|
KLIK
voor andere strips van
Simon Spruyt |
|
|
DE TAMBOER VAN BORODINO
Simon
Spruyt
Le Lombard | 128 p. | € 27,95 (HC) |
Oorlog
en vrede... en een tamboer |
In
Frankrijk woedt momenteel een verhit debat over het al dan
niet vieren van Napoleon Bonaparte (1769-1821)
die tweehonderd jaar geleden stierf. Sommigen maken de absurde
vergelijking tussen de geniale strateeg en de waanzinnige
volksmoordenaar Adolf Hitler en vragen zich
dan ook af of Napoleon het wel verdient om uitgebreid gevierd
én verheerlijkt te worden. Was ook Napoleon geen massamoordenaar
die duizenden mensen door zijn waanzinnige ambitie de dood
in sleurde? Voor vele mensen, en dan vooral diegenen die de
geschiedenis maar oppervlakkig kennen, is het mooiste voorbeeld
van de teugelloze waanzin van l'Empereur een van
de grootste militaire operaties ooit...zijn fatale veldtocht
naar Moskou en de terugkeer die nog meer slachtoffers kostte.
De veldtocht decimeerde de Grande Armée van de keizer
en was zeker en vast medeverantwoordelijk voor zijn definitieve
ondergang drie jaar later bij Waterloo (1815).
De veldtocht naar Moskou, die in de zomer van 1812 begon,
was bedoeld om de Russische tsaar terug in het Franse gareel
te doen lopen én de vredesverdragen te laten respecteren
die hij eerder had ondertekend. Een grote oorlog voeren of
een lange militaire campagne ondernemen was zeker en vast
niet de bedoeling van Napoleon. Bovendien hoopte hij na de
inname van Moskou op 14 september te kunnen genieten van een
lange vrede. Het draaide echter uit op een Franse apocalyps
die zijn weerga niet kende en is nog steeds het voorwerp van
een verhit debat tussen historici... maar ook tot inspiratiebron
voor regisseurs, schrijvers en stripmakers!
Zo schreef onze eigenste Johan Op de Beeck,
tweehonderd jaar na de veldtocht, een prachtig boek, Napoleons
Nachtmerrie, waarin hij veel aandacht besteedt aan de
Belgen die mee op tocht gingen. Een van die Belgen was de
Vlaming Joseph Abbeel, wiens relaas zelfs
in beeld gebracht werd in het televisieprogramma De Helden
van Arnout, dat in 2017 op de VRT te zien was.
Alle respect voor die Vlaamse visies op Napoleons Russische
Campagne, maar het boek der boeken over dit relaas is ongetwijfeld
Oorlog en Vrede van Leo Tolstoj (1828-1910)
dat in 1867 gepubliceerd werd. In zijn boek komen naast de
hoofdrolspelers ook honderden figuranten voor die elk op hun
manier het grootse epos tot leven brengen. Een van die figuranten
is Vincent Bosse, een jonge Franse tamboer die door de Russen
gevangen wordt genomen en in het boek een beetje aandacht
krijgt. Bij Simon Spruyt is Bosse echter
geen nevenpersonage, maar de hoofdrolspeler in zijn verhaal
dat Spruyt laat beginnen bij de Slag bij Borodino (7 september
1812). In tegenstelling tot Ludwig, zijn hoofdpersonage in
het bekroonde boek Junker: een Pruisische Blues,
is Bosse een onbetekenende, haast anonieme kleine soldaat
over wie we niets weten. Hij lijkt gespeend van enig talent
of een persoonlijkheid. Zoals zovele soldaten die meeliepen
in de Grande Armée, weet hij niet goed wat hij precies
doet en marcheert hij omdat het moet. Toch heeft hij één
grote troef, zijn engelachtig gezicht waardoor hij de sympathie
verwerft van de mensen om zich heen, de pastoor bij wie hij
misdienaar was, de officier die hem laat inlijven, zijn korporaal
(met het gezicht van een van de lelijke koppen op een schilderij
van Jeronymus Bosch), een stervende Russische
soldaat op het slagveld en misschien zelfs Napoleon. Iedereen
raakt betoverd door het lijkbleke gezicht van Vincent. En
dat lijkbleek is niet toevallig, want het lijkt zelfs alsof
deze engelachtige jongen bijna al wie hem ontmoet naar de
hemel brengt. De dood komt in Rusland in al zijn gedaanten
en dat is niet prettig om zien. Is Vincent een bleke metafoor
voor de dood?
De bleekheid van Vincent staat echter in schril contrast met
het prachtige kleurenpalet dat Simon Spruyt hier tot leven
brengt. Waar zijn oorlogsblues Junker nog in Pruisisch
blauw was, spatten de kleuren hier — soms zelfs letterlijk
— van de bladzijden. Het lijkt alsof Spruyt de agressie
van bepaalde taferelen woest van zich heeft afgeschilderd.
En dan dat doordringende tromgeroffel, RRAN RRRAN, terwijl
de soldaten hun dood tegemoet lopen in het blauwige slijk
van Borodino, Russisch rood bij de intocht in Moskou, vrolijk
groen wanneer we de oude Vincent zijn memoires zien vertellen...
Tal van pagina's uit dit album zouden als kunstwerken in een
chique galerij zo kunnen doorgaan voor grote kunst, zoals
de scène waarbij de Russische cavalerie de anonieme
Franse infanterie meedogenloos neersabelt. Soms zijn er knipoogjes
naar andere kunstenaars, bijvoorbeeld de plundering van Moskou
door de Fransen die iets weg heeft van Picasso's
Guernica. Er is zelfs een Rote Reiter, misschien
wel gebaseerd op Kandinsky?
De Tamboer van Borodino is niet zomaar een stripverhaal
en niet zomaar het zoveelste relaas van de Russische veldtocht.
Verwacht je dus niet aan een historische strip zoals Berezina
bij Microbe. Verwacht eerder een kunstzinnige
interpretatie, zoals ook Tolstoj dat deed, waarbij het vredevolle
engelengezicht van de dood de gruwel van de oorlog in al zijn
aspecten toont. |
BERT GEVAERT --- maart 2021 |
|