Waarom fascineren gangsterverhalen al zo lang auteurs en lezers?
Michel Pirus: "Het zijn Griekse tragedies of Shakespeariaanse drama's die blijven bestaan onder een andere vorm. De politie en de gangsters vervingen mytghische figuren uit het verleden, helden, koningen, ridders... Eigenlijk zijn het de misdaad en de dood die mensen fasineren. Sinds altijd al. Kaïn en Abel."

In Hold-Up is geen enkel personage een klassieke held. Niemand is een goeie tussen de slechteriken. De personages zijn zwart of héél zwart. Is dat geen beproeving voor de lezers?
Michel Pirus: "Het is waar dat er in Hold-Up geen goeien zijn. Ze vervelen me, ze zijn vlak, ik weet niet wat ik ermee moet aanvangen. In Frankrijk zegt men vaak dat men geen literatuur kan maken met goeie gevoelens. In mijn geval is dat zeker waar. Maar eerder dan zwart zou ik zeggen dat de personages losers zijn.
Een beproeving voor de lezers... Weet je, van zodra ze dit genre van albums openen, weten ze waar ze zich aan kunnen verwachten. De meeste striplezers sluiten onze albums meteen. Het is eerder een beproeving voor ons."

Voor geen enkele van de gangsters is er een happy end weggelegd. Is er een moraal in dit alles?
Michel Pirus: "Ik weet het niet. Wat je ook maakt, er zal altijd wel iemand zijn die een moraal vindt in je werk. Mocht ik Hold-Up vandaag geschreven hebben, zou er misschien minstens één personage zich uit de slag getrokken hebben."

Ook in De Vliegenkoning stelt u een Amerika voor vol geweld en seks, met kleine en grote drama's.
Michel Pirus: "De Vliegenkoning speelt zich af in Europa, maar iedereen gelooft dat het zich in Amerika afspeelt. Het maakt niets uit... Ik weet niet of er wel zo veel geweld is. Eerder een mix van woede, onbehaaglijkheid en onmacht. De onbehaaglijkheid van de middenklasse in een westerse maatschappij. Zwakke mensen die onbekwaam zijn om de zaken te relativeren. Bereid tot alles voor een armoedige inzet. In De Vliegenkoning nemen de kleine drama's van het bestaan grotere proporties aan, het worden rampen. De bespottelijkheid ervan wordt iets lyrisch. Er gebeurt niets bijzonders, als je er niets in ziet. Maar de tekst dompelt je onder water en de tekeningen zijn in your face. En zo voel je je nooit op je gemak tijdens het lezen.
Wat de seks betreft... Dat is vandaag alomtegenwoordig. Het leek me natuurlijk om het erover te hebben. Het komt alleszins minder aan bod dan bij Crumb."

Woorden als muziek in De Vliegenkoning 1.

Er doen veel personages in mee. Net genoeg voor de lezer om het overzicht niet te verliezen. We veronderstellen dat het verhaal niet in een paar weken tijd is geschreven.
Michel Pirus: "Heb je het nu over Hold-Up of over De Vliegenkoning?... In beide albums zijn er veel personages. Eigenlijk interesseert de intrige me niet erg veel. Als je erop let, lijkt het verhaal soms banaal. Voor mij is de intrige of het verhaal niet meer dan een voorwendsel. Wat mij interesseert zijn de verhoudingen tusen de personages. Die moeten voor ons sterk genoeg zijn om de intrige te vergeten.
Ik doe er verschrikkelijk lang over om te schrijven. Ik kan uren zwoegen op één zin, vooral bij De Vliegenkoning. Er gebeurt dus niet bijster veel in De Vliegenkoning, weet je wel, maar nochtans is er veel spanning aanwezig. Dat komt door de tekeningen, maar ook door de keuze van de woorden. Ik probeer elektriciteit op te wekken met woorden. Een magnetische en sensuele muziek die de lezer opnieuw en opnieuw wil beluisteren. Het verhaal of de intrige zijn van minder belang als de muziek van de woorden goed klinkt."

De sfeer en de vertelwijze leunen aan bij die van Quentin Tarantino. Maar we leerden dat Hold-Up dateert van vóór Reservoir Dogs?! Wat dacht je toen de film in de cinema kwam?
Michel Pirus: "Ik zei tegen mezelf dat Tarantino bekender ging worden dan ons! (lacht)... Serieus nu, ik hou van Reservoir Dogs en ik ben tevreden om vast te stellen dat we toen bij de filmtrend aanleunden. Het probleem was dat Hold-Up een strip is en voor de stripwereld was het te vroeg. In die tijd waren gevleugelde paarden bereden door prinsessen met grote borsten gemeengoed. Dat duurt nog altijd, maar ondertussen hielpen vele films en tv-series lezers om andere soorten strips te proberen. De graphic novel kwam toen ook op. Als Hold-Up een film was, haalden we wellicht vierduizend bezoekers. Dat is hetzelfde als onze verkoop in Frankrijk. En dat voor drie jaar werken. Strips maken is een hondenstiel. Het grote publiek is heel conservatief en staat maar moeilijk open voor wat het niet kent. Het voelt zich meer verbonden met helden van reeksen dan met diens auteurs. Men gaat de nieuwe van Scorsese bekijken, maar men leest de laatste Asterix."

Inspiratie voor de montage van het vuurgevecht in Hold-Up vond Pirus in de film Die Hard.

In elk geval leest Hold-Up als een film. Dacht u aan filmbeelden toen u het verhaal schreef?
Michel Pirus: "Ja, al mijn verhalen heb ik eerst in beelden bedacht. Ik maak de bladindeling en schrijf de tekst. Voor mij zijn de twee onlosmakkelijk verbonden. De taal van een strip is tekst en beeld. Als een scenarist het ritme van een vertelling wil beheersen, moet hij zich bezighouden met wat er te zien is in de prenten. Mezzo zegt soms dat hij de acteur is en dat ik de regisseur ben. Ik denk dat dit waar is. Ik kom er veel in tussen, in elke fase van het album. Tot zelfs de lay-out toe.
Hold-Up doet inderdaad veel denken aan een film terwijl De Vliegenkoning meer weg heeft van een tv-serie van HBO (de Amerikaanse kabelzender die verantwoordelijk is voor series als The Sopranos, Six Feet Under, Deadwood, Mad Men,... ds). Hold-Up is geïnspireerd op Amerikaanse film noirs van de jaren 1950, door The Wild Bunch van Sam Peckinpah, maar ook door Die Hard van John McTiernan. De montage van die film is ongelooflijk, het beinvloedde me voor het vuurgevecht na de bankoverval."

Mocht Hold-Up verfilmd raken, aan welke acteurs en actrices denkt u dan meteen om de rollen te spelen?
Michel Pirus: "Ik zou heel graag hebben dat het verfilmd wordt, maar ik twijfel er een beetje aan. De acteurs waar ik aan denk zijn allemaal dood. Warren Oates, Elisha Cook Jr, Farley Granger die uitstelkend zou zijn in de rol van Jack,... Toch zie ik iemand als Steve Buscemi in de rol van Clayton. Tegenwoordig ga ik niet meer naar de bioscoop en ik ken praktisch geen namen meer van acteurs van vandaag. Tv-series als Six Feet Under, Mad Men en Breaking Bad zijn interessanter geworden dan films."

Waarom hebben jullie eigenlijk een album van twintig jaar geleden herwerkt?
Michel Pirus: "De oorspronkelijke editie van Hold-Up, in twee delen, was uitverkocht. Omdat De Vliegenkoning een beetje succes kende, besloot onze uitgever om Hold-Up in één album uit te geven. De pagina's waren verouderd, een opfrissing was nodig."

Wat zijn de grootste verschillen tussen de twee versies. Er is toch al zeker een verschil in kleur. Nu ziet alles er grijzer, zwaarder, matter en verzadigder uit. De hemel bijvoorbeeld heeft een onaangename kleur om eronder te rijden, laat staan eronder te leven. Het verschil tussen vers en opgedroogd zweet is bijna voelbaar.
Michel Pirus: "Tekenaar, inkleurder, scenarist... We zijn sindsdien allemaal geëvolueerd. En we hebben verbeterd waar mogelijk. Wat vooral een vooruitgang kende, is het digitale werk. Zonder computer was het niet mogelijk. We zouden medewerkers nodig gehad hebben zoals Hergé die bepaalde albums van Kuifje hertekende. We probeerden het album zo cohertent mogelijk te maken. De tijd helpt om fouten van toen op te merken en het is een kans om ze recht te zetten. Het meest zichtbare werk is de inkleuring. Ruby is een grote inkleurster. Haar kleuren zijn heel elegant. Mezzo heeft veel gezichten herwerkt en voegde decors toe, vooral in de scène van het vuurgevecht. Ik friste enkel dialogen op. Frustrerend, want de scenarist kan niet veel meer corrigeren. Zijn fouten blijven."

In Hold-Up komt een incestrelatie voor.

Was het vandaag makkelijker dan twintig jaar geleden om Hold-Up uit te brengen? We denken nu aan de incestrelatie die in het oog springt en ook het meest bijblijft.
Michel Pirus: "Misschien nemen mensen dit nu makkelijker aan dan twintig jaar geleden... Ik zou het niet weten. Die incestrelatie was voor mij enkel een middel om de donkere en drukkende sfeer in het album te versterken. Schrijvers als James Cain of Jim Thompson hebben het gebruikt in een of twee van hun romans en dat heeft me beïnvloed. Ik weet niet of ik het vandaag nog eens zou gebruiken."

Niet alleen Hold-Up, maar ook De Vliegenkoning en uw andere vertaalde strips (Twee Killers, Mickey Mickey) zijn heel Amerikaans. Zijn het graphic novels op z'n Frans?
Michel Pirus: "Ik heb nooit gedacht in termen als graphic novel. Men maakt wat men graag doet. We hebben altijd al onze albums in deze vorm gezien. Voor mij is het volstrekt logisch.
Het is wel amusant, dat vermeende Amerikaanse aspect... Dat komt vooral door de tekeningen van Mezzo die de clair-obscurtraditie van de Amerikaanse comics nastreeft. Amerika is vooral een generatie-invloed. Als adolescent zwoeren we bij alles wat Amerikaans was. De mensen verafschuwden het niet zoals nu meer het geval is. Films, strips, muziek,... Al wat interessant was, kwam van daar, en ik was besmet. Er was geen remedie. Ik houd van de Amerikaanse manier van vertellen, van hun discipline voor vorm en kader. Ook bij de Japanners."

Gebruikte je zelf Amerikaanse voorbeelden of inspiratiebronnen?
Michel Pirus: "Ik heb duizenden inspiratiebronnen. Van Amerika en elders. Film noirs van de jaren 1950, David Lynch, Dan Clowes, Bob Dylan, de Stones, Kurosawa, Ozu, fotografen als Robert Frank of Winogrand... Op literair gebied hou ik wel van schrijvers als Burroughs, Selby, Céline,..."

Kreeg je reacties van Amerikanen?
Michel Pirus: "Fantagraphics vertaalde De Vliegenkoning en het woord dat vaak terugkwam in recensies was 'nihilistisch'. Nihilisten zijn hypergevoelig. Zij verlangen zo veel van het leven dat ze zich bij de minste ontgoocheling verraden voelen en gewelddadig of cynisch worden. Het klopt dat Eric een beetje zo is. Maar er is ook humor en poëzie in De Vliegenkoning. Met Mezzo amuseren we ons vaak met de personages als we ze in een scène passen. Wat me doet lachen bij de recensies is de ernst die men aan de dag legt om dit alles te analyseren."

De Amerikanen vonden De Vliegenkoning (dat zich niet in de VS afspeelt!) nihilistisch.

Zijn er andere strips die u graag leest?
Michel Pirus: "Ik lees bijna geen strips. Ten hoogste diagonaal. Ik heb er de tijd niet voor. Als ik de tijd neem om te lezen, dan is dat om een roman te lezen. De enige strip die ik lees en herlees zonder me te vervelen, is Kuifje."

De tekenstijl van De Vliegenkoning deed ons denken aan Charles Burns. Bij Hold-Up dachten we op een bepaald moment aan Rocco Vargas van de Spaanse tekenaar Daniel Torres, vooral door de hoofden en de kaaklijnen. En de strikte paginalay-out dan weer aan Watchmen. Kunt u ons de evolutie van uw stijl beschrijven?
Michel Pirus: "Burns maakt deel uit van de referenties van Mezzo, maar hij is niet de enige. Mezzo werd ook beïnvloed door Chester Gould, Eisner, Crumb of Robert Williams... Zijn tekenstijl is realistischer dan die van Burns. Ik ken Rocco Vargas niet. Wat de paginalay-out betreft, liet ik me toen inderdaad leiden door Watchmen, ja. Het is een eenvoudige bladschikking die ervoor zorgt dat ik me niet te veel vragen hoef te stellen en die ik sindsdien blijf gebruiken."

In welke richting zou u graag evolueren?
Michel Pirus: "Een beetje meer naar het oosten (grijnst)."

De cover van Hold-Up ziet eruit als een uitvergrote versie van een oude comic. De rastering is een goed idee. Was het niet mogelijk om de hele strip op zo'n manier te rasteren?
Michel Pirus: "Ik denk dat het vervelend zou zijn om op elke pagina met zo'n grote rasterpunten te werken. Het zou het album een te grote nostalgische uitstraling geven. Te retro. Bovendien wilden we niet dat het te verschillend zou zijn van De Vliegenkoning. Een moment lang moet er een soort overeenkomst zijn tussen de albums, en dat gebeurt ook door de inkleuring."

Wat zijn uw projecten na het vervolg en het einde van De Vliegenkoning?
Michel Pirus: "Ik weet het nog niet. Misschien een afgerond verhaal met een personage uit De Vliegenkoning. Een soort spin-off. Een kleiner album, met meer pagina's en vier of vijf prenten per pagina. In elk geval houdt De Vliegenkoning er in deze vorm mee op na deel 3. Op een bepaald moment is het tijd voor wat anders. Om je te herbronnen. Je hebt er geen idee van hoeveel energie deze serie kost."

Na dit interview kunnen we ons dat wel inbeelden. Veel succes ermee.