|
|
GEVAARLIJKE DAMES, EEN BALLADE
Dagboek van een Opsluiting
Delphine
Hermans + Anaële Hermans naar het verhaal van Valérie
Zézé
Scratch Books | 134 p. | € 24,90 (SC) |
| Het
zijn vooral mensen |
"Den
Berkendael" (in Vorst) is de bekendste vrouwengevangenis
van België. Valérie Zézé is er kind
aan huis. Haar leven is een aaneenschakeling van drugs, diefstallen
en de Berkendael. Steeds opnieuw. Steeds dieper gaat haar
levensspiraal. Het enige dat haar bij momenten overeind houdt,
is haar studerende zoon. Hij is haar hoop en haar toekomst.
Maar de realiteit van de drugs zorgt ervoor dat Valérie
na de roes vooral keihard in het heden leeft. Nu ze voor de
negenentwintigste keer op heterdaad is betrapt bij een winkeldiefstal,
vliegt ze opnieuw naar de gevangenis. Het wordt haar negende
opsluiting. Steeds langer. Ze kent de routine. Maar die went
nooit.
Wie hoopt op een stripversie van Orange Is The New Black
moeten we meteen ontgoochelen. Deze graphic novel ontvlucht
elke vorm van intrige en sensatie. Het is de auteurs, de zussen
Anaële en Delphine Hermans,
puur te doen om de naakte waarheid. Als een volhardende cameraploeg
volgen ze de recidivist Valérie Zézé
in haar dagelijkse gevangenisroutine. Dag en nacht. Je merkt
hoe haar gevangeniservaring haar status geeft. Je leeft mee
met haar angsten, haar goede bedoelingen en haar fouten. De
auteurs observeren enkel. Ze oordelen niet. Ze veroordelen
niet. Hun aanpak werkt. Al vlug leef je mee met deze gevaarlijke
dame. Zézé is immers een intrigerend vat vol
tegenstrijdigheden. Ze zit volledig terecht achter tralies,
maar is terzelfdertijd te slim, gevoelig en rechtschapen om
er te zitten. Via Zézé sta je ook stil bij het
concept gevangenis. Enerzijds geeft de Berkendael haar structuur
en zekerheid, anderzijds doet de nor een mens geen deugd.
Scenariste Anaële Hermans weet deze dubbele, subtiele
evenwichtsoefening perfect over te brengen. Echt knap.
Minder enthousiast zijn we over de tekeningen van Delphine
Hermans. Haar kinderlijk naïeve stijl verlucht en ondersteunt
het verhaal, maar ze is — zonder de Brusselse oneer
aan te doen — geen Judith Vanistendael.
Grafisch werkt Delphine puur ondersteunend, maar op een mooie
duivenscène na, neemt ze nooit de overhand. Hier zat
meer in.
Gevaarlijke Dames, een Ballade heeft een dubbele
titel. Beide aspecten zijn evenwaardig. De graphic novel over
de verslaafde dievegge barst inderdaad van de tragiek, poëzie
en het repetitieve, eigen aan de gevangenis én haar
levensloop. Met één L minder, betekent ballade
of beter gezegd balade ook wandeling of rit in het
Frans. Deze diepere betekenis ontbreekt volledig in onze taal.
Toch is deze ballade vooral een prachtige rit die je helemaal
opslorpt.
Het verhaal eindigt met een uitgeschreven epiloog waarin we
vernemen hoe het vandaag met Valérie Zézé
gaat. Doe jezelf een plezier en lees die epiloog
niet of pas na enkele dagen. Het is een ander verhaal, dat
de hoop en wanhoop uit de strip doet verbleken en je absoluut
een goed gevoel wil geven. Het is ook de echte waarheid, maar
voor ons had die Disney-epiloog niet gehoeven.
Gevaarlijke Dames, een Ballade is een beklijvende,
tedere roman over een criminele drugsverslaafde. Maar het
is vooral een straf verhaal dat ons leert dat gevangenen vooral
mensen zijn. Dikke aanrader. |
|
WOUTER PORTEMAN --- mei 2020 |
|
|
