|
|
|
Zowat
een halfjaar geleden polste iemand van de
organisatie van FACTS (inmiddels
het grootste sciencefiction- en comicevent
van Europa dat elk jaar eind oktober doorgaat
in Gent) of we zin hadden om Dave
Gibbons te interviewen. Dat moesten
ze ons geen tweede keer vragen.
De Britse tekenaar is een monument in de comicwereld.
Watchmen, op scenario van die andere
levende legende Alan Moore,
behoort tot het absolute stripcanon en bekoort
ook critici die minder hoog oplopen met superheldenstrips.
Het publiek was eveneens snel verkocht. Dat
kon Gibbons aan den lijve ondervinden bij
zijn bezoek aan FACTS waar een divers publiek
in lange rijen wachtte voor een krabbel of
een tekening.
Al bij al duurde het nog een eeuwigheid tot
de nog prille uitgever De Vliegende
Hollander tot een eerste integrale
uitgave van Watchmen kwam in 2009,
twintig jaar na de zes losse albums bij Baldakijn
Boeken en 24 jaar na het Engelstalige
debuut. Op FACTS stond De Vliegende Hollander
er ook met een nieuwe editie van Martha
Washington, geschreven door Frank
Miller (Sin City, 300, Batman,
Daredevil, Elektra,...).
We hadden nu dus minstens twéé
goeie redenen om 'm aan de tand te voelen.
Dat verliep niet in optimale omstandigheden.
De ruimte waar we ons interview hadden moeten
afleggen, nam een lunchende Frank
Cho (Liberty Meadows) in
beslag. Het moest dan maar aan een tafeltje
dichtbij zijn wachtende publiek dat hij liefst
niet te lang in de steek wilde laten. Gelukkig
gaat het adagio kort en krachtig zeker op
voor Gibbons die ons geoefend en met gedecideerde
stem te woord stond. Zijn antwoorden stonden
voldoende luid op tape om ze bij het uitschrijven
van het interview toch nog te kunnen horen
boven het rumoer in Flanders Expo.
Tekst: Arnout Capiau en David Steenhuyse
© illustraties: Dave Gibbons + Frank
Miller /
De Vliegende Hollander |
|
|
|
Dave
Gibbons
"Mijn
levensdoel, mijn ambitie, was om in de comic
business te werken. En ik werk nog steeds
in de comic business." |
In
onze contreien ben je het bekendst om Watchmen.
Het wordt beschouwd als je magnum opus. Wanneer
realiseerde je dat je met Watchmen comicgeschiedenis
aan het schrijven was?
Dave Gibbons:
"Wel, daar hielden we ons zeker niet mee bezig.
Al wat we wilden doen, was een soort comic maken
die we zelf ook wilden lezen. Ik denk dat ongeveer
na het derde deel Alan en ik samen naar New York
gingen en op het kantoor van DC
mensen ons echt kwamen feliciteren. Ze leken er
wel van te houden. Toen we eraan begonnen, wisten
we dat het een twaalfdelige reeks zou worden met
het soort verhaal dat we graag lezen en daar zou
het ook wel mee ophouden.
Maar ik veronderstel dat het trager op gang kwam.
Er werden natuurlijk véél comics gepubliceerd,
maar toen begon onze reeks te verkopen en te verkopen.
En dat duurde en duurde. Dan kwam de film er nog
bij, vijfentwintig jaar nadat we de comic maakten.
Ik was altijd een comicfan. Ik was dan ook blij
dat we iets konden maken dat me toestond om voor
de comicindustrie te werken. Omdat Watchmen
zo'n succes was, hadden we het geluk om in die positie
te verkeren."
U schrijft ook zelf comics.
Dave Gibbons:
"Ja, ik schrijf ze al sinds de vroege jaren
1990. Ik schreef toen The Originals* .
Als kind wist ik niet dat comics schrijven en ze
tekenen twee aparte zaken waren. Voor mij draaide
het om het vertellen van verhalen.
En nu, ja, nu vind ik het wel plezant om te schrijven
voor anderen. Ik heb het geluk gehad om met enkele
goeie tekenaars te werken**."
* The Originals
is een zwart-wit graphic novel verschenen in 2004
bij Vertigo. Het is Gibbons' langste werk waar hij
zowel schrijver als tekenaar van is. Het verhaal
is een semi-autobiografie over de mod-cultuur, maar
het speelt zich wel in de toekomst af. Je kan het
een beetje beschouwen als de voorloper van de reeks Crime-OGN,
hardcovers in zwart-wit die Vertigo de laatste paar
jaar publiceerde.
** Batman vs Predator met Andy en Adam
Kubert, Aliens: Salvation met Mike Mignola,
Captain America Lives met Lee Weeks, Green
Lantern Corps met Pat Gleason, Ran Thanagar
War met Ivan Reis, Thunderbolt Jaxxon
met John Higgins, Kamandi in Wednesday
Comics met Ryan Sook,...
Had je in het geval van Watchmen
en Martha Washington iets in de pap te
brokken in het verhaal?
Dave
Gibbons: "Het verhaal van Watchmen
sluimerde al sinds onze kinderjaren. Ons oorspronkelijke
idee was om iets te doen met de MLJ Heroes*,
iets met het web en het schild, zo'n dingen. Hij
(Alan Moore, red.) hield zich bezig met
de personages en het verhaal met en over hen. Ik
concentreerde me voornamelijk op hoe de wereld er
zou uitzien, wat de setting zou zijn, hoe de personages
er zouden uitzien. Nite Owl bijvoorbeeld was het
personage dat ik als kind uitvond. We hebben zo'n
vier-vijf uur met elkaar gebabbeld vooraleer er
iets werd geschreven. En dan begon Alan aan het
script en begon ik te tekenen.
Bij Martha Washington kwam alles fragmentarisch
tot stand. Ik tekende een fragment van het scenario
en op basis daarvan schreef Frank verder. Ik werkte
altijd liever met een volledig afgewerkt scenario.
Ik hou niet van de Marvel-manier
van werken waarbij niemand echt weet hoe het in
elkaar steekt. Het vergt een meer defensieve manier
van tekenen en schrijven.
Da's zo'n beetje de impact die ik had. Wanneer ik
zelf iets schrijf, is het minste dat ik wil te weten
voor welke tekenaar ik schrijf. En indien mogelijk
om op voorhand wat met ‘m kunnen praten."
* Superhelden ooit
ontwikkeld door de uitgeverij achter Archie Comics.
Onlangs nog deed DC Comics een mislukte poging om
die personages te herlanceren. Titels zijn onder
andere The Web, The Shield, enzovoort.
De Watchmen zijn uiteindelijk voornamelijk gebaseerd
op superhelden van uitgeverij Charlton die DC Comics
indertijd overgekocht had. Precies die basisconcepten
(zoals de naam Dr. Manhattan) liggen onder andere
aan de basis van het huidige dispuut tussen Alan
Moore en DC.
Terug naar Martha Washington.
We hadden altijd het gevoel dat jullie er nogal
plots met die laatste one-shot waren (Martha
Washington Dies, in vertaling wordt de integrale
versie over drie delen verspreid). Was het ooit
de bedoeling dat de serie nog zou verdergaan?
Dave Gibbons:
"Eén iets was duidelijk. Aan het begin
van het verhaal zagen we de geboorte van Martha.
Er zou dus zeker ook een punt komen dat we haar
zagen sterven. ze kon duizend jaar verder leven,
ze stierf misschien een wiegendood, er was veel
om over te discussiëren, en we wisten het zelf
niet allemaal zeker. En toen Frank dat laatste kortverhaal
schreef, vond ik het wondermooi. Het was gewoon
een oude vrouw op het einde van haar zwaarbeladen
leven. En ik hield enorm van het feit dat het eerder
om een kort gegeven ging dan om een lang uitgesponnen
verhaal. Ik moet zeggen, toen ik de zin op het einde
las waarbij ze stierf, kreeg ik een traan in mijn
oog.
Wat ik in Frank als een kunstenaar, als een schrijver,
apprecieer is dat hij altijd het onverwachte doet.
Het is dus niet omdat we meer met Martha Washington
hadden kunnen doen, dat we die kant uitgingen. Ik
waardeer het meer dat je niet weet wat ze die hele
voorbije dag heeft gedaan. Ze zegt veel poëtische
en spirituele zaken, dus het blijft allemaal een
beetje vaag. Maar ik kan de reacties van lezers
wel begrijpen. Als Frank schrijft, heeft hij geen
aantal pagina's in het achterhoofd. Eerst was het
niet langer dan zeventien pagina's, wat te kort
was voor een comic, maar hij schreef wel exact wat
hij wilde vertellen."
Onze
volgende vraag zou eigenlijk over de vaststelling
gaan dat je voornamelijk sciencefiction- of futuristische
strips maakt. Maar volgens ons maakt het niet uit
in welk jaar uw verhalen zich afspelen. Het gaat
om de personages, de mensen, en de situaties...
Dave Gibbons:
(knikt) "O ja, het komt altijd neer
op..."
... het genre maakt niets uit.
Dave Gibbons:
"Ja, ja. Ik hou van sciencefiction. Niet dat
ik het nu nog zo vaak lees want, you know,...
Als kind verwonderde het me meer dan nu als volwassene.
Ik hou echt van het sf-genre en je kan er veel mee
doen in comics maar je kan net zo goed iets ongelooflijks,
iets origineels tekenen dat geen sf is. In zekere
mate is Watchmen ook sf omdat het zich
niet afspeelt in het echte, het meer liberale New
York. Bij Martha Washington valt vooral
de dolgedraaide evolutie van technologie op en hoe
snel iets raakt achterhaald en hoe belachelijk of
net angstaanjagend het kan zijn.
Elk verhaal moet rond personages draaien. Een idee
of een setting alleen volstaat niet."
Ja, maar zelfs in je autobiografische werk
heb je de neiging om naar sf over te hellen.
Dave Gibbons:
"Ja! Maar het is om een specifieke reden dat
ik dat heb gedaan. In de sixties wàs ik zelf
een mod
en ik hàd een scooter. Maar ik kan me herinneren
dat ik de eerste keer die grote jongens zag, enkele
jaren ouder dan ik, gekleed zoals ze waren en rondrijdend
op scooters. Voor mij was het alsof iemand van Mars
was geland. Ik had iets nodig dat er wauw uitzag.
Het verhaal van The Originals is gesitueerd
in een niet omlijnde periode zoals een beetje de
Batman-tekenfilmserie. Het is niet de jaren
1940, niet de jaren 1980, niet 2010, maar het is
wel na de oorlog. Er ligt puin, de kinderen hadden
geen geld..."
Zolang alles maar geloofwaardig blijft,
kortom.
Dave Gibbons:
"Daar wilde ik toe komen. Ik wilde bij de waarheid
blijven wat de personages betreft. Ik tekende de
steden nog meer in puin zodat het meer aanleunde
bij hoe het bij mij en de andere personages aanvoelde.
Ik wilde het een soort documentaire indruk geven
om het antieker voor te stellen. Wel, futuristisch
en antiek op hetzelfde moment dan."
We kunnen stellen dat je artwork retrofuturistisch
is.
Dave Gibbons:
"Dat klopt wel enigszins, denk ik. Kijk maar
naar de manier waarop ik kledij teken.
Als kind tekende ik erg graag. Ook gebouwen en zo.
Maar ik creëerde vooral graag zaken, ik hield
me bezig met het design ervan. Ik bouwde ze eerst
met meccano want ik had er wel een instinct voor.
En nu heb ik dus de kans om te ontwerpen."
Wij deden dat vooral met Lego.
Dave Gibbons:
(enthousiast) "Ja! It's great!"
Maar achteraf vernielden we alles met bombardementen
met een stalen kogel.
Dave Gibbons:
"Ja, ja ja!..." (kijkt naar de rij
wachtenden en stuurt aan op een afronding van het
interview)
Nog een laatste vraag? Hebt u nooit het
gevoel gehad dat alles wat u na Watchmen
maakte in de schaduw stond van Watchmen?
Dat u enkel nog "the Watchmen guy"
was? Wijzelf denken dat lezers het nu van een niveau
beschouwen dat niet echt meer realistisch is.
Dave Gibbons:
"Ja..."
We vragen ons af of u als auteur niet zelf
de indruk hebt dat het publiek alles wat u na Watchmen
hebt maakt minder goed vinden.
Dave Gibbons:
"Ja, dat is het probleem. Dat is ook de reden
dat ik daarna Martha Washington wilde maken
omdat het geen superheldencomic was. Ik bedoel maar
dat je ernaar streeft om iets goed te maken. Je
kan de verwachtingen toch nooit echt waarmaken als
ze zo hoog liggen.
Het is een samenloop van omstandigheden. Ik vind
dat Alan goed werk leverde en ik maakte er waarschijnlijk
mijn beste album van. Maar het kwam op exact het
juiste moment. Zo'n kans krijg je nooit meer opnieuw.
Ik bedenk gewoon dat ik inmiddels al een lange carrière
achter de rug heb waarin ik populaire titels heb
gemaakt, met persoonlijke albums en verhalen waar
ik echt om geef, you know... En mijn levensdoel,
mijn ambitie, was om in de comic business te werken.
En ik werk nog steeds in de comic business."
(lacht)
En u bent nog steeds succesvol.
Dave Gibbons:
"Wel, dank je. En Watchmen is één
iets dat ik heb gemaakt, de grootste titel in mijn
œuvre. Maar ik begrijp wat je bedoelt. Er is
een zekere druk mee gemoeid. Kijk maar eens om je
heen: acteurs die komen, kerels die verkleed zijn
als Stormtroopers en anderen die nog steeds met
Star Wars in hun hoofd zitten..."
Hier is er ook wel veel nostalgie aanwezig.
Dave Gibbons:
"Juist. Neem nu de film. Men was zo bezorgd
of het wel zo goed als de comic zou zijn. Maar het
was perfect, het was zo goed als we het konden maken*.
En ik zou er niets aan veranderen. Het kan iedereen
bekoren."
* Gibbons was een
betrokken partij bij het maken van de film in tegenstelling
tot Moore die zich steevast van alle verfilmingen
van zijn werk distantieert.
Heeft de film iets veranderd voor de comic?
Dave Gibbons:
(lacht ons bijna uit) "O ja, er werden
er honderdduizenden extra van verkocht. Tot een
miljoen zelfs!"
Na de film?
Dave Gibbons:
"Al na het uitkomen van de trailer schoot de
verkoop de lucht in! En nu moet ik ermee ophouden."
We profiteren er nog gretig van om snel enkele albums
en comics te laten signeren en bestoken ‘m
toch nog met enkele losse vragen. Zo vroegen we
welk Watchmen-personage zijn favoriet is.
Die vraag ontwijkt hij door te zegen dat hij geen
van de personages bezit, maar wel Martha Washington.
"Ik schreef enkele essays over haar voor de
nieuwe uitvoering van de reeks en voor mij is ze
een échte persoon. Ik zie haar als een vriendin."
Het is een mooi besluit en een bijkomend argument
om haar (opnieuw) te leren kennen. Voor wie dat
wenst, kan dat in het Nederlands met het recent
verschenen eerste deel van de trilogie die bij De
Vliegende Hollander verscheen.
|
|