Bibliografie van Paco Roca
• De Reizen van Alexander Icaro
• Het Lugubere Spel
• La Casa
• Rimpels
SPOREN VAN HET TOEVAL 
De Spaanse Bevrijders van Parijs


Paco Roca • Soul Food Comics
332 p. (SC)
Zo noodzakelijk als ademen

24 augustus 1944. Parijs wordt bevrijd van de Duitsers. Maar de Franse verzetter verwelkomt geen Amerikaan of Fransman als eerste op het stadhuis. Het is een Spanjaard, Amado Granell, die handjes mag schudden en op de foto mag. Hij is luitenant in La Nueve, de negende compagnie van de divisie onder bevel van generaal Armée Leclerc. 146 van de honderdzestig compagnieleden zijn Spaanse republikeinen.

In Sporen van het Toeval doet Paco Roca, stilletjes aan een van de belangrijkste Spaanse stripauteurs, het onwaarschijnlijke relaas van de Spanjaarden die Parijs bevrijdden. Daarvoor zoekt hij Miguel Ruiz op. In het Franse dorp waar hij woont, weet niemand dat de knorrige opa een oorlogsheld is. Doorheen het boek vraagt hij zich verschillende keren luidop af waarom die oude geschiedenis weer boven gehaald moet worden. Toch doet hij ze op den duur bijna enthousiast uit de doeken.

Het verhaal begint op de kade in de haven van Alicante. De fascistische legers van Franco hebben de Spaanse burgeroorlog gewonnen. Vijftienduizend republikeinen wachten op schepen die hen naar een beter lot kunnen brengen. Minder dan drieduizend van hen weten te ontsnappen. Na een mensonterende reis belanden ze in het noorden van Afrika, waar ze helse jaren beleven in werkkampen. Wanneer het Vichy-regime valt, sluiten de Spanjaarden zich aan bij het Afrikaanse bevrijdingsleger dat de eerste overwinningen op de nazi's haalt. De sporen van het toeval leiden hen naar Engeland, waar ze opgeleid worden om met Amerikaans materiaal om te gaan, en naar de stranden van Normandië. Tijdens de bevrijding van Frankrijk worden ze als eerste ingezet dankzij hun gevechtservaring uit de Spaanse burgeroorlog. Maar in de geschiedenisboeken bleek tot voor kort weinig plaats voor de buitenlandse 'rooie' bevrijders van Parijs.

Het verhaal van Miguel wordt in kleur verteld door Roca. Het gaat rechttoe rechtaan, met af en toe een emotionele of zelfs komische noot, maar vaak ook zien we mannen die vechten, praten over politiek, sterven, overleggen over de militaire tactiek, hoop koesteren. Zeker naar het einde van het boek toe, wanneer we La Nueve doorheen Frankrijk volgen, zijn er nogal wat inwisselbare gevechtsscènes. Maar je wordt wel helemaal meegesleurd in het onwaarschijnlijke gebeuren.

Gelukkig is Roca zo slim geweest om ook zijn ontmoetingen met Miguel op te nemen in het boek, met slechts een eenvoudige steunkleur. Het geeft je als lezer het gevoel dat je mee op zoek gaat naar deze vergeten geschiedenis. Bovendien loopt hier ook een verhaallijn door: op wiens graf gaat Miguel elke dag bloemen leggen? Uiteraard is het antwoord in het verleden te zoeken.

Sporen van het Toeval doet je met andere ogen naar de geschiedenis kijken. De twee wereldoorlogen worden volop herdacht, maar burgeroorlogen in landen op amper enkele uren vliegen van hier lijken vergeten te worden. En niet elke Duitser, Italiaan en Spanjaard stapte blindelings mee in het fascistische gedachtengoed dat hen werd opgedrongen. Wanneer ze het niet in eigen land konden bevechten, trokken ze uit overtuiging elders ten strijde. Deze strip toont de prijs die velen ervoor betaalden.

> WOUTER ADRIAENSEN — oktober 2017