Slakken. Slakken, dodbetert. Tijdens de Eerste Wereldoorlog hielden de soldaten slakken bij als huisdier. De beestjes bleken immers uiterst gevoelig te zijn voor mosterdgas. Van zodra het Yperiet naderde, kropen ze in hun huisje. Het ultieme alarmsignaal. Daarnaast hielden de moddervretende soldaten vaak glimwormen bij in een bokaaltje zodanig dat ze 's nachts toch nog wat schaars licht hadden. Dieren en oorlog... In de Eerste Wereldoorlog waren het er meer dan zestien miljoen. Velen zijn anoniem gestorven waaronder trekhonden, cavaleriepaarden, loopgrachtkatten en de meer dan één miljoen door de Duitsers geconfisqueerde Belgische duiven. Maar sommigen zijn helden geworden zoals de doffers Vaillant — bekend van de Walt Disney-tekenfilm die het verhaal weliswaar in de Tweede Wereldoorlog situeerde — en vooral Cher Ami. Die Amerikaanse postduif overleefde tenauwernood een vuurgevecht, redde zo 194 mensen en kreeg na de oorlog zelfs een heuse heldenontvangst. Filmmaker Joost Wynant besloot om de avonturen van een drietal andere iconische loopgraafdieren van de vergetelheid te redden en hun avonturen naar de bühne te brengen via stille animatiefilms begeleid door livemuziek. Drie verschillende tekenaar-animatoren stonden op de eerste rij om alles te verstrippen.

Gustavo Garcia vertelt het verhaal van de baviaan Jackie. Ver van zijn Zuid-Afrika werd de aap de mascotte van zijn eenheid. De Nederlandse storyboarder Garcia, die in 2012 stripgewijs debuteerde met Gagarin, kiest voor de confronterende aanpak. Opvallend vaak laat hij zijn personages, soldaat én baviaan, ons rechtstreeks aankijken. Knap ingekleurd en doeltreffend!

Ivan Petrus Adriaenssens (Orphanimo!!, De Kriegels), die de jongste jaren ook als tekenaar zijn medailles verdient met diverse Eerste Wereldoorlog-strips, kreeg het verhaal van de Amerikaanse bullterriër Stubby toegewezen. In zijn typische stijl — Playmobilachtige soldaten gecombineerd met minutieus uitgewerkte decors — gaat hij grafisch heel diep. Ongetwijfeld zijn beste solowerk.

Vreemde eend in de stripbijt is Roman Klochkov. Deze bekroonde animatiefilmer mocht een van de meest bizarre verhalen verbeelden, namelijk dat van de opgeëiste circusolifant Jenny. Jenny was de held van de Duitse propaganda, overleefde de oorlog en stierf uiteindelijk volledig getraumatiseerd door een shellshock. Klochkov benaderde het onderwerp alsof hij een kinderboek illustreerde. Kleurrijk, simpel, maar pijnlijk contrasterend.

Wynant gebruikte de knappe stripbeelden om er drie stille tekenfilms van te maken (een voorsmaakje vind je op www.cherami.be). De band Yuko schreef er een bezwerende soundtrack bij die je dankzij de bijgevoegde cd kan beluisteren. En zo lezen we de strip met begeleiding van de intrigerende songs die klinken alsof Stef Kamil Carlens, Sioen en Mogwai elkaar aan het ontvlooien zijn in een verzopen loopgraaf.

De combinatie luisteren en lezen werkt prima. Maar toch missen we de initieel bedoelde derde dimensie. Zoals reeds aangehaald, is Cher Ami immers vooral een liveproject waarbij de geanimeerde versies van de strips, live begeleid door de band, jouw net- en trommelvliezen horen in te pakken. Eind september ging het spektakel in première en naar verluidt pakten ze meteen de hele zaal in. Die aangrijpende livebeleving missen we toch wel met dit boek. Een begeleidende dvd in plaats van een cd was hier misschien beter op zijn plaats geweest.

Nu komt de boekversie van Cher Ami te veel over als een pas gekocht Ikea-bouwpakket. Alle onderdeeltjes zijn schitterend, netjes verpakt en piekfijn afgewerkt. Maar het is pas als je je afgewerkte kast bekijkt, na veel beleving en ander zweet, dat je pas echt tevreden achteroverleunt.

Eén advies dus, beste striplezer. Kom voor één keer uit je luie zetel. Ga naar de dichtstbijzijnde schouwburg, beleef dit uniek crossoverproject tussen animatie, strip en muziek en geniet achteraf nog serieus na met dit boek. Hier vind je de speellijst.