Ze zijn hip, ze zijn cool, ze zijn de Vigilantes, kortweg Vigs. Maar waarover gaat de nieuwe stripserie nu eigenlijk? De Nederlandse tekenaar Freek Van Haagen en de Vlaamse scenarist Yorick Van Roye weten het. En ook Standaard Uitgeverij gelooft erin. Wij hadden het met beide auteurs (en eigenlijk vooral met Yorick) over onder meer deze nieuwe loot aan de grote Vlaamse uitgeversboom, ambities en freerunning.

"We zijn blij dat we ons ding mogen doen met een nieuwe generatie striphelden. Dat betekent dat we met Vigs verhalen kunnen gaan vertellen die nog nooit verteld zijn geweest en ons lezerspubliek de komende albums verder kunnen trakteren op aparte invalshoeken en originele vondsten"

En, Yorick, trots op je debuut?
Yorick Van Roye: "Zeker. De ploeg heeft kwalitatief goed werk afgeleverd en we zijn erin geslaagd om met een eigen reeks te debuteren bij een grote uitgever. Verder is het een debuut. Dat betekent fouten mogen maken en zoeken naar een eigen plaats en een eigen stem. Dat is het pad dat ik de komende tijd verder wil gaan bewandelen."



Om eerlijk te zijn hebben we lange tijd voor geen meter gesnapt over wat Vigilantes nu eigenlijk exact ging. Hoe meer erover geschreven werd, hoe onduidelijker we de verhaalbedoelingen vonden. Met enige vooroordelen begonnen we aan het album en pas dan ondergingen we een supervlotte lezing. Ligt het aan ons of stellen jullie Vigilantes moeilijker voor dan het eigenlijk is?
Yorick Van Roye: "Ach, het was eerder zoeken naar de juiste invalshoek om Vigs te pitchen, maar het concept is relatief eenvoudig: in een naamloze grootstad is in het grootste geheim een nieuwe urban legend geboren. De Vigilantes zijn een spookverhaal. Niemand heeft hen ooit gehoord of gezien, behalve de neef van een vriendin van... enfin, je kent het wel. Student en freerunner Ben Bitaine start in opdracht een riskante infiltratiemissie die hem in een hellevaart meesleurt naar een groep niet-alledaagse stadsavonturiers. Einde pitch."

Oké. Lange tijd voordat er sprake was van een album kwam je al bij ons aankloppen om er promotie voor te voeren. Maar we kunnen ons van toen herinneren dat je nog geeneens een uitgever had en dat er eigenlijk ook nog geen afgewerkt product was. Ook een inkleurder moest nog gezocht worden. We hadden je toen gezegd dat je eerst een uitgever moest vinden vooraleer we het er verder over konden hebben. Welk parcours hebben jullie sindsdien moeten afleggen voor Vigilantes? Bij wie klopten jullie allemaal aan?
Yorick Van Roye: "We hebben tijdens de ontwikkeling altijd voor een maximum aan zichtbaarheid gekozen omdat we de juiste mensen wilden aantrekken om dit project mee van de grond te tillen. Die strategie heeft zijn vruchten afgeworpen. Standaard Uitgeverij zag meteen potentieel in de strip en we zijn kort na de Vigilantes Special op Stripelmagazine aan de slag kunnen gaan."

Standaard Uitgeverij is tegelijk een verrassende als een minder evidente keuze.
Yorick Van Roye: "Standaard Uitgeverij had snel begrepen waar Vigilantes voor stond en was al lang op zoek naar projecten om hun fonds te innoveren. De samenwerking met Standaard Uitgeverij biedt ons een aantal voordelen zoals een ruime verspreiding en een goede omkadering, maar vooral het behoud van al onze audiovisuele auteursrechten op Vigs."

Was er inmenging van de uitgeverij? Commentaar?
Yorick Van Roye: "Onze redacteur Sven Denis heeft ons goed gecoacht en heel wat zinvolle bemerkingen gemaakt tijdens het schrijfproces, maar inhoudelijk hebben we volledig ons eigen ding mogen doen. Daardoor heeft Vigs zijn authenticiteit behouden en daarvoor zijn we Sven en Johan zeer dankbaar. Ze zijn er zo perfect in geslaagd om onze respectievelijke sterktes naar boven te halen."

Valt een gesubsidieerde werkbeurs te rijmen met de drijfveren van een groot commercieel bedrijf?
Yorick Van Roye: "We hebben er ten aanzien van het Vlaams Fonds voor de Letteren nooit een geheim van gemaakt dat we ons met Vigilantes aan een commerciële strip wilden wagen. Verder vind ik dit meer een vraag voor de leden van de commissie strips."

Freek, voor jou is het al je tweede album na Zornik. Hoe kijk je nu terug op je eersteling?
Freek Van Haagen: "Dat was grotendeels voor de ervaring en omdat ik er iets mee kon verdienen natuurlijk. Toch heb ik van de strip Zornik wel wat geleerd."

Waar is het stripavontuur Zornik volgens jou foutgelopen?
Freek Van Haagen: "Zonder na te trappen, denk ik dat het niet past bij de band. Ik ken Zornik niet zo erg goed. En ik kan die markt ook niet inschatten. Maar een strip bij een rockband... ik weet het niet zo."



Wij vonden dat Mario Boon, je scenarist, zich danig had mispakt aan de intelligentie van zijn doelpubliek. Bakvisjes zijn niet hetzelfde als tienjarigen. Welk doelpubliek hebben jullie met Vigilantes nu voor ogen? Zien jullie een veertigplusser ook van Vigilantes genieten?
Freek Van Haagen: "Klopt. Dat vond ik ook. Zeker nadat ik de band beter leerde kennen en waarvoor ze stonden. De strip was te jong. Vigilantes is voor iedereen. Jong en oud."
Yorick Van Roye: "Vigs bundelt voldoende uiteenlopende karakters en thema's om een breed publiek aan te spreken. Kids kunnen hun hartje ophalen aan de visuele spektakels, casual lezers kunnen Vigs oppikken als een vlotte thriller met een achterliggend mysterie en meer geoefende lezers willen we uitdagen door een aantal verwachtingspatronen over striphelden te doorbreken."

Met Vigilantes heb je duidelijk een evolutie doorgemaakt na Zornik, Freek. Je tekenstijl staat als een huis en je bent niet bang om actievolle scènes te tekenen. Spontaniteit is echt wel het kernwoord. Naar waar gaat je meeste aandacht uit om een pagina geloofwaardig op papier te zetten?
Freek Van Haagen: "In de eerste plaats dat het duidelijk leest. Ik heb veel strips gezien waar de tekening of indeling het verhaal in de weg zit. Uiteindelijk lees ik het liefst strips waar je snel doorheen kan. Zodra je moet gaan worstelen, dingen onduidelijk getekend zijn of een overload aan visueel vuurwerk hebt dan heb ik het ermee gehad. Dan is het tweede punt om ervoor te zorgen dat het niet saai wordt. En bij Vigs heb ik voor het eerst geprobeerd zoveel mogelijk personages ook hun eigen maniertjes mee te geven. Ben is energiek en lenig. Vincent de politieman oogt onverschillig en een beetje lui (maar is dat zeker niet). Erin is een beetje een blij meisje met een scherp randje. Dat soort dingen."
Yorick Van Roye: "Op een bepaald ogenblik zijn we beginnen praten over de manier waarop we onze personages wilden laten acteren. Dat was een geweldig moment. Zeker als je nu ziet hoe Rebecca Ben om de hals vliegt, hoe Emma haar punt maakt tegenover een kerel die een kop groter is dan zijzelf of hoe Ben zich met zijn volle gewicht in de rug van een Malakoffspeler lanceert."

En acteren kunnen ze. Teken je ook naar model?
Freek Van Haagen: "Als je bedoelt dat ik een voorbeeld heb voor een pose. Zeker... voor complexe houdingen fotografeer ik mezelf of mijn vriendin. Dan heb ik een idee hoe het zit en maak ik wat studies daarvan. Soms lukt het uit het hoofd.
We hebben voor Vigs ook bestaande personen gebruikt waarvan de personages zijn afgeleid. Ik wilde echter geen superrealisme omdat je dan altijd van die starre, stijve koppen krijgt."

In deel 1 staat Ben Bitaine alias E-Prime centraal. Jullie maken het de lezer niet makkelijk door zijn sympathiegevoelens voor de held van het verhaal op het spel te zetten. Hoe moet dat verder in de volgende delen? Komen er nog meer apen uit de mouw?
Yorick Van Roye: "Ken je de tv-serie House M.D. (te zien op 2BE, ds)? Doctor House start als een cynisch en verbitterd personage, wat een interessante dynamiek creëert waarin zijn tegenspelers hem non-stop uitdagen. Hetzelfde gaat op voor Ben. Dankzij deze constructie kan hij starten aan zijn dramatische ontwikkeling, dus je zal Ben de komende albums zeker zien evolueren door zijn interactie met de andere Vigilantes. Verder moest hij voldoende emotionele lading hebben om te verantwoorden dat hij 's nachts met een masker over zijn gezicht de straat op zou lopen. Omdat Vigilantes zich afspeelt in een realistische setting moest hij zich tussen extreme emoties kunnen bewegen."

Jullie zien het groots met de reeks. Een game en andere crossmediale toepassingen stonden op stapel. Nu is er voorlopig enkel een eerste album en een online-community. Hoe ver reiken de ambities?
Yorick Van Roye: "Ik heb nu vooral zin om verder te investeren in de ontwikkeling van dit universum via de strip: personages, decors en verhaallijnen. De rest bekijken we op termijn. We gaan dit doordacht aanpakken en ons vooral door niemand onder druk laten zetten."

Zou het misschien ook kunnen dat de ambities te hoog liggen? Wie hard loopt, kan zich immers pijnlijk bezeren bij het vallen...
Freek Van Haagen: "En na het vallen, moet je opstaan en doorgaan. Je moet toch dromen hebben."
Yorick Van Roye: "Toen ik lange tijd geleden een vacature lanceerde voor een tekenaar om een eigen serie mee op te starten, lachte Mario Boon (de medeoprichter van Pulp Deluxe, ds) me uit. Vandaag ligt Vigs in de winkels. Tussen die twee momenten ligt een heel proces van vallen en opstaan, zoeken naar de juiste aanpak en doorzetten. Er is niets mis met ambitie, zolang je maar beseft dat je hard moet werken om die waar te maken en er veel andere dingen voor moet opgeven.
Er zijn trouwens meer voorbeelden in Vlaanderen. Charel Cambré heeft ooit laten vallen dat hij animatie en een kledinglijn ziet in Jump. Ivan Adriaenssens pakte op een bepaald ogenblik uit met het magnifiek ogende Luna Techs. Hij laat ons nog even wachten op die serie, maar ik vind Ivan fantastisch omwille van zijn creativiteit, zijn spirit en zijn ondernemingszin. Zulke mensen inspireren. Ik ben er dus van overtuigd dat we die ambitie met veel andere stripmakers delen, en we gaan ons dus niet laten afschrikken door de commentaren van anderen zolang we zin en energie hebben om met die projecten bezig te zijn."

Jullie trailer ziet er spectaculair uit. Enkel van topstrips of belangrijke eerste delen worden in Frankrijk budgetten vrijgemaakt voor trailers.
Freek Van Haagen: "Gelukkig kan ik meer dan alleen tekeningen maken."
Yorick Van Roye: "Over de trailer waren we al een jaar aan het pingpongen. Op deze manier kunnen we Vigs ook via andere kanalen verspreiden en een poging doen om een nieuw publiek aan te spreken. We krijgen goede reacties en merken dat enkele niet-striplezers de strip hebben opgepikt na het zien van de trailer."



Gamers, paintballers, urban explorers, multimediawizards,... het zijn geen doorsneebezigheden voor een stripheld. Het zijn geen reporters of spionnen. Is die originaliteit net een voordeel om een verhaal over uit te werken of toch een uitdaging?
Yorick Van Roye: "Beiden. We zijn blij dat we ons ding mogen doen met een nieuwe generatie striphelden. Dat betekent dat we met Vigs verhalen kunnen gaan vertellen die nog nooit verteld zijn geweest en ons lezerspubliek de komende albums verder kunnen trakteren op aparte invalshoeken en originele vondsten. Het leuke aan de Vigilantes is dat ze realistische personages zijn die zich vlotjes bedienen van de 'A.S. Adventure-cultuur': deze personages kopen hun kledij en gadgets gewoon in outdoor stores en bestellen hun technische snufjes via het internet. Daardoor staan ze zeer dicht bij de leefwereld van de lezers."

Wij zijn al blij dat er geen jumper in voorkomt... Trouwens, is een louter visueel medium als de strip geen beperking? Hadden jullie in andere omstandigheden niet iets meer met muziek willen doen?
Yorick Van Roye: "Ik ga een open deur intrappen, maar elk medium heeft zijn eigen voor- en nadelen. De trailer geeft al een idee wat Vigs kan worden als er animatie of film aan te pas zou komen."

Over het freerunnen verschijnen in Frankrijk al strips. In de vorige James Bond-film en op de live-optredens van de tournee Confesssions on the Dancefloor van Madonna zag je ze ook op en van muren en relingen springen. Bond of Madonna, waar haalden jullie de inspiratie vandaan?
Yorick Van Roye: "Geen van beide. Ik heb zelf een tijdje aan freerunning gedaan en ik ken de sport al enkele jaren via kleine communities op het internet. Hetzelfde geldt voor urban exploration en de andere disciplines die in Vigilantes aan bod komen. Maar intussen hebben die fenomenen al redelijk wat pers genoten en zijn ze bekender geworden bij een groter publiek."

Vigilantes is ook een beetje superheldenachtig zonder dat het plots een comic wordt. Geen vanzelfsprekende oefening, toch?
Yorick Van Roye: "Dat is juist. Het wordt geen comic omdat geen enkel personage superkrachten heeft. Verder gebruiken we los van de term 'E-Prime' ook geen codenamen en proberen we Vigs heel dicht bij de leefwereld van de lezers te brengen door de extreme acties af te wisselen met herkenbare menselijke situaties."

Jij hebt ook al gefreerund. Leent een Vlaamse stad zich hier wel voor en hoeveel schaafwonden heb je daarbij al opgelopen?
Yorick Van Roye: "Iedere stad leent zich tot freerunnen, als je maar op de juiste manier naar die stad kijkt en het op de juiste manier aanpakt. Verder willen we nu al zeggen dat we ons niet verantwoordelijk gaan laten stellen voor idioten die na het lezen van Vigs van een dak tuimelen. Think before you act."

Wij biechten het op: wij hebben het wel eens geprobeerd op een ontieglijk vroeg uur in de Brugse binnenstad na een caféommegang. Maar tussen de zwaantjes aan het Begijnhof valt er echt op niets te springen. Al is het wel kicken! Anyway, is het milieu van rollenspelen wel bekend genoeg voor een braaf, Vlaams striplezertje?
Yorick Van Roye: "Je bedoelt de scène waarin we Erin introduceren? Ik ga ervanuit dat een striplezer niet dom is en we in die scène voldoende uitleggen wat een rollenspel is."

In de reeks wordt het thema criminaliteit aangeraakt. Wordt veel criminaliteit door jongeren niet gewoon veroorzaakt door verveling? Raad je hen een hobby aan die in Vigilantes aan bod komt?
Freek Van Haagen: "Het klinkt als een enorm cliché, maar het probleem ligt bij de ouders. Niet in zijn geheel maar voor een groot deel wel, denk ik. Ik kom uit de computergeneratie en heb vroeger gewelddadige spelletjes gespeeld, bloederige films bekeken, me rot gelachen om al die dingen. Zelfs nog met mijn broertje WWF (Amerikaanse worstelcompetitie, ds) nagespeeld in de tuin totdat er bijna iets brak.
Maar ik heb toen altijd het verschil geweten tussen echt en fictie.
Daarnaast is er tegenwoordig echt alles. Ik kon na een zomer werken eindelijk die Nintendo 16-Bit kopen. Zonder spelletje. Want dan moest ik weer maanden de krantenwijk doen. Nu lijkt het alsof ze worden geboren met een mobieltje en een iPod. Wel jammer... als je niks meer hebt om naar uit te kijken."



De revolutie wordt in Vigilantes gepredikt. Welke boodschap pogen jullie uit te dragen?
Yorick Van Roye: "Sorry, geen grote preken of boodschappen hier. Just enjoy the book."

Vigilantes oogt zeer modern. Vinden jullie dat het Nederlandstalige striplandschap is ingedommeld?
Freek Van Haagen: "JA!!!"
Yorick Van Roye: "Nee, tenminste niet in Vlaanderen. Over Nederland wil ik me niet uitspreken omdat ik die situatie minder goed ken. Er lopen heel wat Vlaamse auteurs rond die interessant materiaal maken zoals Stedho of Simon Spruyt, het Vlaams Fonds voor de Letteren zoekt naar pistes om onze strips aan de buitenlandse markt voor te stellen, stripwinkeliers zoals Daniël Cool (van De Striep in Brugge, ds) en Linda Torfs (van Mekanik in Antwerpen, ds) hebben de laatste jaren enkele zeer zinvolle initiatieven opgestart, vanuit Leuven werd de vzw Beeldbeeld opgericht, er is een gemeenschap van fans zoals Kurt Morrissens (de hoofdredacteur van Stripelmagazine, ds) die hun schouders onder het beeldverhaal willen zetten, Boek.be komt met De Andere Strip, Marc Verhaegen wil met kersverse bestuursleden nieuw leven blazen in de Stripgilde, kleine uitgevers zoals Bries en Oogachtend hebben een belangrijke rol gespeeld bij de lancering van een paar knappe auteurs en journalisten als Geert De Weyer hebben de stripwereld doorheen de jaren meer pers bezorgd en het aangedurfd om analyses te schrijven. Je kan waarschijnlijk bij elk van die mensen en initiatieven kanttekeningen plaatsen (en er zullen altijd klagers zijn), maar de bovenstaande voorbeelden getuigen wel van de wil om beweging en vernieuwing te brengen in ons striplandschap."

De persvoorstelling voor Vigilantes liep niet van een leien dakje. In eerste instantie zou het album voorgesteld worden in het BCB, helaas op een autoloze zondag waarna werd afgezien van een voorstelling. Een tweede poging viel opnieuw in het water want het openbaar vervoer staakte in heel het land. Er kwam toen amper een man of vier opdagen. Vrezen jullie dan voor het succes van de reeks of een geringe interesse van pers en publiek?
Yorick Van Roye: "Die tegenslagen bezorgen ons zeker geen voorsprong. Om die reden hebben we de mensen van de pers diezelfde dag nog gemaild om hen te laten weten dat de persmappen onderweg waren en dat onze ploeg aanspreekbaar blijft bij vragen. Momenteel zijn we samen met Standaard Uitgeverij hard aan het werk om die achterstand weg te werken en gelukkig worden we daarin zeer goed omkaderd door Britt Vervliet en Liesbeth Janssen van de marketingafdelingen. Verder hopen we natuurlijk dat de pers Vigilantes alsnog zal oppikken. Iedere debutant kan die steun gebruiken."

Jullie zitten in een golf van Vlaamse debuutalbums bij Standaard Uitgeverij die een groter publiek moeten en willen aanspreken. Eerlijk, zien jullie Steve Van Bael met Figaro en Thomas Du Caju met Betty & Dodge als een nieuwe generatie vaandeldragers of toch concurrenten?
Yorick Van Roye: "Standaard Uitgeverij heeft een aantal berekende risico's genomen door nieuwe reeksen te lanceren. Ik kan me inbeelden dat die mensen op hun return on investment zitten te wachten en de uiteindelijke afrekening zal gebeuren op basis van verkoopcijfers. Dat bedoel ik helemaal niet oneerbiedig of negatief naar onze uitgever, het is gewoon een economische realiteit dat vele partijen hopen dat ze iets aan een nieuwe reeks kunnen verdienen.
Dit gezegd zijnde, heeft Standaard Uitgeverij ons duidelijk gevraagd om een strip te maken voor een meer volwassen publiek van twaalfplussers en willen ze hiermee terrein winnen in een (voor hen) nieuw segment van de markt. Dat betekent dus investeren om een nieuw publiek aan te trekken. Zoiets vraagt tijd. Hopelijk krijgen we ook die tijd om die community te laten groeien.
Hetzelfde geldt voor Steve en Thomas met Figaro en Betty & Dodge. We zitten in hetzelfde schuitje."

Vigilantes is begroot op drie delen. En wat daarna?
Yorick Van Roye: "(zoekt vergeefs naar een kristallen bol) De cast en het mysterie achter Vigilantes bieden ons minstens voldoende materiaal voor twaalf delen, opgesplitst in twee seizoenen van elk zes albums. En ook na afronding van die verhalen kunnen we binnen Vigs met iets heel leuks uitpakken, maar dat is nog verre toekomstmuziek. Alles zal afhangen van de respons van het publiek en de interesse van de uitgever na de eerste drie delen."

Was er ook niet iets met een vikingstrip?
Yorick Van Roye: "We hebben Vikings aan ons portfolio toegevoegd om onze kansen te vergroten om door een uitgever te worden opgepikt. Zo wilden we de uitgever de keuze geven tussen historische vikings en hedendaagse Vigilantes. We waren zeer aangenaam verrast toen Standaard Uitgeverij Vigilantes op de uitgeefagenda wilde zetten, dus nu staat Vikings voor onbepaalde tijd on hold."

Allez, wij hopen oprecht dat het wat wordt met Vigilantes en dat het andere deuren opent.
Yorick Van Roye: "Dank u wel. Jullie bedankt voor het interview."

> DAVID STEENHUYSE — 18 oktober 2008