Bibliografie van Jean-Pol
• Annie en Peter
• De Nieuwe Avonturen van Sammy
• Kabouter Plop
• Kramikske integraal
• Kramikske integraal
• Samson & Gert
• Willie Wervelwind
Bibliografie van Dirk Stallaert
• De Avonturen van Ridder Digest
• De Knetterdolle Duivenkeet
• De Strangers
• Dionies d'Oldenboom
• Kiekeboe (medewerking aan deel 99 t/m 109)
• Kitty
• Kramikske (medewerking)
• Kramikske integraal
• Mieleke Melleke Mol
• Nero (medewerking aan deel 122 t/m 163)
• Nero: De Stallaert Jaren
• Nino
• Pakkeman en Poulet
• Plankgas en Plastronneke
• Urbanus Vertelt: Mieleke Melleke Mol
• Waspman
Bibliografie van Hec Leemans
• Ambionix
• Bakelandt
• Bakelandt
• Bakelandt - De Collectie
• Circus Maximus
• De Lustige Kapoentjes
• F.C. De Kampioenen
• F.C. De Kampioenen Presenteert: Vertongen & Co
• Guust: Gefeliciflaterd!
• Keizer Karel
• Kim
• Kowalsky
• Nino
• W817
KRAMIKSKE 
De Heilige Geit


Jean-Pol/Dirk Stallaert + Hec Leemans • Bonte
48 p. (SC)
Topentertainment

Het bakkersknechtje Kramikske en de slagersgast Bertje winnen met de geit Zulma een schoonheidswedstrijd waardoor de geit in de media komt en wordt opgemerkt door een in het land aanwezige delegatie van een Indisch eilandstaatje. In de geit herkennen de tulbandmannen een godheid die ze weten te bemachtigen. Zulma moet als offer dienen door het dier in een vulkaan te gooien. Uiteraard willen Bertje en Kramikske daar een stokje voor steken. Ze zitten per ongeluk wel opgescheept met kenau Welgemoedt, de overijverige sergeant die trouwens de andere hoofdwinnaar van de schoonheidswedstrijd was. Maar soms komt de doortastende vrouw ook van pas. Het verhaal is gelardeerd met leuke details, goeie vondsten en grappige situaties. We hebben er goesting van gekregen om de oudere albums te herlezen.

Daarbij vraag je je gelijk af waarom een prettige stripreeks zonodig moet stoppen. En dan komen we uit bij allerlei steekhoudende maar spijtige uitleg van auteurs, tijdschriften of dagbladen en uitgevers. Voor ons had Kramikske niet hoeven te stoppen. De reeks van Het Volk vertoonde nog geen bloedarmoede, het tekenwerk swingde als de pan, door de verhalen zat je gebeiteld voor een razende vlucht in sneltreinvaart en er kon ook nog goed gelachen worden. Kramikske is een toonbeeld van spontaniteit, vrolijkheid en actie. Topentertainment. En da's geen woord overdreven.

In 1992 verscheen met De Heilige Geit het laatste vervolgverhaal in de krant Het Volk. Op de backcover kijkt Jean-Pol terug op de samenwerking tussen zijn goede vrienden en collega's Hec Leemans (die het scenario schreef) en Dirk Stallaert (die zijn duit in het zakje deed voor de tekeningen). Bonte geeft dit laatste verhaal uit naar aanleiding van de veertigste verjaardag van Kramikske. Of het nu de 39ste of de 41 had geweest, 't maakt niet uit. Met deze albumuitgave maken we alsnog kennis met een stukje Vlaamse stripgeschiedenis dat bij deze niet vergeten is geraakt.

Leemans en Jean-Pol delen dezelfde scenarist Daniël Janssens die voor de tekenaars respectievelijk Bakelandt en Kramikske schreef vooraleer hij te vroeg stierf. De Heilige Geit staat vast geboekstaafd als een vriendendienst. Het verhaal is ogenschijnlijk eenvoudig van opzet. Door slechts enkele elementen bij elkaar te voegen, komt het tot een overtuigende vertelling waaruit vakkunde, vernuft, logica en een beetje obligate striptoevalligheden spreken. Dit zijn geen kleine garnalen die een verhaaltje in elkaar knutselen. Jaren ervaring zitten in dit album vervat. Er zijn er genoeg anderen die het nooit zullen kunnen.

> DAVID STEENHUYSE — mei 2010