Bibliografie van Gerben Valkema
• Agent 327
• Agent 327
• Elsje
• Elsje (A4)
• Elsje Maakt Geschiedenis
• Guust: Gefeliciflaterd!
• Kik
Bibliografie van Yann
• Angel Wings
• Berentand
• Bob Marone
• Colt Walker
• Cotton Kid
• De Drie Grijze Haren
• De Eekhoornprins
• De Heldendaden van Poison Ivy
• De Libellenpatroelje
• De Mangakiller
• De Nachtuil
• De Onnoembaren
• De Sterrenjagers
• De Werelden van Thorgal - Buiten Reeks
• De Werelden van Thorgal - De Jonge Jaren
• De Werelden van Thorgal - Wolvin
• Edelweiss
• Een Verhaal van Robbedoes en Kwabbernoot 5
• Freddy Lombard (deel 2, 3)
• Gastoon
• Govert Suurbier
• Gringos Locos
• Het Bloed van de Porphyres
• Het Universum van Stefan Wul: Valstrik op Zarkass
• Karaat
• Kid Lucky
• Leonid en Spoetnika
• Lucky Luke: Klondike
• Marsupilami (deel 3 t/m 9)
• Mezek
• Narvalo
• Over Lijken
• Pin-Up
• Poezekat: De Zaak Carotassis
• Reizigers
• Robbedoes door...
• Robbedoes en Kwabbernoot
• Samber (deel 1, 2)
• Savage
• Spettertje
• Spoon & White
• Tako
• Theodoor Cleysters (deel 3)
• Titia en Pijpelijn
• Vieze Sprookjes
• Whaligoe
• Witte Nacht
• Witte Tijgerin
• XIII Mystery
• XIII Mystery (deel 3)
• Yoni
• Zo Maak Je Fortuin in Juni 1940
SUSKE EN WISKE 
Cromimi


Gerben Valkema + Yann • Standaard Uitgeverij
48 p. (SC)
De holenmenshommage

Kluts buitenreeks-Robbedoes, Amoras en SOS Kinderdorpen samen in de Teletijdmachine en flits: daar komt Cromimi tevoorschijn. Of hoe een Nederlander en een Fransman erin slagen samen een oer-Vlaams familiestuk een frisse makeover te geven die, zoals dit eerste album in een geplande reeks met gastauteurs beoogt, een waardige hommage is aan de klassieke Suske en Wiske-verhalen.

In het Hollandse halve dozijn Kinderdorpen-bewerkingen van vorig jaar viel de bijdrage van Gerben Valkema (Elsje) al op door de vaardige zwier en aantrekkelijke toegankelijkheid van zijn tekenwerk. Na de halve kracht (24 pagina's) van het al te moralistische en daarom net niet grandioze De Grandioze Gitaar kon hij nu op volle kracht (48) gaan op een scenario van Yannick Le Pennetier (Samber, Pin-Up, Lucky Luke, Robbedoes door, De Onnoembaren, enzovoort, enzovoort). Die stuurt de olijke bende via een in een gletsjer opgegraven holenmens naar Jeroms oertijd, met de nodige verwikkelingen als daar de oorspronkelijke cro-Jerom nog rondgromt tussen de (Jeroms sprekende) Cro-Magnons.

Het mag verbazingwekkend zijn, maar Yann is deksels goed vertrouwd met de personages van de reeks: ook bij hem is Wiske een ongeduldig en eigenzinnig eierkopje, Suske een nuchter en speels ketje, Sidonia een hysterische... euh tante, Jerom een kleerkast met een peperkoeken hartje en Lambik een dommige narcist met een bierfixatie. Hij citeert dan ook kwistig uit albums als De Dolle Musketiers (met de comeback van Bikbellum!), Lambiorix of De Tuf-Tuf-Club. Bovendien is la condition belge hem niet onbekend: legio zijn het aantal grapjes over communautair gekissebis, almaar slapper* bier (bij monde van Lambik), de (letterlijke) pletwals Europa in Brusselse wijken, het begrotingstekort. Knipoogjes naar Belgische stripkroonjuwelen mochten dan ook niet ontbreken (in de kelders van het Museum voor Natuurwetenschappen**), al kent Wiske duidelijk haar stripklassiekers niet! Meisjes! Ook Valkema knipoogt lustig mee door bijvoorbeeld het auteursduo met een medewerker van Standaard Uitgeverij Lambiks stamcafé uit te laten strompelen. Sidonia's Standaard-aandelen zijn overigens een mooie uiting van gezonde zelfspot.

Valkema liet de fuck-me-botjes van Wiske uit De Grandioze Gitaar vallen, maar hield zich verder stilistisch helemaal aan die vingeroefening, waarbij hij naar eigen zeggen zijn "eigen tekenstijl" hanteerde, met behoud van "de vrolijke toon van de klassieke verhalen". Die uit zich bijvoorbeeld in het creatieve gevloek ("dikzak vol stoemp"), de flashback in tweekleurendruk, de grottekeningen, hoe het asfalt als een tapijt krult als Jerom afremt, hoe een spreekballon Lambiks oren in- en uitgaat als hij iets hoort dat hem aanbelangt of hoe Jerom het hart van Cromimi verovert met een serenade van Raymond van het Groenewoud. Meisjes***!

Speaking of which****, daar moet me too toch ook iets over kwijt. Sidonia en Wiske valt het op dat de oermeisjes ook al "de zware en ondankbare huishoudtaken" toebedeeld kregen: een feministisch knipoogje? Terwijl vleesverzamelaar cro-Jerom in een epiloog de hongerige Cromimi dit keer zelf op "boodschappen doen" stuurt, in naam van "gelijkheid man en vrouw"... Wink-wink.

* Duurder, bij monde van onszelf.

** Niet in het Stripmuseum, nee.

*** De 'propere' versie, waarmee je dus "nooit klaar" bent.

**** En niet witch: zo vrouwvriendelijk zijn we nog wel!

> KOEN DRIESSENS — december 2017