Een slimme redactrice van DC Comics ging op zoek naar de meest getalenteerde Britten om voor de Amerikaanse markt te schrijven en lokte zo rond de overgang van de jaren 1980 naar de jaren 1990 de meest getalenteerde schrijvers naar de nieuwe wereld. Neil Gaiman en Dave McKean waren bij de allereerste lichting die over de grote plas aan de slag mochten. Deze twee heren hadden voordien al samengewerkt (aan bijvoorbeeld Violent Cases, vertaald naar het Nederlands als Gewelddadige Gevallen door uitgeverij Nona Arte) en hadden daarmee bewezen dat ze klaar waren voor het grote werk. Ze kregen niet onmiddellijk de teugels van een eigen lopende reeks in handen, maar moesten eerst een soort proef afleggen. Ze mochten een afgeronde reeks schrijven over een oud personage uit de stal van DC: Black Orchid. Bij de grote uitgeverijen is het bon ton om oude personages waar niets meer mee gebeurt vanonder het stof te halen en nieuw leven in te blazen. Dat is makkelijker dan nieuwe te creëren waarvan ze, godbetert, misschien eigendomsrecht moeten delen met de uitvinders ervan.

Gaiman en McKean gaven Black Orchid, naar het goede voorbeeld van wat Alan Moore met Swamp Thing had gedaan, een goed uitgediept achtergrondverhaal en wisten in drie nummers dit personage te transformeren van een oubollige superheldin uit de jaren 1970 naar een moderne, ecologische en mythische figuur. De strip was geliefd door lezers en critici en maakte dat de beide makers gebeiteld zaten bij DC. McKeans volgende opdracht als tekenaar was de geroemde Batman-graphic novel Arkham Asylum: A Serious House on Serious Earth op scenario van Grant Morrison. Voor Gaiman had redactrice Karen Berger echter iets anders in petto.

Een ander personage dat stof lag te vergaren in de denkbeeldige kelders van DC was The Sandman. In de jaren 1930 was dat een soort van gentlemensuperheld die, gekleed in een fedora en gasmasker, criminelen te lijf ging met een pistool dat slaapgas spuit. In de jaren 1970 vonden Jack Kirby en Joe Simon het personage opnieuw uit als een echte superheld met masker en cape die in een soort droomdimensie woonde. Het personage van Gaiman draaide echter volledig anders uit...

De eerste aflevering van de reeks omspant al meteen een zeventigtal jaar. In de jaren 1930 voert een occultist een ritueel uit en roept per ongeluk de heerser over de droomwereld, Morpheus, op. Morpheus brengt vervolgens zeventig jaar in stilzwijgen en gevangenschap door. Enkele van zijn spullen, een helm die ook de kroon is die zijn heerschappij over de droomwereld legimiteert, een edelsteen en een zakje met magisch zand, raken door de jaren heen verkocht en verloren. Wanneer hij weer vrij komt, moet hij zijn koninkrijk weer op zien te bouwen en zijn spullen zien te traceren: ziedaar de eerste verhaallijn in de reeks.

In deze eerste afleveringen schippert Gaiman nog een beetje tussen de wereld der superhelden, waarvan zijn personage eigenlijk deel uitmaakt, en de meer postmoderne aanpak die hij later zal hanteren. Aangemoedigd door Karen Berger stuurt hij de reeks in de tweede verhaallijn steeds meer richting horror, fantasy en drama. Gaiman voegt, naarmate de reeks vordert, een massa elementen toe aan de mythe van Dream, The Sandman. Hij blijkt bijvoorbeeld deel uit te maken van een pantheon: The Endless. Dat zijn zeven broers en zussen die volgens het verhaal even oud zijn als de concepten die ze belichamen. Ze zijn geen goden, maar de verpersoonlijking van de ideeën en emoties die alle levende wezens sturen, een soort natuurkrachten van de psyche: Destiny, Death, Dream, Destruction, Desire, Despair en Delirium. Het interessante aan deze wezens is dat zij helemaal doordrongen zijn van hun naam. Ze kunnen niet anders dan zich te gedragen naar hun titel. Dat neemt niet weg dat ze een persoonlijkheid hebben. De zeven worden soms op zeer verrassende wijze gepresenteerd en behandelen elkaar zoals elke broer of zus elkaar behandelt: met liefde, met afgunst,... met echte emoties, quoi?

De populairste van The Endless bleek zelfs al vlug Death te zijn, geen geraamte met een zeis, maar een jonge, hippe, intelligente en grappige gothgirl. In de achtste aflevering van de reeks, die vrijwel volledig bestaat uit een conversatie tussen Dream en Death, komt zij Dream een schop onder zijn kont geven omdat hij niet genoeg van het leven geniet. Dit concept voegt enorm veel toe aan de reeks. Het geeft Gaiman een kapstok waaraan hij gelijk welke menselijke tragedie die hij wil behandelen kan ophangen. En dat is ook steeds zijn doel geweest: entertainende verhalen schrijven over de menselijke psyche. Gaiman gebruikt fantasy en horror om het te hebben over trauma's, emoties, frustraties, kleine verdrietjes en ander menselijks. Gaiman schrijft niet enkel voor maar over ons. En dat is de grote kracht van de reeks geweest.

Gaiman is een fervent aanhanger van het postmodernisme en van zodra (ook voor hem) duidelijk werd dat hij aan een verhaal bezig was dat begint aan alle begin gooide hij alle remmen los. Sandman (oorspronkelijk The Sandman) wordt bevolkt door goden uit allerhande mythologieën, personages uit stukken van William Shakespeare, historische figuren: het kan niet op. Dit gebeurt echter nooit gratuit en krijgt nooit de air van een geschiedenislesje. Ook wie niets van Lucifer of Oberon weet, zal van deze reeks genieten.

Het gesprek dat Death met Dream voert in het achtste nummer van de reeks is ook de kiem van het tweede grote thema van Sandman: de evolutie van Morpheus zelf. Al eeuwenlang gedraagt die zich als een gesloten, asociale heerser zonder eigen gevoelens. Zijn zeventig jaar in gevangenschap hebben daar initieel niet echt positief toe bijgedragen, maar dankzij zijn zus beseft Dream dat hij misschien wat meer van het leven en zijn omgeving moet genieten.Dream probeert te veranderen. Hij wil oude fouten rechtzetten, de banden met oude bekenden opnieuw aanhalen. Die zoektocht vormt de rode draad doorheen de reeks. Zonder twijfel is dit een van de meest aangrijpende en levensechte karakterschetsen van een fictief personage die wij ooit gelezen heb. Zelfs al gaat het over de koning van dromenland.

De reeks heeft doorheen haar bestaan (vijfenzeventig afleveringen van 1989 tot 1996) zeer veel verschillende tekenaars gekend. Er was echter één constante: Dave McKean. Hij voorzag elk nummer van The Sandman, elke bundeling, elke omnibus van een fantastische cover. Dit deed hij niet enkel door te tekenen. McKean experimenteerde al zeer vlug met het gebruik van collages, foto's en ander materiaal om tot een afgewerkt geheel te komen. Zijn innovatiedrift heeft van hem een veelgevraagd designer van platenhoezen en dergelijke meer gemaakt.

Na Sandman heeft Gaiman nooit meer een langlopende stripreeks geschreven. Hij stortte zich eerder op romans en kinderboeken. Die werden vrijwel allemaal een succes. Gaiman heeft nadien wel nog strips geschreven, maar hoewel die steeds zeer goed geschreven en op zijn minst entertainend of aangrijpend waren, heeft hij op stripgebied nooit meer het niveau van Sandman gehaald.

De reeks stond mee aan de wieg van de imprint Vertigo. Dat is een aparte uitgeverij onder de vleugels van DC, die zich richt op strips voor volwassenen. Vertigo werd in 1993 opgericht door Karen Berger. Enkele DC-reeksen zoals Sandman, Swamp Thing en Hellblazer werden overgeheveld naar Vertigo en waren als het ware de hoekstenen van deze nieuwe imprint.

Sandman heeft talloze prijzen gewonnen, is in sommige studierichtingen aan gerenommeerde universiteiten verplichte literatuur, is het onderwerp van tal van studies en boeken, maar is vooral gewoon wat het is: een van de grootste klassiekers uit de Amerikaanse stripcultuur.