ALBUM MET GAGS KLIK voor andere strips van André Franquin KLIK voor andere strips van Jidéhem GUUST: BIOGRAFIE VAN EEN KLUNS André Franquin / Jidéhem Dupuis | 128 p. | € 29,95 (HC) Landschap met kantoorkat Denk bij een titel als Biografie van een Kluns niet aan het levensverhaal van Loris Karius of van Mr. Bean. Meer dan een Liverpoolse doelman of een tv-vedette uit de jaren 1990 is deze eer weggelegd voor een jonge kantoorbediende met onbestemde bevoegdheden. De genaamde Guust F.— ook wel Gaston L.G. genaamd — is ondanks zijn geringe verdiensten tot nut van het algemeen (laat staan de uitgeverij waarvoor hij stommelings is aangenomen) niettemin blijkbaar een heuse biografie waard. Echter, uit de in dit boekwerk geselecteerde opeenstapeling van flaters valt enkel op te maken dat de gebiografeerde van hard te kraken noten houdt, slordig omspringt met zorgvuldig alfabetisch gesorteerde post, witte muizen kweekt (en laat ontsnappen) uit zijn bureaulade en het verschil niet ziet tussen een blikje smeerolie en een potje lijm. Uit de zogenaamde biografie blijkt daarentegen niet dat de jongeman vriendschappelijke betrekkingen onderhoudt met een vrouwelijke collega met een paardenstaart, bedenker van de perfecte work-life balance is (door zijn hobby's naar het werk te brengen of de introductie van de kantoorkat), een problematische verhouding heeft tot autoriteit (van de wijkagent tot het leger) of een opmerkelijke spagaat maakt tussen een groot hart voor het milieu en een vervoermiddel uit een pre-roet-of-enige-andere-filtertijdperk. Elementen die toch fijn stof opleveren voor een boeiende levensbeschrijving... De misleidende titel is de vertaling van een boekje dat er ruim vijftig jaar over heeft gedaan de taalgrens over te steken, op een tempo Guust waardig dus. Biografie van een Kluns is de eerste Nederlandse vertaling van een Gag de Poche gewijd aan onze kantoorheld. In de jaren 1960 begon Dupuis, naar het succesvolle voorbeeld van een literaire uitgever, pockets uit te brengen. In de zwart-witreeks, die uiteindelijk een zestigtal delen zou kennen, verscheen Biographie d'un Gaffeur in 1965 als zesentwintigste zakboekje. Aangezien strips zich niet altijd kant-en-klaar lenen voor andere formaten, moesten André Franquin en zijn valet Jidéhem in een aantal gags ingrijpen met schaar en tekenpen. Zo zien we midden in een gag over een wonderlijk wasmiddel, uitgevonden door Guust, onze antiheld zijn hoofd om de deur van Kwabbernoots kantoor steken met een plots langer en moderner kapsel. Behalve van de reguliere albumreeks afwijkende versies vindt de gustofiel in deze bundeling nog enkele nieuwe oude grappen, niet eerder in de albums verschenen. Al zijn het niet meteen de sterkste grappen, eerder '"variaties op een thema", uitbreidingen van een running gag. Deze vertaalde facsimile is daarom vooral een tijdsdocument, een aanvulling van het de laatste jaren naar aanleiding van verjaardagen sterk uitgemolken gustiaanse œuvre. Ook het fenomeen van het kantoorhulpje zelf is een teken des tijds. Vandaag moet elke kantoorkoelie zijn eigen archivaris spelen, post beantwoorden of administratie bijhouden. Met de huidige landschapskantoren krijgen (tegelijk werkschuwe en onvermoeibare) creatievelingen als Guust geen kans meer zich in alle rust en privacy te ontplooien als poffer van kastanjes, bouwer van raketten of uitvinder van ventilatoren op basis van vliegtuigmotoren. In die zin kun je deze "biografie" dan ook lezen als ode aan de creativiteit en het vooruitgangsoptimisme van een vorige generatie. We zijn er nogal op vooruitgegaan, nou moe! KOEN DRIESSENS --- september 2018