Wij hebben noch het geduld, de tijd of het geld om jaargangen van oude tijdschriften en bijlagen te doorsnuffelen, ouder dan zelfs onze ouders, om strips uit de beginjaren van bekende striptekenaars op te zoeken... en dan nog uit te geven ook. Gelukkig zijn er verstokte verzamelaars en uitgevers die dat wel doen en de vruchten van hun zoekwerk met ons delen. Dankzij deze hedendaagse archivarissen zijn vaak onbekende en zo degelijk mogelijk gerestaureerde jeugdzonden bereikbaar voor een liefhebberspubliek in vaak mooi verzorgde uitgaven. Door uitgevers als Adhemar, vzw Arcadia, Bonte, Brabant Strip vzw, Kippenvel en 't Mannekesblad begrijpen we dat bekende stripauteurs er ook niet van de ene dag op de andere dag stonden. Maar in hun eerste probeersels, dikwijls nog vol fouten, ontwaren we al kiemen van hun latere aansprekingskracht.

Nadat Adhemar eerder veelal onuitgegeven werk van Vlaamsche reeksen als Kari Lente, Bessy en Jerom uitgaf en sinds kort ook Robert en Bertrand heruitgeeft, stelt het nu Uit de Archieven van Vandersteen voor. De hoofdmoot wordt gevormd door de realistischer getekende verhalen die Vandersteen voor jeugdbladen als Ons Volkske en 't Kapoentje tekende, nog voor hij zijn stripproductie industrialiseerde in studioverband. Het zijn vertellingen in verschillende tijdperken die soms een historisch feit of figuur als basis hebben. Veel voor hem kenschetsende humor moet je er niet van verwachten, maar zijn manier van vertellen is al een voorafschaduwing van de fundamentele Vandersteen die we vandaag allen kennen. Het zijn simpele verhalen vol mysterie, heroïek, groteske monsters, gemaskerde geheimzinnigaards, achtervolgingen, zwaardgevechten, veel vaart,... Hoewel het nog om een zoekende Vandersteen gaat, lijkt hij zich makkelijk thuis te voelen in zowel de zestiende eeuw in Vlaanderen, de negentiende eeuw in Zuid-Afrika als bij de Bataven in de eerste eeuw. Een enkele keer, bij De Zwarte Luipaard, experimenteert hij met een bladschikking met kaders die allesbehalve rechthoekig zijn waarbij er geen sprake meer is van strakke horizontale stroken. Maar meestal is de klassieke invloed van Hal Fosters Prins Valiant nogal nadrukkelijk aanwezig. Dat wordt ook herhaaldelijk vermeld en aangetoond in de extra informatiepagina's van DannY De LaeT wiens eigenzinnig gespelde naam zich doortrekt in een even eigenzinnig taalgebruik met helaas nogal wat taalfouten (hoeveel varianten kan je nog bedenken op de spelling van Prins Valiant?) en anderstalige uitdrukkingen die nergens voor nodig zijn.

Goed voor ons dat De LaeT de juiste context en de omstandigheden waarin Vandersteen zijn strips maakte weet te schetsen. Interessant en verrijkend om verwijzingen naar films en andere strips te weten te komen. Maar in elk album ontspoort hij ons inziens door persoonlijke beschouwingen en meningen te etaleren waar je ofwel helemaal akkoord mee bent ofwel radicaal niet. In het geval van het laatste levert ons dat een geïrriteerd gevoel op. Is dat wel de bedoeling van een achtergronddossier? Het is ook overbodig om in een volledige tekstkolom een verhaal samen te vatten dat je net hebt gelezen zoals hij in De Heldentocht der Bataven doet. In De Blauwe Kreeft poneert hij de stelling dat er weinig goede piratenstrips bestaan. Zijn opsomming van wat hij dan wel goed vindt, overtuigt niet want hij beperkt zich tot publicaties uit vroegere decennia. De laatste jaren alleen al is het genre terug dankzij de filmreeks Pirates of the Caribbean. Kan iemand 'm eens Long John Silver uitlenen?

Maar het geeft geen pas om ons te veel te concentreren op deze achtergrondpagina's die — begrijp ons niet verkeerd! — erbij horen als het strikje in Wiskes haar. Bewonder de reproductie van de prachtige inkleuring met duidelijke rasterpunten... om helemaal nostalgisch van te worden zoiets, en wat een contrast met de vlakke en felle computerinkleuring van nu. Elk album is aangevuld met komische stripjes van de slanke babe Kitty Inno, holbewoner Thor, de poezen Pudifar en Barabitje en more to come. Het zijn geen hoogvliegers waar je een volledig album van wil lezen, maar zo'n vintage Vandersteens zijn leuke extraatjes.

Op het einde van de rit zal de twintigdelige reeks van Adhemar sowieso gelden als een prestatie om in een zo uniform mogelijke manier zo veel mogelijk oude Vandersteenstrips te bundelen. Grijp nu alvast je kans want de eerste vijf albums in een gelimiteerde oplage van duizend exemplaren zijn jazeker een must voor elke Vandersteenliefhebber. Onze complimenten nog voor Dirk Stallaert die ons bijna deed geloven dat de coverillustraties van Vandersteen zelf zijn.