In 2001 werden we gezegend met het eerste album van Pieter De Poorteres geesteskind Boerke, een stripreeks waarvan de snoezige tekenstijl in schril contrast staat met de inktzwarte humor. Deze eersteling kon ons meteen bekoren en met de daaropvolgende albums werd steeds duidelijker dat De Poortere thuishoort in de eredivisie van de Vlaamse stripwereld. De release van Boerke in Hollywood wordt samen met Boerkes tienjarige verjaardag op 9 juni 2011 gevierd in de Gentse Vooruit. Naar aanleiding hiervan brachten we dit talent een bezoekje.

Tekst: Koen Claeys - Foto: Peter Willems
© illustraties: Pieter De Poortere /
Oog & Blik | De Bezige Bij

 
18/05
 
 
Pieter De Poortere
"Ik heb niet het gevoel dat ik mezelf veel moet censureren.
Soms zegt mijn vriendin wel dat ik best niet te veel grappen over moslimfundamentalisme maak."
Was er een moment waarop je bewust werd dat je striptekenaar wou worden?
Pieter De Poortere: "Toen ik een jaar of acht was zag ik mijn pa veel tekenen. Hij had een zeer grote stripcollectie die bestond uit de strips die in de weekbladen Kuifje en Robbedoes verschenen en hij was ook geabonneerd op die tijdschriften. In zijn vrije tijd tekende mijn pa zelf ook een beetje. Hij had periodes waarin hij schilderde maar ook periodes waarin hij strips tekende: Franquin-achtige humor, bijvoorbeeld over de Tweede Wereldoorlog. Ik vond dat geweldig. Ik wist niet dat je daar een beroep van kon maken maar ik wist wel dat ik dat wou doen. Ik ben rond die leeftijd van acht-negen jaar naar de academie beginnen gaan en later naar het Viso in Mariakerke, een school voor drukkers maar ook voor lay-out en tekenen. Ik volgde ook nog avondschool tekenen en ben uiteindelijk naar de kunstacademie Sint-Lucas in Gent gegaan. Na mijn studies kon ik vrijwel onmiddellijk beginnen met strips maken. Ik heb dus altijd naar dat ene doel toegewerkt, nooit een andere carrièreoptie overwogen."

Tekende je als broekventje van acht-negen jaar ook al strips?
Pieter De Poortere: "Ja, ik had een personage met de naam Pieter Pech gecreëerd, ik denk zelfs dat het toen al tekstloos was. Ik tekende veel onnozelheden zoals de eend Hooligans of strips over Jezus en Maria, onder invloed van Een Bakske Vol met Stro van Urbanus. Ik teken tegenwoordig af en toe zoekprenten en dat deed ik — nu ik erover nadenk — als kind ook, maar dan met honderd cowboys en tweehonderd indianen, allemaal van die kleine mannekes. Ik was een kind met veel geduld en zeeën van tijd, dus zat ik uren en uren boven mijn tekenpapier."

 
BOERKE ALS RAMBO

Kon je op de Kunstacademie Sint-Lucas terecht om strips te leren tekenen?
Pieter De Poortere: "Ferry (Ian Kaledine, De Kronieken van Panchrysia) gaf er het keuzevak striptekenen. Hij heeft me enorm gestimuleerd en is bovendien een schat van een mens. Ik heb ook bij Ever Meulen lessen illustratie gevolgd. Hij was het die me heeft voorgesteld bij het weekblad Humo waarvoor ik meteen cartoons en strips mocht bijdragen. Ik heb dan nog anderhalf jaar gewerkt voor een reclamebureau en in 2001 ben ik zelfstandig tekenaar geworden."

Welke tekenaars hebben je tekenstijl of werkwijze beïnvloed?
Pieter De Poortere: "Ik had massa's invloeden van klassieke strips maar op het gebied van humor is Lewis Trondheim voor mij een eyeopener geweest. Hij deed zaken die ik nergens anders had gezien: aan de ene kant filosofisch maar evengoed dwaas en belachelijk. Bij het album Blacktown van Kobijn dacht ik bij mezelf van: 'Dit wil ik ook doen, zo'n album wil ik ook maken!'. Daarnaast is er ook nog Chris Ware. Hij was God toen wij op Sint-Lucas zaten: de triestheid van zijn strips en de uitgepuurde stijl in combinatie met die prachtige typografie. Waar ik ook veel naar keek qua vormgeving waren Disney-filmpjes van de jaren 1940. Dat zijn zo'n beetje mijn drie grote invloeden: oude Disneys, Chris Ware en Trondheim."

Zijn er Vlaamse striptekenaars die een zekere voorbeeldfunctie hebben gehad?
Pieter De Poortere: "Volgens mij is iedereen wel beïnvloed door Willy Vandersteen en Marc Sleen, maar dat zijn geen rechtstreekse invloeden, het is meer een deel van je algemene cultuur. Ik denk dat ik altijd meer naar het buitenland gekeken heb. Toen ik begon was de Nederlander Hanco Kolk ook een voorbeeld met Meccano. Op dit moment lees ik alle soorten strips en laat ik me beïnvloeden door vanalles. Rechtstreekse invloeden zijn er niet, ik heb nu mijn eigen stijl, mijn eigen ding."

Is Boerke ontstaan tijdens je studies op Sint-Lucas?
Pieter De Poortere: "Het was mijn eindwerk bij Ferry. Het waren kleine boekjes, gebaseerd op de oude uitgaven van Suske en Wiske: één pagina rood, één pagina blauw. Nadat Boerke enkele keren in de Humo had gestaan ben ik bij Bries langsgeweest en uitgeefster Ria Schulpen was onmiddellijk enthousiast om een Boerke-album uit te geven. Eigenlijk is tien jaar Boerke een beetje gelogen aangezien ik in 1999 afgestudeerd ben, maar het eerste album verscheen in 2001. Ik verschiet wel dat het personage al zo lang meegaat. Ik sta op het punt mijn driehonderdste plaat van de paginagrappen te tekenen. Het blijft wel plezant om te doen. Ik heb niet het gevoel dat Boerke al afgeschreven is. Er zijn mensen die me vragen om eens iets totaal anders te maken. Maar ik kan met Boerke alles vertellen wat ik wil vertellen en er valt bovendien op grafisch vlak nog veel uit halen. Ik zit nu met een nieuw album in mijn hoofd waarin ik met verschillende tekenstijlen zal werken."

 
EEN VAN DE ALLEREERSTE BOERKE-GAGS

Boerke is de ultieme underdogfiguur. Bekijk je de wereld ook vanuit een underdogpositie?
Pieter De Poortere: "In het begin nam ik mezelf niet zo serieus. Ik kon enorm goed met mezelf lachen, soms wat te veel. Ondertussen ben ik veel zelfbewuster geworden als tekenaar en als mens. Natuurlijk, alle verhaaltjes die je vertelt, komen uit jezelf. Maar het is toch meer een sadistisch genoegen van me om Boerke zo erg mogelijke dingen te laten ondergaan, eerder dan dat ik me identificeer met het personage. Het is niet zo dat ik mijn ziel blootleg. Wat ik doe is grapjes vertellen. Er zitten wel thema's in waar ik over nadenk, zoals eenzaamheid, en soms word ik wel eens kwaad van iets dat ik op het nieuws zie, maar over het algemeen ga ik vrolijk achter mijn bureau zitten."

Je gaat met jouw strip de controverse niet uit de weg. Waar stel je de grens?
Pieter De Poortere: "Ik heb niet het gevoel dat ik controversieel bezig ben, maar ik word er wel eens op gewezen dat mijn strip echt wel scherp is. Nu, als je kijkt naar wat er allemaal in de wereld gebeurt... 'Truth is stranger than fiction'. De zaken die ik bedenk zijn wreed, maar hebben altijd wel een voet in de realiteit. Ik heb niet het gevoel dat ik mezelf veel moet censureren. Soms zegt mijn vriendin wel dat ik best niet te veel grappen over moslimfundamentalisme maak. Wat ik zeker niet doe is op de man spelen. Ik probeer mijn verhaaltjes breed te houden zodat ze niet gedateerd zijn wanneer de grappen uiteindelijk in een album verschijnen. Politici vind ik ook niet interessant genoeg om strips over te tekenen."

Heb je persoonlijk al negatieve reacties ontvangen van lezers met betrekking tot bepaalde gags of het album De Zoon Van (waarin Boerke de zoon van Hitler blijkt te zijn)?
Pieter De Poortere: "Nee. In De Zoon Van zit er wel een zoekplaat over het concentratiekamp van Auschwitz waarop je dan Hoerke moet zoeken. Die plaat sprong er nogal uit. Het boek is wel grof maar op een bepaalde manier toch ook licht verteerbaar. Maar op die pagina kreeg je precies een baksteen op het hoofd. Mijn Franse uitgever, Glénat, heeft toen gevraagd om een andere invalshoek te zoeken. Ik heb het dan veranderd naar een tekening van feestvierende kampbewakers met Auschwitz op de achtergrond, wat trouwens gebaseerd is op een bestaand fotoboek van een Duitse officier."

 
GAG UIT HET NIEUWE ALBUM BOERKE IN HOLLYWOOD

Wat waren jouw persoonlijke hoogtepunten in de tien jaar dat Boerke bestaat?
Pieter De Poortere: "Het is eigenlijk altijd crescendo gegaan: de eerste keer in Humo gepubliceerd worden, het eerste album, goeie recensies,... Om de zoveel tijd krijg ik wel goed nieuws. Toen ik wekelijks mocht beginnen tekenen voor Knack Focus was een heel belangrijk moment. En in de literaire bijlage van de Franse krant Le Monde gepubliceerd worden, en het moment waarop Glénat besliste om mijn strips in Frankrijk uit te geven, gaven mij dan weer de bevestiging dat ik in Frankrijk serieus werd genomen. Toen merkte ik dat het ginder misschien wel ging lukken. Ik heb nu ook wel het gevoel dat ik me meer op Frankrijk moet richten omdat de markt in Vlaanderen te klein is."

Is er een strippagina waar je uitzonderlijk trots op bent?
Pieter De Poortere: "Er is er een over de Palestijnse kwestie waarin Boerke een eenzame Palestijn met zelfmoordgedachten is. Daarin spreekt iemand hem weer levensmoed in waarna hij wordt gebruikt als zelfmoordterrorist terwijl hij het nu net terug zag zitten. Dat vind ik een van de betere omdat hij de link legt tussen iets actueels en de zieligheid van het personage. Er is ook nog een dubbele pagina met Boerke in de zinkende atoomduikboot Koersk. Hij vecht daarin om naar boven te komen maar blijkt uiteindelijk onder het ijs te zitten. Dit vond ik ook grafisch een sterke pagina. Op grafisch vlak zijn er ook een paar zoekplaten waar ik content van ben."

Gebeurt het dat je zwaar moet zwoegen om een pagina klaar te krijgen?
Pieter De Poortere: "Het is eigenlijk plezant om te doen. Het moeilijkste is wekelijks een goede grap te bedenken. Mijn ideale scenario is één dag nadenken, één dag schetsen en één dag inkten en kleuren. Dat is een aangenaam tempo, maar meestal moet het allemaal veel sneller. Soms zit ik een dag te zoeken naar een idee, maar komt er niets bij me op. Maar het gebeurt ook dat ik drie ideeën op één dag heb. Na driehonderd paginagrappen moet je blijven verrassen en dan is het soms wroeten naar inspiratie. Daarom vond ik het wel plezant om me voor Boerke op films te focussen. Maandagmorgen denk ik dan: 'Welke film zou ik nu eens onder handen nemen? Ik heb wel eens zin om iets met cowboys te doen...'"

Werd je aangemoedigd door Knack Focus om films als thema te nemen?
Pieter De Poortere: "Voordien had ik al een vijftiental pagina's over films gemaakt. Het oorspronkelijke plan, in samenspraak met de Franse uitgeverij, was om een boek over Boerke en de kunstgeschiedenis te maken, beginnend met de grotten van Altamira. Hierin zou iedere pagina in een andere stijl getekend zijn en iedere pagina zou verwijzen naar een kunstenaar of een kunstwerk. Op grafisch vlak ging het interessant zijn om dat te doen, maar het zou misschien niet zo'n goeie grappen opleveren. Mijn tweede voorstel was om iets rond films te doen en men was daar meteen enthousiast over. Ik wist dat ze er bij de Focus Knack ook zeer content mee gingen zijn want bij Patrick Duynslaegher, de hoofdredacteur, is het al film wat de klok slaat. Het bleek uiteindelijk een evidente keuze. Ik heb zelfs nog een veertigtal films die ik onder handen wil nemen op mijn lijstje staan."

 
FILMCOVER VOOR FOCUS KNACK UIT MEI 2007

Is de kunstwereld dan het thema van je volgende Boerke-album?
Pieter De Poortere: "Ik zit eerst nog met andere dingen in mijn hoofd. Er is het boek Kalverliefde, een verhaal over een back to the roots-Boerke, oorspronkelijk bedoeld voor een tekenfilm waar ik nu een stripversie van wil maken. Het gaat ook over de hormonenmaffia en toen ik onlangs de film Rundskop zag dacht ik: 'Godv..., ze zijn me voor!' (lacht) Er is nog een alternatief scheppingsverhaal dat ik wil tekenen en er is daarnaast goesting om iets te doen rond televisie. Dat is nog een hele container die ik kan opentrekken om grappen rond te maken: Teletubbies, The A-Team, belspelletjes, Het Rad Van Fortuin,... Ik heb ervaren dat uitgeverijen graag thema-albums zien. Bij Boerke in Hollywood sprak de uitgever over de mogelijkheid om ook de filmliefhebbers aan te spreken. Niet dat ik zoiets bewust doe. Zo zullen alle volgende Boerke-albums ofwel opgebouwd zijn rond een thema, ofwel een lang verhaal zijn. In Frankrijk verschijnt er binnenkort ook nog een dik verzamelboek waarin alle paginagrappen gebundeld worden en waarschijnlijk komt er hier ook een Nederlandstalige editie van."

Je sprak daarnet over een tekenfilm. Op de website www.boerke.be vinden we enkele animatiefilmpjes terug.
Pieter De Poortere: "Dat zijn Flashanimaties die ik lang geleden gemaakt heb voor Man Bijt Hond. Er was toen het afsluitende segment Zonder Handen, een soort vrij podium, en men had mij gevraagd om hiervoor een bijdrage te leveren. Ik heb dan die vijf filmpjes gemaakt wat eigenlijk wel goed ging. Maar wat ik ambieer met Boerke is toch iets professioneler dan dat.
Ik heb al een lange weg van drie-vier jaar achter de rug in verband met die tekenfilm. Er hebben intussen al vier productiehuizen interesse getoond, zowel voor een langere tekenfilm als korte animatiefilms, maar telkens liep er door omstandigheden iets fout. Er moeten nogal wat puzzelstukjes samenvallen voordat dit zal lukken. Ik blijf echter geloven dat het er ooit van zal komen. Het zal zeker niet uit het niets komen vallen, gezien de tijd en moeite die ik er tot nu toe in gestoken heb."

Hoe ben je bij de Franse uitgever Glénat terecht gekomen?
Pieter De Poortere: "Via Facebook. (lacht) Toen ik in 2008 een week of drie lid was bij Facebook kreeg ik een vriendschapsverzoek waarin stond: 'Ik ben uitgever bij Glénat, ik vind je werk zeer tof, wil je Facebook-vriendje worden.' Waarop ik: 'Ja, ik wil vriendjes zijn, wil je mijn boek niet uitgeven?' Die herfst ben ik dan naar Parijs geweest voor een ontmoeting en ze bleken mijn werk te kennen van het striptijdschrift Ferraille Illustré en Boerke 3 dat door Les Requins Marteaux zonder veel succes in Frankrijk was uitgegeven. Ik had toen al het verhaal van Le Fils d'Hitler klaarliggen en dat heb ik toen voorgesteld."

Kort daarna ben je begin 2009 met het Vlaams Fonds der Letteren naar Angoulême getrokken.
Pieter De Poortere: "We waren daar met de tentoonstelling Ceci n'est pas la BD flamande, dat het werk van twintig Vlaamse stripauteurs belichtte. Dat was een zeer fijne trip. Ik had geen stress om een uitgever te zoeken aangezien ik mijn contact met Glénat al had gelegd. Ik heb ze toen teruggezien en we hebben daar het contract besproken van Le Fils d'Hitler."

 
BOERKE IN EEN PARODIE OP THE LORD OF THE RINGS

In welke talen is Boerke nog verschenen?
Pieter De Poortere: "In het Spaans, onlangs nog in het Fins... er is een Hongaarse vertaling van Boerke 1 en 3... en in september komt er een Duitse uitgave van de eerste albums op kleiner formaat. Er is nog interesse van een Italiaanse uitgever, maar het wordt afwachten wat dat zal opleveren."

Er was vorig jaar nogal wat opschudding rond het stripsubsidiebeleid van het Vlaams Fonds, niet in het minst na de open brief van zes Vlaamse stripauteurs met als titel Subsidies zijn de doping van het strippeloton. Je hebt in het verleden ook subsidies ontvangen. Hoe belangrijk was die steun voor jou?
Pieter De Poortere: "Dit is het eerste jaar dat ik geen beurs heb aangevraagd, dankzij Glénat. Maar voordien was het absoluut noodzakelijk. Ik versta ook niet dat daar zoveel ophef over is. Het gaat over een fractie van de subsidies in de Vlaamse cultuursector, waardoor een vijftiental tekenaars hun ding kunnen doen. Het gaat nog altijd om veel geld, maar als je ziet welke dynamiek hierdoor ontstaan is, hoe het Vlaamse striplandschap werd verrijkt, de vertalingen die hieruit voortkomen,... dan versta ik de kritiek niet goed. Het is niet alsof je niet moet werken voor het geld dat je krijgt. Ik vind die beurs ook eerder een teken dat je goed bezig bent dan iets om je voor te schamen. Het was ook niet zo plezant om gelijkgesteld te worden met een profiteur... ik vond dat nogal beledigend."

Iets totaal anders: welke strips lees je zelf graag?
Pieter De Poortere: "Ik ben een grote fan van François Bourgeon, ik vind hem de absolute top. De Gezellen van de Schemering is zo'n strip waarbij ik op het eind echt een krop in de keel krijg. Dan heb ik echt meegeleefd met personages van vlees en bloed, iets wat ik dikwijls heb met een roman maar in een strip weinig tegenkom. Jacques Tardi kan in mijn ogen ook niets slechts maken. Régis Loisel vind ik zéér goed hoewel zijn laatste reeks, Magasin Général, me iets minder kan bekoren. Op Zoek naar de Tijdvogel is mijn absolute nummer één aller tijden. Ik lees ook graag De Killer van Luc Jacamon en Matz, zeer filmisch. Ik koop veel albums puur voor de tekeningen. Zoals Lucha Libre, een stripreeks bij Les Humanoïdes Associés waar nogal wat goede tekenaars aan meewerken. Of de boeken van de Fransman Brüno, of Carlos Vermut,... Ik heb ook alles van Trondheim, Joann Sfar en Christophe Blain. Het is moeilijk om mijn favorieten op te noemen omdat het zo'n breed medium is. Ik probeer wel enigszins met alles mee te zijn: van de waspoederstrip tot de compleet abstracte strip."

Lees je ook manga?
Pieter De Poortere: "Alles van Osamu Tezuka vind ik geniaal en waar ik absoluut gek van ben, is het werk van Hayao Miyazaki, bekend van de strip Nausicaä van de Vallei van de Wind en animatiefilms zoals Spirited Away en Princess Mononoke. Alles van Miyazaki dat in boekvorm verschijnt, probeer ik te verzamelen. In Parijs is er een Japanse boekenwinkel en daar vind je een pak boeken van hem."

Dat zijn dan Japanse boeken?
Pieter De Poortere: "Ja, voor de tekeningen, hé. Bijvoorbeeld illustraties die hij voor een modelbouwtijdschrift gemaakt heeft, wat me dan veel goesting deed krijgen om te beginnen aan De Zoon Van. Ik ben eigenlijk wel gefascineerd door de Tweede Wereldoorlog. Het was geestig om weer eens wat vliegtuigjes te tekenen, iets wat ik als kind ook graag deed."

Om af te sluiten: wat mogen we verwachten op donderdag 9 juni in de Gentse Vooruit?
Pieter De Poortere: "Iedereen mag komen, 't is gratis. Om 20.00 uur stipt begint een tekenbattle waar tien tekenaars aan meedoen."

Een tekenbattle?
Pieter De Poortere: "Het evenement draait rond de release van Boerke in Hollywood. Ik heb de tekenaars een film laten kiezen die in het boek voorkomt. Er staan dan twee tekenaars op het podium die bijvoorbeeld iets gaan tekenen over Night of the Living Dead. Die zetten dan elk een zombie op papier en dat wordt op een scherm geprojecteerd . Dit zal muzikaal begeleid worden door Berlaen, een muzikant met wie ik in 2002 heb samengewerkt voor de striptheatervoorstelling Kak. Het publiek mag dan aan de hand van bordjes beslissen wie de beste tekening maakte. Het is een beetje een experiment, maar ook allemaal niet te serieus dus het zal wel plezant worden. Dan volgt er een receptie met een signeersessie. De avond zal een beetje ingekleed zijn als een Oscar-avond met bijpassende rode loper. Het zal een klein feestje worden."

Het staat in onze agenda genoteerd!


PRAKTISCHE INFO: http://vooruit.be/nl/event/2699