 |
| ALBUM
MET GAGS EN EXTRA'S |
|
|
|
KLIK
voor andere strips van
André Franquin |
|
|
ZWARTKIJKEN
André
Franquin
Blloan | 80 p. | € 19,95 (HC) |
| De
terugkeer van de vrolijke pessimist |
Lachen.
Lachen! La-chen!! Bij Dupuis moest
André Franquin altijd leuk zijn. Hij was de
grappenmaker. Hij was de verpersoonlijking van de Dupuis-humor.
Vanzelfsprekend was dit voor de Brusselaar niet altijd. Je
kent ongetwijfeld nog de geweldige folterscène uit
QRN op Breztelburg waar dokter Kilikil met een piepend
krijtje op een schoolbord schrijft. Franquin vond die pagina
zalig om te tekenen, maar het leverde hem wel vermanende reacties
op van het huis en brieven van lezers die er rillingen van
kregen. Alles moest vrolijk en blij zijn, weet je wel. En
zo gingen de jaren voorbij voor de grootmeester van de negende
kunst. Tot Yvan Delporte en hij in 1977 de
kans schoon zagen om het weekblad Spirou van binnenuit
te vernieuwen met de acht pagina's tellende bijlage Le
Trombone Illustré. Eindelijk kon Franquin zijn
ei kwijt. En speciaal hiervoor schiep god Zwartkijken.
Na het stopzetten van de rebelse bijlage werd zijn kindje
in 1983 hernomen en verdergezet in Fluide Glacial.
André Franquin leefde zich helemaal uit in zijn zwarte
ideeën. Wekelijks rekende de vreedzame ecologist af met
zijn grootste ergernissen zoals het leger, de kerk en de jacht
zonder dat hij op zijn vingers werd getikt. De tekenaar ging
voluit voor de gemene, vette lach. En hoe! De ene na de andere
klassieker leverde hij af. Vrienden zoals Marcel Gotlib,
Jean Roba, Delporte en Luce Degotte,
de echtgenote van Charles Degotte (De
Flagada, De Brozems) spuiden volop ideeën.
Samen verhieven ze het sadistisch sterven tot kunst. Veertig
jaar na datum blijven de gags nog opvallend fris, maar vandaag
vallen voor ons vooral de tekeningen enorm op. Franquin wou
met Zwartkijken een eenvoudige, zwarte silhouettenstrip
tekenen. Maar soms wisselde hij af en was de achtergrond zwart
en spaarde hij de figuren wit uit. Omdat egaal zwarte achtergronden
maar saai zijn, en ook omdat het voor de depressieve Franquin
een therapeutische werking had, tekende hij met zijn rotringpen
duizenden lijntjes. Lijntje tegen lijntje plaatste hij tegen
elkaar, pagina's lang. En ja, soms was er eens een kwart millimeter
witruimte tussen de zwarte strepen. Hierdoor kregen de tekening
een ongelofelijke diepte en levendigheid in de schijnbaar
zwarte vlakken. Tel daarbij Franquins gekende zwierigheid
en je hebt een strip die grafisch ongeëvenaard blijft.
Elke vijf jaar lijkt er een nieuwe editie van Zwartkijken
op de markt te komen. Elke keer een mooier en mooier hebbeding,
ook nu weer. Toch is dit niet de ultieme versie. Daarvoor
had men — alle Batavierenhutten nog aan toe —
de hoognederlandse vertaling wel eens mogen oppoetsen. "Donder op zooitje tuig", zegt zelfs het grootste tuig
van de richel niet meer. Ook hadden we graag eens die enkele
Zwartkijken-gags gezien die Dany,
René Hausman en Didgé
hebben getekend. Maar we gaan niet zwartkijken, deze uitgave
met mooi interviewdossier is een dikke voltreffer die in elke
stripverzameling thuishoort. Zwartkijken zag er nog
nooit zo fris uit. |
|
WOUTER PORTEMAN --- september 2018 |
|
