Onderstaande bespreking publiceerden we eerder in onze Batman-special.

Het zag er in 1988 aanvankelijk naar uit dat De Cultus een goed, weliswaar doorsnee verhaal zou worden. Al na enkele pagina's in het eerste deel werd het duidelijk dat schrijver Jim Starlin en tekenaar Bernie Wrightson de boel eens deftig dooreen gingen schudden. Het begint al bij een ontvoerde Batman, als gevangene van de charismatische Deacon Blackfire en zijn ondergrondse sekte van dakloze helpers. Al wekenlang vastgeklonken en amper gevoed, valt Batman langzaam ten prooi aan Blackfires hersenspoeling. Voordat Bane Batmans rug brak in Knightfall, brak Deacon Blackfire al Batmans geest. Dit is Batman op zijn wanhopigst.

Starlin zorgt ervoor dat we geen moment missen van Batmans indoctrinatie en de fases waarin zijn wil in de vernieling wordt geholpen door hevige hallucinaties. Opvallend is de hallucinatie waarin de Caped Crusader in een plas modder smelt of een andere waarin Bruce Waynes ouders aanvallen… als zombies. Daarbij predikt Blackfire de rechtvaardigheid en verwoordt die met dezelfde boodschap als Batman. Het enige verschil is dat Blackfire zegt dat brutaliteit de enige uitweg is. Het vergt tijd, maar Batman gaat uiteindelijk akkoord met dit standpunt. Wie twijfelt nu eenmaal aan de woorden van Deacon Blackfire?

Het controversiële van De Cultus zit 'm in de moord, blijkbaar begaan door Batman. Gewapend met een machinegeweer en nog volop hallucinerend opent Batman het vuur op de vermeende The Joker. De stervende man verandert in James Gordon en de waarheid wordt onthuld. Door de specifieke uitbeelding van de moordscène is het echter niet helemaal duidelijk of Batman effectief de moord beging. Maar het waren enkel hardcorefans die het moeilijk hadden de waarheid te aanvaarden: dat Batman een man vermoordde onder de invloed van een sekte zonder zijn eigen acties en gevoelens te kunnen beheersen.

De Cultus is een brutaal, donker verhaal en zonder meer boeiend. Er zitten wellicht wat te veel pratende nieuwspresentatoren in die hetzelfde ogen als in The Dark Knight Returns, maar over het algemeen is dit een goed vertelde miniserie. Batman is nog maar zelden tot het uiterste van zijn grenzen geduwd. Het is een verademing om eens niet een verhaal te lezen met een zoveelste plot waarin personen uit Bruce Waynes kindertijd meespelen. Dit is Batman op zijn dieptepunt en het duurt een dikke vijftig pagina's vooraleer hij zelfs maar kan herstellen na zijn bevrijding uit de sekte.

Opmerkelijk is ook dat in De Cultus Jason Todd alias Robin voorkomt. Behalve A Death in the Family is het hoogstwaarschijnlijk de enige gebundelde miniserie waarin Todd meespeelt. En voor een keer doet hij niet vervelend. Dit is beslist zijn sterkste optreden, een laatste hoera voordat hij sneuvelt!

De Cultus is Starlin en Wrightson op hun best. Terwijl iedereen er luidop voor uitkomt Year One en The Long Halloween gelezen te hebben, zouden de comicfans beter ook eens de tijd nemen om De Cultus te lezen. Dit is zonder twijfel een van de beste Batman-verhalen ooit verteld.