9/11 is dit jaar een bijzondere verjaardag en nee, dat heeft niets met terreur of verwoestingen in New York te maken: op 9 november is het precies vijftig jaar geleden dat het eerste verhaal van Valérian (vernederlandst tot Ravian) verscheen in Pilote. Die verjaardag was niet alleen aanleiding om de vooral in Frankrijk succesvolle sf-reeks (2,5 miljoen verkochte boeken, Grote Prijs van Angoulême 1984 voor Jean-Claude Mézières) eens een bioscoopfilm te gunnen, maar ook een heruitgave in de vorm van integrales.

In de eerste integrale vernieuwen we onze kennismaking met tijd- en ruimteagent Ravian en de ravissante Laureline met vier verhalen: De Levende Dromen (1967), het tweeluik Het Woedende Water / Aarde in Vlammen (1970) en het eerste echte album dat het lezen waard is: Het Keizerrijk der 1000 Planeten (1971). Dat is het vooral vanwege de exotische mengeling van sf en fantasy, fantasierijk uitgewerkte locaties en een boeiende veelvuldigheid van bizarre wezens, en uiteraard het optreden van Ravian en Laureline als ordehandhavers van het universum, een rol die ze wel vaker zullen vervullen. Hoewel de film van Luc Besson (die in 2010 al Jacques Tardi's Isabelle Avondrood verfilmde) zijn titel The City of a Thousand Planets ontleent aan dat laatste album, is die inhoudelijk vooral op het latere De Ambassadeur van de Schaduwen gebaseerd. Het is overigens het eerste album waarin Ravian en Laureline kussen! Hoe Besson (die in 1997 al met tekenaar Mézières samenwerkte voor het uitzicht van de Bruce Willis-film The Fifth Element) dat in beeld gaat brengen, kunnen we vanaf juli in de cinema zien. Laureline wordt daarin vertolkt door het Britse model Cara Delevigne, je weet wel: die knappe (en jongere) versie van Liesbeth Homans, bekend om haar boze blikken (Cara dus, alhoewel, Liesbeth ook).

In De Levende Dromen reist Ravian een snoodaard achterna naar de middeleeuwen waar hij ook Laureline oppikt. Het is bijna niet te geloven dat dit nog altijd frisse en pittige personage al vijftig jaar oud is. In het oubollige Frankrijk van president Charles de Gaulle in 1967 was ze een van de eerste vrouwelijke striphelden die haar mannetje stond: een jonge, moderne vrouw die in niets leek op de stripvrouwen van die tijd: "volksvrouwtjes à la Bécassine of leeghoofdige bimbo's", zoals Mézières het zelf zegt in een inleidend dossier in de integrale. Voor Laureline kon hij zich op geen enkel voorbeeld baseren, al noemt hij Barbarella wel haar spirituele grootmoeder. Laureline verslaat Ravian met schaken (en koken), vindt betoverd te zijn geweest als eenhoorn "reuze leerzaam", maar sakkert feministisch als ze verkleind wordt: "Waarom moeten de meisjes het altijd ontgelden?"

Het tweeluik Het Woedende Water / Aarde in Vlammen (die samen het reguliere deel 1 vormern), brengt de tijdreizigers naar 1986, in 1970 in een tijdperk dat nog voorbij het dystopische 1984 ligt. Vandaag doet deze retro-sf echter nog akelig actueel aan: de aarde is naar de vaantjes geholpen in een door de mens veroorzaakte klimaatverandering. In het licht van waar we stilaan ook naar op weg zijn, lezen we deze (nog niet zo geweldige) albums nu toch wel anders dan toen ze gemaakt werden... Tussen haakjes, het eerste deel speelt vooral in een overstroomd en verwoest New York. Die link met 9/11 is er dan tóch nog!

Uit het bijgevoegde dossier leerden we onder meer dat, terwijl Laureline het zonder geestelijke en fysieke voorbeelden moest stellen, Ravians uiterlijk gebaseerd is op de (jonge versie van de) Franse charmezanger Hugues Aufray (voor de liefhebbers: vierde op het songfestival van 1964, voor Luxemburg). Besson vertelt over zijn crush voor Laureline, de auteurs over hun formative years in Amerika. De (iconografische) invloed op Star Wars (dat enkele jaren later kwam) wordt ook duidelijk gemaakt.

In deze prille albums is het vuurwerk tussen Ravian en Laureline nog een theelichtje, maar de invloed van (het sf-werk van) Jean 'Mœbius' Giraud en Edgar P. Jacobs, die de makers naar eigen vermogen beïnvloed hebben, is al min of meer zichtbaar. De betere albums moeten nog komen, maar nu al kun je — beter dan met een film — op je eigen ritme genieten van deze strips, desnoods pas voor het eerst in vijftig jaar. Beter laat dan nooit. Alsof we zélf tijdreizigers mogen zijn!