We schrijven 2007. Na negentien verhalen vond Jean Van Hamme het stilaan welletjes en wilde hij zijn topreeks XIII in schoonheid laten eindigen door alle losse eindjes aan elkaar te knopen. Dargaud liet zijn prijsbeest natuurlijk niet graag naar de slachtbank leiden en ook oorspronkelijke tekenaar William Vance zag nog wel brood in een eventuele doorstart. Door zijn ziekte (Vance lijdt aan Parkinson) zag hij zich jammer genoeg genoodzaakt om met alle tekenwerk te stoppen. De nevenreeks XIII Mystery kon nog wel op de goedkeuring van Van Hamme rekenen en achter de schermen oefent hij nog heel wat invloed uit op deze geslaagde spin-off.

In 2011 verscheen dan toch nog een volgende deel in de hoofdreeks. Scenarist Yves Sente en tekenaar Iouri Jigounov namen het roer over en bedachten een hele nieuwe cyclus door XIII's backstory te koppelen aan dat van de eerste Engelse immigranten, die met de Mayflower richting New England trokken. En zo werd onze Jason MacLane (zoals XIII uiteindelijk dan toch blijkt te heten na eerdere alter ego's als Steve Rowland en Jason Fly) nog maar eens op queeste gestuurd om de gaten in zijn geheugen bij te plamuren.

Die semihistorische verhaallijn wordt in dit album verder uitgewerkt en de auteurs trekken weer heel wat blikken nieuwe valschaards open, zodat onze held regelmatig zijn beste beentje (én vuistje) moet voorzetten. Zijn zoektocht brengt hem deze keer zelfs tot in Nederland, waar hij bijgestaan wordt door ene Annika. En nee, dat is geen lelijke draak...

Een groot deel van het album is opgevat als een soort brieven- of dagboekroman en dat komt in een strip nogal gekunsteld over. Tel daar nog de flashbacks en de locatiewisselingen bij en je komt weer uit bij een album waar je het koppie bij moet houden. Sente veegt alle werelduurrecords onverwachte plotwendingen van de tabellen, maar zal hier zeker niet de schoonheidsprijs mee winnen. Toegegeven, misschien zijn we wel wat te streng voor de man. Van Hamme had de lat zo hoog gelegd met de eerste reeks dat elke vergelijking onwillekeurig in zijn voordeel uitvalt. We zullen dan ook nooit weten of we zonder dit roemrijke voorbeeld deze tweede cyclus als beste spionagereeks van de jaren 2010 zouden hebben bestempeld.

Jigounov weet met elk album meer en meer het Vance-juk van zich af te schudden. De vroeger-was-het-beter-momenten beperken zich dan ook tot enkele prenten, vooral als XIII zelf in beeld komt. Daar vonden we Vances versie toch net iets gestroomlijnder.

Het volgende deel zou het laatste moeten zijn in deze tweede cyclus. Sente gaat nog heel wat werk hebben om alle stukjes op een geloofwaardige manier in de puzzel te frommelen. Dat er nog een derde reeks zal volgen, lijkt ons bijna onvermijdelijk, maar er is misschien nog wel een verhaal te vertellen. In XIII Mystery zijn er dertien albums gepland: dat is een duidelijk afgebakend en commercieel interessant concept. Of de hoofdreeks ook dertien cyclussen moet tellen, durven we niettemin te betwijfelen...