De Laatste, het misschien profetisch getitelde laatste verhaal van Didier Comès uit 2006 speelt zich af tijdens de laatste dagen van de Tweede Wereldoorlog. Een jonge soldaat krijgt het gezelschap van bizarre figuren terwijl de Duitsers een laatste offensief voorbereiden. Het magisch-realistische sfeertje tussen droom en werkelijkheid zat ook al in De Schaduw van de Raaf met een wereldoorlog vroeger dan in De Laatste en deze keer met een Duitse soldaat in de hoofdrol.

De Schaduw van de Raaf opende ooit de prestigieuze collectie Verhalen en Legenden van Le Lombard. Niet dat de lezers van het weekblad Kuifje en daardoor zijn hoofdredacteurs met zijn werk waren gediend. Bij een wisseling van de wacht raakte Comès zijn werk kwijt bij Kuifje. Nieuwe hoofdredacteur André-Paul Duchâteau ontsloeg 'm. In de periode nadat Andreas en Hugo Pratt opzien baarden in het weekblad, viel Comès net buiten de toon. Het volwassen maandblad (À Suivre) viste 'm op. Voor dat blad, dat de grenzen van de auteursstrip een paar kilometer verder zette en mee aan de basis stond voor de huidige graphic novel-gekte, maakte Comès zijn beste verhalen. Te beginnen met de klassieker De Dorpsgek van Schoonvergeten uiteraard, maar ook de mysterieuze thriller Eva, de bevreemdende verhalen De Wezel, Het Huis Waar de Bomen Groeien en Amber zouden in elke betere stripbibliotheek thuis moeten horen.

Veel van Comès' carrière staat in een niet al te lang uitgesponnen, maar wel zeer informatief en algemeen beschouwend voorwoord in de nieuwe editie van zijn debuutalbum De Schaduw van de Raaf. Deze uitvoering met grote flappen in softcover en met stevig papier voor het binnenwerk is een toonbeeld van hoe een uitgeveri met zijn erfgoed dient om te springen. Een jonge Duitse soldaat ontsnapt wonderbaarlijk aan een beschieting van de Franse artillerie die al zijn kompanen neermaaide. Hij doolt rond tot hij een door de oorlog bespaard gebleven kasteeltje ziet. Daar maakt hij kennis met een fluitspelende jongen met wie hij het nog aan de stok zal krijgen en een moeder met haar dochter. In dit oord blijft hij even hangen. Hij stelt zich vervolgens vragen over hun bedoelingen en beschouwt twee raven die via een schaakspel uitmaken welke partij er in de oorlog de gevechten wint als een nachtmerrie. Wanneer hij getuige is van een vliegtuigongeval dringt de waarheid over zijn nieuwe kennissen zich op.

Vijfendertig jaar na de eerste publicatie van het verhaal in Kuifje blijkt nog steeds hoe vernieuwend of modern Comès ooit was. Bepaalde kadrages pikte hij naar eigen zeggen van Derib, maar in andere gevallen gebruikte hij technieken die ook vandaag nog gretig worden gebruikt door tekenaars die hun platen interessanter willen maken. De laatste prent op pagina 39 is een fraai voorbeeld van een opeenvolgende handeling in één enkele kader. De grotere experimenten zitten wel vooraan het album met in- en uitzoomende sequenties en in elkaar overlopende kaders. Een constante is de ongelooflijk mooie en verfijnde arcering. In latere verhalen koos Comès voor zwart ingekleurde vlakken voor een groter contrast tussen licht en donker. De technieken die hij in De Schaduw van de Raaf etaleert had hij voor ons ook mogen vervolgen. Ontdek het zelf in deze verrijkte heruitgave van een album dat meneer Comès weer even onder de aandacht brengt want tegenwoordig is er helaas niemand meer die zich afvraagt: "Hoe zou het nog met Comès zijn en waar werkt hij nu aan?"