Wanneer Alex voor het eerst in Egypte is en in een hinderlaag dreigt te vallen, stuurt de koopman Josah een jongetje achter Alex aan om hem te waarschuwen. Dat jongetje is Enak.(1) Op dat ogenblik is Enak voor Jacques Martin een passant voor dat ene verhaal, De Gouden Sfinx. Onder druk van de lezers zal Enak een vaste plaats krijgen in het Alex-epos.(2) Bij zijn eerste optreden is Enak een knaap van twaalf, dertien jaar. Doorheen de volgende verhalen zal Enak ouder worden.

Met Enak introduceert Jacques Martin voor het eerst een knaap, een kind nog, aan de zijde van Alex. In de verhalen van Alex worden regelmatig kinderen in een min of meer belangrijke rol ingebracht.

Alex en Enak voor het eerst samen (Alex 2: De Gouden Sfinx).

Blijvers

In De Laatste Spartaan doet Heraklion, het zoontje van koningin Andrea, zijn intrede. De koningin vraagt aan Alex om voor de opvoeding van haar zoon te zorgen.(3) Heraklion maakt van dan af deel uit van de entourage van Alex: hij woont in de villa van Alex in Rome en heeft in een aantal verhalen een bescheiden rol. Bij zijn aantreden is Heraklion duidelijk een kind van elf, twaalf jaar. Heraklion kent eenzelfde evolutie als Enak en zal doorheen de verhalen wat ouder worden. Wanneer Alex in zijn definitieve gestalte een tweetal jaar ouder is dan Enak, is Heraklion iets jonger dan Enak. In het album Aan de Overkant van de Styx (een scenario van Mathieu Bréda) staat Heraklion centraal. Hij beleeft er een identiteitscrisis. In dat album is Heraklion opnieuw jonger.

Koningin Andrea vertrouwt Heraklion toe aan Alex (Alex 7: De Laatste Spartaan).

Heraklions identiteitscrisis (Alex 34: Aan de Overkant van de Styx).

In Het Etruskische Graf heeft Alex opnieuw een jonge medestander. Ditmaal is het een historische figuur: Octavianus,(4) de latere keizer Augustus. Naar de tekeningen te oordelen is Octavianus in het verhaal dertien à veertien jaar. Ook Octavianus zal in meer verhalen een rol spelen. Zo vindt Alex, wanneer hij valselijk beschuldigd wordt van moord in het album Roma, Roma..., onderdak bij Octavianus en speelt die zijn rol in de afwikkeling van het verhaal Het Testament van Caesar (scenario van MarcoVenanzi). In de laatste twee verhalen is Octavianus eerder een koele vriend van Alex. De vriendschap tussen Alex en Octavianus zal Alex een tweede reeks verhalen en de titel van Alex Senator opleveren.

Alex en Octavianus (Alex 8: Het Etruskische Graf).

Passanten

Heraklion en Octavianus hebben een vaste stek veroverd in de reeks. De jeugdige helpers van Alex in de latere verhalen lijken eerder passanten.

In het slot van Het Afgodsbeeld  het verhaal hoort de jongen, Kora, die na een plaagpartij de pop van een meisje gaat halen, dat er een complot gesmeed wordt tegen Alex. Hij zal Alex verwittigen en hem vergezellen bij Alex’ terugkeer naar de kust.(5)

Kora verwittigt Alex van het verraad (Alex 9: Het Afgodsbeeld).

In De Zoon van Spartacus speelt het verminkte bedelaartje Zozinos mee. Hij helpt Galva en maakt deel uit van het groepje rond Alex en Spartaculus dat uit Rome vlucht. Hij wordt vermoord wanneer hij het dubbelspel van Maia ontdekt.(6)

In Een Kind van Athene is een rol weggelegd — hoe kan het ook anders met zo'n titel — voor een kind: Herkios, de erfgenaam van het Protoneion, een werkplaats waar Attische vazen worden geproduceerd. Herkios wordt op het einde van het verhaal door Hykarion, de rentmeester van het atelier, vermoord.

In de volgende verhalen komen geen jeugdige helpers meer aan bod. Het is wachten op Aan de Overkant van de Styx (scenario van Mathieu Bréda). Wanneer Alex verpletterd dreigt te worden door een olifant, redt de jonge olifantenverzorger Mapta hem.(7) Mapta zal in het vervolg van het verhaal regelmatig diensten bewijzen aan Alex. Uiteindelijk zal hij sneuvelen in de slag bij Thapsus.

Kennismaking met Mapta (Alex 34: Aan de Overkant van de Styx).

In Het Oog van de Minotaurus is een rol weggelegd voor de Kretenzer Deucalion. Aanvankelijk is hij een dief. Hij steelt de parel waarnaar  Brutus, Alex en Enak een onderzoek instellen. Wanneer blijkt dat Deucalion met zijn diefstal het heiligschennis van zijn grootvader (die de parel zelf gestolen heeft) wil herstellen, verandert Deucalion. Alex zal hem steunen.

Opmerkelijk is dat van deze passanten enkel Kora en Deucalion het hele verhaal overleven. Deucalion moet wel overleven. Valérie Mangin heeft immers voor hem een plaats voorzien in het vervolgverhaal Het Hol van de Minotaurus in de reeks Alex Senator.

Deucalion, de dief (Alex 40: Het Oog van de Minotaurus).

Meisjes?

Zijn er dan geen meisjes die een gelijkaardige rol vervullen als de bovengenoemde jongens? De meisjes en vrouwen (en het zijn er heel wat) die aan de zijde van Alex optreden, zijn vrijwel steeds ouder. Zelfs de jeugdige Lidia, de zus van Octavianus, in Het Etruskische Graf is in feite, tenminste als de algemeen aanvaarde data rond de leeftijd van Alex kloppen, in werkelijkheid één jaar ouder dan Alex.

Is er dan geen meisje? Jawel, één, het zwarte slavinnetje Sabina dat Alex helpt in De Zoon van Spartacus.(8)

Sabina helpt Alex (Alex 12: De Zoon van Spartacus).

Tot besluit

De eerste jeugdige helpers van Alex verwerven een rol in het epos. Enak permanent, Octavianus en Heraklion meermaals. De passanten hadden Alex beter nooit ontmoet. Behalve Kora en Deucalion bekopen ze allen hun sympathie met de dood.

Er zijn nog andere jeugdige acteurs in het epos, maar zelfs al zijn ze zoals Spartaculus (in De Zoon van Spartacus) constant in het verhaal aanwezig, toch zijn ze meer decor dan acteur. Ook Ptolemaeus XIII is een kind dat in de verhalen waart aan de zijde van Cleopatra. Zijn functie bestaat in het contrasteren met zijn zus.

GERAADPLEEGDE BRONNEN

1. Alex 2: De Gouden Sfinx, p. 21
2. Jacques Martin (Rob van Eijck, Stripschrift nummer 89, mei 1976, p. 9)
3. Alex 7: De Laatste Spartaan, p. 63
4. Octavianus heeft in de geschiedenis verschillende namen. Aanvankelijk werd hij met de naam van zijn vader Octavius (zoals in de Alex-verhalen) aangeduid. In de Franstalige literatuur wordt Octavianus steevast Octave, Octavius genoemd.
5. Alex 9: Het Afgodsbeeld, p. 43-55
6. Alex 12, De Zoon van Spartacus, p. 12-17
7. Alex 34: Aan de Overkant van de Styx, p. 19-20
8. Alex 12: De Zoon van Spartacus, p. 31-45