PHILEMON 17 (N) De Trein naar Straks
Fred • Uitgeverij HUM! 48 p. (HC)
|
|
Prijzenswaardig |
|
Tussen 1974 en 1981 en een laatste keer in 1987 kwamen negen albums van de surrealistische reeks Philemon uit in het Nederlands. De uitgaven waren niet chronologisch, de nummering vertoont gaten en verschillende uitgeverijen hebben zich aan de vertalingen gewaagd. Het is kortom een zootje en nodigt niet uit tot verzamelen. Daar wilden de Nederlanders Erik van Helvoort en Ben Kamphuis verandering in brengen. Zij hebben Uitgeverij HUM! opgericht om de seventies- en eightiesreeks van Fransman Fred te herlanceren met vertalingen van nooit in het Nederlands verschenen strips, heruitgaven van de andere albums en extra albums met kortverhalen. In de jaren 1990 deden ze de vertaling al voor zichzelf zodat ze de volledige reeks in het Nederlands konden lezen. Sinds 2013 mogen andere fijnproevers meegenieten.
De fans kennen Philemon uiteraard al. Hij is een jonge boerenzoon die de gekste avonturen beleeft op de gekste locaties en de gekste personages en wezens tegenkomt. In de verhalen komt hij op eilandjes terecht die elk de vorm van een letter hebben. Samen vormen die de woorden "Atlantische Oceaan" en vanuit de lucht gezien liggen die in de oceaan zoals de letters op kaarten en wereldbollen. Het is slechts een van de vele knappe, vaak vormelijke vondsten van Fred.
De nieuwe reeks in vertaling mag dan wel een niet-chronologische keuze zijn tussen opnieuw vertaalde heruitgaven en voor het eerst vertaalde albums, het belet allerminst dat je de reeks kan volgen. Elk album is een afgerond verhaal. Zo was De Trein naar Straks Freds laatste album. Hij voltooide het vlak voor zijn overlijden in 2013. Hij werkte er met zeer grote tussenpozen aan, met niet een paar jaar tussenin, maar een paar decennia. Niemand verwachtte dat er na vijfentwintig jaar nog een Philemon-album zou komen. En toch... Gelukkig slaagde Fred er nog in want het slot brengt Philemon weer naar het begin van alles zodat je de reeks eindeloos kan lezen. Philemon en Bartholomee ontdekken hierin een levend treintje dat midden op een veldje staat, omgeven door mist. Die mist blijkt in feite stoom van de trein te zijn, meerbepaald droomstoom waar het treintje op overleeft. De stoom is echter ontoereikend om het treintje verder te doen bewegen. Philemon en Bartholomee besluiten om het laatste specimen van de "lokkoppootjes" te helpen door datgene te leveren waar het nood aan heeft: verbeelding. En daar hebben zij noch tekenaar Fred gebrek aan, is 't niet?
Het is geen sinecure om de woordkunst van Fred op een goeie manier in het Nederlands om te zetten, de creativiteit ervan te behouden en een alternatief te bieden voor de vaak bedoelde dubbele betekenis van Freds vondsten. De vertaling die Uitgeverij HUM! voorlegt, is voorbeeldig... uit de kunst! Alleen al met het woord "lokkoppootjes" kan je meerdere kanten uit en ze kloppen allemaal. Hoe lang hebben de vertalers hierop zitten broeden? Net die zorg voor detail is prijzenswaardig. Beloon die mannen met de aankoop van Philemon. Beperk je niet tot dit ene album, maar volg de hele reeks. Uijtgeverij HUM! zal er zeker geraken om alle albums er in de best denkbare manier door te krijgen. De laatste zouden in 2017 moeten verschijnen. Ondertussen zitten ze al aan zeven albums. Nog tien te gaan. Mooi vooruitzicht. |
|
> DAVID STEENHUYSE — september 2014 |