Gevaarlijke Dames
COMPLEET VERHAAL
Gevaarlijke Dames
 
GEVAARLIJKE DAMES, EEN BALLADE
Dagboek van een Opsluiting

Delphine Hermans + Anaële Hermans naar het verhaal van Valérie Zézé
Scratch Books | 134 p. | € 24,90 (SC)
Het zijn vooral mensen
"Den Berkendael" (in Vorst) is de bekendste vrouwengevangenis van België. Valérie Zézé is er kind aan huis. Haar leven is een aaneenschakeling van drugs, diefstallen en de Berkendael. Steeds opnieuw. Steeds dieper gaat haar levensspiraal. Het enige dat haar bij momenten overeind houdt, is haar studerende zoon. Hij is haar hoop en haar toekomst. Maar de realiteit van de drugs zorgt ervoor dat Valérie na de roes vooral keihard in het heden leeft. Nu ze voor de negenentwintigste keer op heterdaad is betrapt bij een winkeldiefstal, vliegt ze opnieuw naar de gevangenis. Het wordt haar negende opsluiting. Steeds langer. Ze kent de routine. Maar die went nooit.

Wie hoopt op een stripversie van Orange Is The New Black moeten we meteen ontgoochelen. Deze graphic novel ontvlucht elke vorm van intrige en sensatie. Het is de auteurs, de zussen Anaële en Delphine Hermans, puur te doen om de naakte waarheid. Als een volhardende cameraploeg volgen ze de recidivist Valérie Zézé in haar dagelijkse gevangenisroutine. Dag en nacht. Je merkt hoe haar gevangeniservaring haar status geeft. Je leeft mee met haar angsten, haar goede bedoelingen en haar fouten. De auteurs observeren enkel. Ze oordelen niet. Ze veroordelen niet. Hun aanpak werkt. Al vlug leef je mee met deze gevaarlijke dame. Zézé is immers een intrigerend vat vol tegenstrijdigheden. Ze zit volledig terecht achter tralies, maar is terzelfdertijd te slim, gevoelig en rechtschapen om er te zitten. Via Zézé sta je ook stil bij het concept gevangenis. Enerzijds geeft de Berkendael haar structuur en zekerheid, anderzijds doet de nor een mens geen deugd. Scenariste Anaële Hermans weet deze dubbele, subtiele evenwichtsoefening perfect over te brengen. Echt knap.

Minder enthousiast zijn we over de tekeningen van Delphine Hermans. Haar kinderlijk naïeve stijl verlucht en ondersteunt het verhaal, maar ze is — zonder de Brusselse oneer aan te doen — geen Judith Vanistendael. Grafisch werkt Delphine puur ondersteunend, maar op een mooie duivenscène na, neemt ze nooit de overhand. Hier zat meer in.

Gevaarlijke Dames, een Ballade heeft een dubbele titel. Beide aspecten zijn evenwaardig. De graphic novel over de verslaafde dievegge barst inderdaad van de tragiek, poëzie en het repetitieve, eigen aan de gevangenis én haar levensloop. Met één L minder, betekent ballade of beter gezegd balade ook wandeling of rit in het Frans. Deze diepere betekenis ontbreekt volledig in onze taal. Toch is deze ballade vooral een prachtige rit die je helemaal opslorpt.

Het verhaal eindigt met een uitgeschreven epiloog waarin we vernemen hoe het vandaag met Valérie Zézé gaat. Doe jezelf een plezier en lees die epiloog niet of pas na enkele dagen. Het is een ander verhaal, dat de hoop en wanhoop uit de strip doet verbleken en je absoluut een goed gevoel wil geven. Het is ook de echte waarheid, maar voor ons had die Disney-epiloog niet gehoeven.

Gevaarlijke Dames, een Ballade is een beklijvende, tedere roman over een criminele drugsverslaafde. Maar het is vooral een straf verhaal dat ons leert dat gevangenen vooral mensen zijn. Dikke aanrader.
WOUTER PORTEMAN --- mei 2020