Gladiatoren zijn in, niet alleen in stripverhalen (zoals Murena, De Adelaars van Rome en zelfs in het nog te verschijnen Apostata VI), maar in zowat elke film die gesitueerd is in de Romeinse oudheid krijgen we wel een gladiatorengevecht te zien, ook in de recente film Pompeii van Paul W. Anderson. Gladiatorengevechten zijn zonder de minste twijfel het beroemdste fenomeen uit de Romeinse wereld! Het wekt dus geen verwondering dat er zoveel aandacht aan hen besteed wordt in de populaire cultuur en dat iedereen er wel ooit eens van gehoord heeft. Iedereen pikt dan ook graag een graantje mee van het succes van deze antieke vechtersbazen en dat heeft als gevolg dat er bij het portretteren van gladiatoren tal van historische fouten opduiken.

Een historisch correct en prettig leesbaar algemeen naslagwerk over deze vedetten kan men vinden in het boek van Fik Meijer, Gladiatoren: Volksvermaak in het Colosseum (verschenen bij Athenaeum-Polak & Van Gennep). Wie geen tijd heeft om dit boek te lezen, kan volgend jaar naar de grote gladiatorententoonstelling in het Gallo-Romeins museum van Tongeren gaan.

Wie nog minder tijd heeft, maar graag wil kennismaken met de echte gladiatoren, kunnen wij van ganser harte de reeks Arelate van Laurent Sieurac en Alain Genot aanraden. Hoewel de tekeningen van veeltekenaar Sieurac ons niet altijd kunnen overtuigen — zijn personages zijn soms nogal houterig en de man heeft duidelijk moeite met het tekenen van gezichten — schittert hij wel in de voorstelling van straten, panorama's, wapens en gebruiksvoorwerpen. Net dat is van groot belang bij een stripreeks die de ambitie heeft om een correct beeld te geven van het leven in de stad Arles (Arelate) in de eerste eeuw na Christus, met een focus op het leven van de man in de straat.

In Arelate volgen we enerzijds het verhaal van de potige steenhouwer Vitalis, die onder schulden gebukt niets anders kan dan te kiezen voor het leven van een gladiator. Anderzijds komt ook een minder fascinerend, maar wel boeiend personage aan bod: de jonge Neiko, die niet graag op de schoolbanken zit en ervan droomt om schipper te worden. Twee contrasterende personages met contrasterende karakters, andere families, eigen problemen en eigen uitdagingen die toch vrienden zijn. Aan de hand van hun bestaan maken we kennis met een minder bekend aspect van het leven in het Arles in de eerste eeuw van onze tijdrekening.

Ondanks de verwachtingen die we op het eerste zicht hebben bij een stripreeks met historische ambities (let op de uitvoerige en ongemeen boeiende appendix!), is het verhaal van Neiko en Vitalis bijzonder spannend, leerrijk, intrigerend, zonder ook maar één moment pedant over te komen. Beide hoofdpersonages komen tot leven tegenover de achtergrond van een boeiend en bloeiend, in strip gereconstrueerd Arles. Het portret van deze stad bulkt van de historische details waar ongetwijfeld tonnen research aan voorafgegaan gingen, tot zelfs het kleinste zakmesje toe! Alain Genot mag hier zeker en vast een pluim op zijn gladiatorenhelm vastmaken, want als coscenarist en archeoloog levert hij hier prachtig werk. Wonderwel past ook de sepia-inkleuring prachtig bij het documentair karakter van deze reeks.

Bedankt Dark Dragon Books dat jullie uit de overvloed van Franse historische strips voor dit pareltje kozen om te vertalen. Maar als we toch een tikkeltje muggenzifterige kritiek mogen uiten... Willen jullie de volgende keer de tekst nog eens grondig laten nalezen? Het is spijtig als een historische reeks die eindelijk de gladiatoren recht aandoet, ontsierd wordt door een aantal typ- en (ver)taalfouten. Soms is het echt gortig, "Neiko" wordt soms "Meiko" genoemd en de stad "Arelate" "Arlate". Ook zijn er taalfouten te bespeuren ("prestieuze" in plaats van "prestigieuze"), fouten tegen het Latijn ("munerae" in plaats van "munera" en "infirmitas sexux" in plaats van "infirmitas sexus"), een aantal storende inconsequenties ("Soranus" of "Soranos") en slechte vertalingen uit het Frans ("Prudentius" wordt "Prudence" genoemd en de vreemdelingen in Rome zijn "peregrins"?). Dat vinden wij nu jammer, en moet zeker vermeden worden in het volgende deel die de trilogie afsluit of zelfs verbeterd bij een hopelijk nieuwe druk. Het zou jammer zijn als mensen met een historische interesse (of leerkrachten) zich door deze fouten laten afschrikken en opnieuw het clichébeeld van strips bevestigd willen zien.

Ondanks deze kritiek blijven wij Arelate een fantastisch goede reeks vinden. We hopen dat Vitalis zijn volgende gevecht zeker overleeft en dat Neiko geen schipbreuk lijdt. Dis volentibus!*

* Als de goden het willen!