Kleine Franse plattelandsgemeenten hebben altijd een paar terugkerende basiselementen. Een kerkje, een gemeentehuis en vooral het dorpsplein met daarop het moment ter ere van de gesneuvelden in de Eerste Wereldoorlog. Op een bevolking van ongeveer veertig miljoen sneuvelden er bijna 1,7 miljoen veelal jonge mannen in de kracht van hun leven. Elk dorp in Frankrijk verloor tientallen mannen. Een hele generatie werd vernietigd in de modderige loopgraven van het Westfront.

De strip Loopgravenoorlog van Jacques Tardi scoort tradtioneel heel hoog in toplijstjes voor strips. Bij onze FransenTop 100 staat hij zelfs op nummer 1. En terecht. Tardi combineerde de gruwelverhalen van zijn grootvader met een bijzonder sombere tekenstijl en maakt hiermee toch wel dé strip over de Eerste Wereldoorlog. Tardi had blijkbaar nog genoeg verontwaardiging over om een tweede strip vol te schrijven en twee jaar na het in het Frans als tweeluik verschenen Putain De Guerre is nu de Nederlandse vertaling verkrijgbaar.

Het verhaal wordt verteld vanuit het standpunt van de soldaat die zijn baan als metaalbewerker in Parijs moet verlaten om het vaderland te dienen. Hij koestert geen illusies en ziet in de oorlog vooral een kwestie van overleven, niet van roem en glorie. Zijn cynische commentaar leidt ons langs de gebeurtenissen aan het westfront (Verdun, de Somme, de Marne,...) en de menselijke ellende die daarmee gepaard gaat. Tardi spaart de lezer niet en toont alle details van de oorlog: charges die worden neergeslagen door machinegeweervuur, verwoestingen, verminkingen,... Interessant is hoe hij het kleurgebruik laat evolueren. In augustus 1914 is het gras nog groen en de uniformen blauw en rood. Maar na verloop van tijd blijven er enkel nog verschillende grijstinten over met het rode bloed van de en masse gesneuvelde soldaten. Verder richt Tardi zijn pijlen op het feit dat er in deze oorlog naast veel menselijk leed ook grof geld werd verdiend. De industriële families Krupp, Renault, Fokker en Schneider hebben miljoenen verdienen aan de steeds efficiëntere moordtuigen die ze fabriceerden.

Het laatste gedeelte van deze 136 pagina's tellende strip bestaat uit een stukje geschiedschrijving over de Eerste Wereldoorlog door historicus Jean-Pierre Verney die Tardi al met info en advies bijstond voor Loopgravenoorlog. Zijn betoog houdt dezelfde toon aan als het verhaal van Tardi en brengt het beeld van een oorlog met kibbelende en blunderende generaals, slechte economische planning en uitzichtloosheid. Mooi hierbij zijn de foto’s bij de tekst die de realiteit van de oorlog tonen. Zo zie je direct waar Tardi de inspiratie heeft gehaald voor een aantal van de tekeningen in de strip.

Alles bijeen schetst deze strip net als Loopgravenoorlog een beeld van een chaotische oorlog, vol menselijk leed. Heel anders dan het gezegde Mort pour la Patrie je zou doen geloven. Een instantklassieker.