  19. Alex Senator 6: De Dodenberg, p. 23, 30
  20. Alex Senator 11: De Slaaf van Khorsabad, p. 7
  21. Alex Senator 10: Het Woud der Carnivoren, p. 22, 25
  22. Alex Senator 2: De Laatste Farao, p. 27
  23. Alex Senator 3: Het Complot van de Roofvogels, p. 28
  24. Alex Senator 3: Het Complot van de Roofvogels, p. 45
  25. Alex Senator 3: Het Complot van de Roofvogels, p. 40
  26. Alex Senator 7: De Macht en de Eeuwigheid, p. 16
    Alex Senator 11: De Slaaf van Khorsabad, p. 26
  27. Alex Senator 1: De Adelaars van Merula, p. 25, 28
  28. Alex Senator 4: De Demonen van Sparta, p. 4-5, 17
  29. Alex Senator 5: De Schreeuw van Cybele, p. 17 en verder
  30. Interview op www.alixsenator.com. Deze website is niet langer bereikbaar.
  31. Alex Senator 1: De Adelaars van Merula, p. 19
  32. Alex Senator 1: De Adelaars van Merula, p. 27-29
  33. Alex Senator 2. De Laatste Farao, p. 8
  34. Alex Senator 3: Het Complot van de Roofvogels, p. 18-19
  35. Alex Senator 4: De Demonen van Sparta, p. 32, 48
  36. Ook de leeftijd van Camma blijft in het ongewisse. De website www. alixsenator.com leert wel dat de oudere zus van Camma geboren is in -28. Camma zegt op p. 7 van Alex Senator 5: De Schreeuw van Cybele dat ze te jong is om in het bordeel te werken.
  37. Alex Senator 5: De Schreeuw van Cybele, p. 4, 12-14, 20-21, 33-34
  38. Alex Senator 2: De Laatste Farao, p. 9, 28, 39
  39. Alex Senator 3: Het Complot van de Roofvogels, p. 9, 20-21, 28-29, 48
  40. Alex Senator 4: De Demonen van Sparta, p. 11, 33, 48
  41. Alex Senator 5: De Schreeuw van Cybele, p. 16, 33 -34
  42. Alex Senator 6: De Dodenberg, p. 12-14, 33-34, 41, 47-48
  43. Alex Senator 7: DeMacht en de Eeuwigheid, p. 12-13, 16-17, 23, 43-44
  44. Alex Senator 4: De Demonen van Sparta, p. 32
    Alex Senator 7: De Macht en de Eeuwigheid, p. 48
  45. Zo weet men van Barbarus enkel dat hij in 12 en 11 vóór Christus de leiding had in Egypte.
  46. Ook als afzonderlijke rubriek op de website.
  47. Te verschijnen eind 2024. Het daaropvolgende verhaal is eveneens in voorbereiding.

 

Hugo Landuyt © Stripspeciaalzaak.be, 2024 - afbeeldingen: © Casterman